Ғылыми зерттеудің нәтижелерді іске асыру презентация

Иса;
Жонатова Арайлым;
Күзен Назира;
Құрбанова Гулдария.

жүргізу жолдары.

Зерттеудің қандай фазалары бар?

Ғылым зерттеудің «жоспарлау, ұйымдастыру және жүзеге асыру» фазаларының мәнін және мазмұнын ашып көрсетіңіз.

дамуы немесе белгілі бір тарихи кезеңдегі тенденциялардың ашылуы, яғни жасалған заңдар мен тұжырымдардың бақылау аймағынан басқа аймаққа ауысуы;
• интерполяция - құбылыстардың динамикалық қатарында көрінбейтін, бірақ осы қатар мүшелерінің арақатынасын ашу негізінде параметрлерді, функцияларды, көрсеткіштерді табу;
• модельдеу – шынайы түрде бар процестер мен құбылыстардың логикалық, информациялық және графикалық құрылымын жасау, яғни объектілерді жеңілдетілген түрінде бейнелеу; модельдеу – түпнұсқаның зерттеушіні қызықтыратын қажетті жақтарының дәлме – дәл көшірмесін түсіру арқылы зерттеу;
• ретроспекция- объектінің жүйелі түрдегі сипаттамасын алу үшін зерттеу объектісінің тарихи дамуын зерттеу, яғни оның әртүрлі уақыт кезеңдеріндегі дамуының динамикалық қатарын зерттеу;
• эксперттік бағалау - эксперттің немесе эксперттердің тұжырымдары мен ойлары;

келетін варианттарды іріктеп алып, маңызы жоқ фактілерді алып тастау;

агрегирование – жекелеген сипаттамаларды жалпы сипаттамаға біріктіру.

Күрделі құрылымды объектілерге анализ жасау үшін төмендегі әдістерді қолданады:

Күрделі құрылымды объектілерге анализ жасау үшін төмендегі әдістерді қолданады:

селекция – зерттелуге келетін варианттарды іріктеп алып, маңызы жоқ фактілерді алып тастау;

декомпозиция – үлкен жалпы бір мақсатты бірнеше топтарға бөлу;

агрегирование – жекелеген сипаттамаларды жалпы сипаттамаға біріктіру.

құрылымдық компоненттері мен деңгейлерін сипаттайтын категориялар.

дамуына жәрдемдеседі, оның алдына жаңа міндеттер қояды. Екінші жағынан, теориялық зерттеу ғылымның мазмұнын байытып, оған нақты сипат бере отырып, фактілерді түсіндіру мен көріп-білудің жаңа перспективаларын ашады, эмпир. зерттеуді бағдарлап, оған жөн сілтеп отырады. Ғылым жаңа эмпирикалық зерттеу деректерімен толыға отырып дамиды. Өмірде ғана көрінетін қозғалысты шын мәніндегі ішкі қозғалысқа айналдыруды көздеген ғылым міндетін эмпирикалық таныммен тығыз байланысты теориялық ойлау жүйесі шешеді.

болжамдарды тексерудің ғылым заңдарын білдіретін білімнің және бақылау мен тәжірибе деректерін қалыптастыратын білімнің арақатынасын, идеализацияның, типологияның, түсіндірудің табиғаты, т.б. маңызды мәселелерді пысықтау негізі болып табылады.

Әдіс – бұл белгілі бір қорытындыға жетуге көмектесетін әрекеттердің жиынтығы.

жетуге деген мүмкіндіктерін теңестіру үшін белгілі бір құрал керек. Ғылыми әдіс осындай құрал болып табылады. Сондай – ақ, әдіс адамдардың мүмкіндіктерін теңестіріп қана қоймай, олардың іс - әрекетін біркелкі жасап, ғылыми зерттеулердің ұқсас нәтижесін алуға ықпал етеді.

Эмпирикалық ғылымның негізін салушылардың бірі - Ф.Бэкон танымның әдісін циркульмен салыстырған.

арасында бірқатар айырмашылықтар бар.
Жаратылыстану ғылымы методологиясында заттың жеке ерекшіліктері ескерілмейді, себебі ол баяғыда қалыптасып зерттеушінің назарынан тыс қалған. Мысалы, тарих ғылымында заттың пайда болуын, оның жеке ерекшіліктерінің толығымен қарастырады. Әлеуметтік танымның методологиясы жаратылыстану методологиясынан пәннің өзіндегі айырмашылықтары бойынша ажыратылады:
әлеуметтік таным өзін - өзі жоюшы нәтижеге алып келеді (“биржаның заңдарын білу осы заңдардың өзін жоюға әкеліп соғады”-деп жазды кибернетиканың негізін салушы Н.Винер);
егер жаратылыстану ғылымдары танымында жекелеген фактілер бірдей болса, әлеуметтік танымда ондай емес.

Сондықтан, әлеуметтік таным методологиясы фактілерді жалпылап қана қоймай, сонымен бірге ол аса үлкен маңызға ие индивидуалды фактілермен жұмыс істейді. Осы фактілерден объективті үрдіс пайда болып, солармен де түсіндіріледі. Гуманитарлық таным методологиясының өзіне тән ерекшелігі осында.

