Биологиялық жүйелер люминесценциясы. (Дәріс 15) презентация

Содержание

Люминесценция. Люминесценция түрлері. Фотолюминесценция. Стокс ережесі. Триплеттік күйдің сипаттамасы. Триплеттік деңгей және фосфоресценция. Люминесценттік микроскопия. Хемилюминесценция. ЖОСПАРЫ

Слайд 1№15 дәріс
Биологиялық жүйелер люминесценциясы


Слайд 2Люминесценция. Люминесценция түрлері.
Фотолюминесценция. Стокс ережесі.
Триплеттік күйдің сипаттамасы.
Триплеттік деңгей

және фосфоресценция.
Люминесценттік микроскопия.
Хемилюминесценция.

ЖОСПАРЫ


Слайд 3Люминесценция деп жылулық сәуле шығарудан артық қалған, белгілі бір температурада денелердің

жарық толқындарының периодынан әлде қайда ұзақ уақыт жарық шығару құбылысы

Слайд 4Люминесценцияны тудырушы сыртқы күшке байланысты бірнеше түрге бөлінеді.
зарядталған бөлшектердің жасайтын люминесценциясы:
иондармен

- ионолюминесценция
электрондармен - катодолюминесценция
ядролармен – радиолюминесценция
фотондармен – фотолюминесценция
рентгендік және - сәуле шығарудан - рентгенолюминесценция

Слайд 5Жылу сәуле шығару сияқты люминесценция құбылысы да, атомға қосымша энергия беру

арқылы п.б. Осыған байланысты ол қозған күйге өтеді де, негізгі күйге ауысқанда фотон сәуле шығарады.

Слайд 6Негізгі деңгей
Қозған деңгей


Слайд 7Алайда олардың айырмашылығы мынада:
Жылулық сәуле шығару кезінде қозған атомдар температураға сәйкес

энергетикалық деңгейлерге төменнен жоғары қарай экспоненциалды түрде реттеліп орналасады.
Ал люминесценция кезінде бұл заңдылық сақталмайды, сондықтан жоғары деңгейлерде төменгі деңгейлерге қарағанда көптеген атомдардың болуы мүмкін.

Слайд 8Фотолюминесценция дегеніміз –заттардың ультракүлгін немесе одан да қысқа толқынды сәулелердің

әсерінен 2-ші ретті жарық шығаруы.

Слайд 9Фотолюминесценция үшін Стокс заңы қолданылады
Люминесценцияның спектрі осы фотолюминесценцияны туғызатын жарықтың спектріне

қарағанда толқын ұзындығы үлкен жаққа қарай ығысады, яғни

Слайд 11 сәуле шығарған фотонның энергиясы жұтылған фотонның энергиясы


Слайд 121-жағдай
1-жағдай
2-жағдай


Слайд 13 Фотолюминесценция
флуоресценциялы
фосфоресценциялық жарықтану
деп бөлінеді.


Слайд 14Қозу мен жарықтану бірге жүретін құбылысты флуоресценция д.а. Өшу уақыты

с болатын люминесценция.

Слайд 15Сыртқы факторды алып тастағаннан кейін де ұзақ уақыт сақталатын люминесценцияны -фосфоресценция

д.а.

Слайд 17Биомолекулада флуоресценциялық кванттық сәуле шығу молекула синглетті қоздырылған күйден ( )

негізгі (So) күйге өткенде байқалады:



Слайд 18Молекуланың (Т) қозған триплетті күйден So негізгі күйге өтуі фосфоресценция кванттық

шығуымен түсіндіріледі:


Слайд 20Фосфоресценция жарықтығының ұзақтығы флуоресценциядан әлдеқайда үлкен. Сонымен қатар табиғатта фосфоресценция

флуоресценцияға қарағанда жиі кездеседі.




Слайд 21Флуоресценция кванттық және энергетикалық шығумен сипатталады.


Слайд 22Флуоресценциялық кванттық шығу жарық шығарушы кванттар санының nшығ жұтылған кванттар

санына қатынасымен өлшенеді nжұт.,


Слайд 23Энергетикалық шығу флуоресценция сәуле шығару энергиясының Wфл.ш, жұтылған энергияға қатынасымен

сипатталады Wж:



Слайд 24Люминесцентік сәуле шығару спектрі бойынша заттардың табиғаты мен құрамын анықтауды люминесценттік

анализ д.а.

Слайд 25УК сәуленің әсерінен ағза ұлпалары (тырнақ, тістер, шаш, көз бұршағы және

т.б) флуоресценциялық жарық шығарады. Жарық шығару сипатамалары бойынша ұлпаның қалыпты жағдайдан патологиялық өзгерістерін айыруға болады.



Слайд 26 Люминесценттік анализ кейбір аурулардың диагнозын анықтауда қолданылады.
(көбінесе дерматологияда)


Слайд 27 Люминесценттік әдіс:
молекуланың қозған күйдегі өмір сүру уақыты
молекуламен энергияның

шығындалу процессі
энергия кванттарының шамасы
энергетикалық деңгейлердің орналасуы
заттың күйі туралы қарастырады.