11

арасында бірқатар айырмашылықтар бар. Жаратылыстану ғылымы методологиясында заттың жеке ерекшіліктері ескерілмейді, себебі ол баяғыда қалыптасып зерттеушінің назарынан тыс қалған. Мысалы, тарих ғылымында заттың пайда болуын, оның жеке ерекшіліктерінің толығымен қарастырады. Әлеуметтік танымның методологиясы жаратылыстану методологиясынан пәннің өзіндегі айырмашылықтары бойынша ажыратылады: 1) әлеуметтік таным өзін - өзі жоюшы нәтижеге алып келеді (“биржаның заңдарын білу осы заңдардың өзін жоюға әкеліп соғады”-деп жазды кибернетиканың негізін салушы Н.Винер); 2) егер жаратылыстану ғылымдары танымында жекелеген фактілер бірдей болса, әлеуметтік танымда ондай емес. Сондықтан, әлеуметтік таным методологиясы фактілерді жалпылап қана қоймай, сонымен бірге ол аса үлкен маңызға ие индивидуалды фактілермен жұмыс істейді. Осы фактілерден объективті үрдіс пайда болып, солармен де түсіндіріледі. Гуманитарлық таным методологиясының өзіне тән ерекшелігі осында.

зерттелетін құбылыстарды анықтап, бастапқы ғылыми жорамалдарды (гипотезаларды) тұжырымдау;
зерттеу жоспарын жасау;
мәліметтер жинау;
жиналған мәліметтерді тәртіпке келтіру;
ғылыми түсіндірме, қорытындылар жасап, оны тексеру.

Кез келген нақты қолданбалы әлеуметтанулық зерттеу мынадай бес негізгі кезеңдерден тұрады:

13

ФОРМАСЫ МЕН БЕРІКТІГІН АНЫҚТАУ. БҰЛ ТӘЖІРИБЕДЕ ТЕКСЕРУГЕ БОЛАТЫНДАЙ БОЛУЫ ТИІС. ГИПОТЕЗАНЫҢ МАЗМҰНЫН (ҰҒЫМЫН) ТӘЖІРИБЕ ЖОЛЫМЕН ДЕ ТЕКСЕРУГЕ БОЛАДЫ. ЕГЕР ОНДАЙ ТЕКСЕРУ ҚАЖЕТ БОЛСА, ОНДА ОНЫ ФАКТІЛЕРМЕН САЛЫСТЫРАМЫЗ, АЛ ТЕОРИЯЛЫҚ ТҰРҒЫДАН ТЕКСЕРГЕНДЕ АҚИҚАТТЫҒЫ БҰРЫН НЕГІЗДЕЛГЕН ҚАҒИДАЛАРДЫҢ, ТЕОРИЯЛАРДЫҢ КӨМЕГІМЕН ДЕДУКЦИЯЛЫҚ ЖОЛ АРҚЫЛЫ ДӘЛЕЛДЕНЕДІ.

14

Ғылымда қолданылатын болжамдар
төмендегідей талаптарға
сәйкес келуі тиіс:

15

мәліметтер жинауда кездесуі мүмкін қиындықтар ескерілуі тиіс. Мәліметтер жинаудың әдістерінде зерттелетін құбылыстардың ерекшеліктері және олардың басқа жеке қоғамдық кұбылыстармен және тұтас қоғаммен байланыс тәсілдері де есте болғаны жөн. Егер зерттеу жоспарында анкета тарату және сұхбат жүргізу белгіленсе, онда анкетаға енгізілетін сұрақтар мен әңгімелесуде қойылатын сұрақтарды мұқият даярлау қажет. Бұл кезеңде сондай-ақ анкеталар таратылатын адамдардың тобы да дәл анықталады. Қоғамдық құбылыстарды зерттеу көп адам қатынасатын, көптеген мамандық иелері жүргізетін күрделі ұжымдық іс. Сондықтан зерттеушілер тобының мүшелерін іріктеп алуға баса назар аударылуы тиіс.

Ғылыми зерттеудің маңызды кезеңінің бірі - зерттеу жоспарын жасау.

16

қорытынды осының негізінде жасалады. Сондықтан жұмыстың әдіс-тәсілдеріне айрықша көңіл бөлінуі тиіс. Бұл кезеңде бір қатар қиындықтар кездесуі мүмкін.

Мәліметтер жинау әлеуметтік зерттеудің басты кезеңі болып саналады, өйткені болашақтағы ғылыми қорытынды осының негізінде жасалады. Сондықтан жұмыстың әдіс-тәсілдеріне айрықша көңіл бөлінуі тиіс. Бұл кезеңде бір қатар қиындықтар кездесуі мүмкін.

17

ашып көрсетіңіз.

Ғылым зерттеудің «жоспарлау,
ұйымдастыру және жүзеге асыру»
фазаларының мәнін және
мазмұнын ашып көрсетіңіз.

18