Слайд 28 Микроспектрофлюориметр
Хлорофилл және де басқа органикалық заттардың люминесценциясын

анықтайды. Қолданылу аумақтары: токсикология, иммунология, онкология, геология және т.б.



Слайд 29 Ағза ұлпалары жарық әсерінен флуоресцияланатын қасиеті бар заттардан тұрады.

Мұндай флуоресценция меншікті деп аталады.

Слайд 30Тірі ағза ұлпасының меншікті УК флуоресценциясы ақуыздардың жарық шығаруымен түсіндіріледі. Ерітінділердегі

ақуыздардың УК флуоресценциясы жұтылу сияқты, сәуле шығаруы 240—300 нм аумағында ароматтық аминқышқылдармен: триптофан, тирозин және фенилаланиндермен анықталады.




Слайд 31Әр түрлі жасушаның меншікті УК флуоресценция спектрі ұқсас болады. Бірақ олардың

біреуі күштірек жарқырайтын болса, ал басқалары әлсіздеу жарқырайды. Бірдей жасушадағы әр түрлі ультрақұрылымды компоненттер бірдей флуоресцияланбайды.


Слайд 32УК флуоресценция спектрі
Бұлшық ет талшықтары (I), нейрондар (2), эритроцитер (3)


Слайд 33Люминесценттік микроскопиямен меншікті флуоресценциясы бар препараттар зерттеледі. Құрылысы: арнайы «О» жарықтандырғыш

сынапты лампа, тек ультракүлгін сәулелерді өткізуші «Ф» фильтр (толқын ұзындығы 320 — 400 нм ), жылулық фильтр Т, кварцтық призма П және кварцтық линзалы конденсордан К тұрады.

Слайд 35Хемилюминесценция химиялық реакциялар арқылы болатын люминесценция.


Слайд 36Хемилюминесценцияның бір түрі – биологиялық объектілердің химиялық реакциялары арқылы өтетін биолюминесценция

д.а.

Слайд 37Тірі ағзалардың биолюминесценциясы сыртқы энергия көздерінің әсерінсіз өздігінен өтетін процесс болып

табылады.

Слайд 38Биологиялық жүйелерде хемилюминесценция липидтердің еркін реакцияларының ыдырауы кезінде пайда болады:
қоздырылған өнім
хемилюминесценция

кванты

өнім +


Слайд 39Биофизикада азқарқындылықты биолюминесценция өте әлсіз жарықталыну д.а.
Әлсіз жарықталыну — бұл

тірі ағзалардың, ұлпалардың, жасушаның спектрдің көрінетін және инфрақызыл (360—800 нм) аумақтарында жарық шығаруы.

Слайд 40Люминесценцияны мынадай қасиеттеріне қарай классификациялайды:
Атомдар мен молекулаларды қоздырушылардың табиғатына қарай
Кешігіп жарықтанудың

ұзақтығына қарай
Қозу кезіндегі атом ішінде өтетін процестеріне қарай


Слайд 41Атом ішілік процестерге қарай люминесценцияны:
Спонтанды
Еріксіз
Рекомбинациялы деп бөлінеді


Слайд 42Спонтанды люминесценция кезінде сәуле шығару қозумен бірге жүреді. Қозған деңгейден негізгі

деңгейге өту бір қадамды, сатылы болуы мүмкін. Алғашқысын резонанстық д.а. Соңғысында кейбір сатылар сәуле шығармауы да мүмкін.

Слайд 43Кейбір заттарда қозған атомдардың ұзақ уақыт тұрақтап қалатын энергетикалық деңгейлері болады.

Оларды метатұрақты деңгейлер д.а. Ондағы атомдарды негізгі деңгейге қайтару үшін қандайда бір энергетикалық әсер қажет. Бұл арқылы сәуле шығару еріксіз люминесценция д.а.

Слайд 441. Арызханов Б.,Биологиялық физика,1990 ж. c.232-236.
2. Самойлов В.О. Медицинская биофизика, С-П,2007г.

с.158-165.
3. Тиманюк В.А., Животова Е.Н. Биофизика, Киев, 2004г.с.543-546
4. Ремизов А.Н. Медицинская и биологическая физика, М.,2004г.с.459-466.
5. Ливенцев Н.М. Курс физики, М.,1982г.


Әдебиеттер:


Слайд 45Бақылау сұрақтары:
Люминесценция дегеніміз не? және қандай түрлері бар?
Фотолюминесценцияның мағынасы. Стокс ережесі.
Биологиялық

обьектілердің фотолюминесценттік сапалық және сандық сараптамасы
Люминесценттік микроскопия айырмашылығы неде?
Хемилюминесценция генерациясының механизмі қандай?


Обратная связь

Если не удалось найти и скачать презентацию, Вы можете заказать его на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Что такое ThePresentation.ru?

Это сайт презентаций, докладов, проектов, шаблонов в формате PowerPoint. Мы помогаем школьникам, студентам, учителям, преподавателям хранить и обмениваться учебными материалами с другими пользователями.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика