Апоптоз. Жасуша тіршілігін жоюының түрлері презентация

Орындаған: Ширжанова Л
Қабылдаған: Қыдырбаева.А.Қ
Топ: 09-037
Факультет:ЖМ

Кафедра:

Жасушаның тіршілігін жою жолдары және өту механизімі
Физиологиялық бұзылыстар нәтижесінде жасушалардың тіршілігін жоюы және оның себеп салдары
Апоптоз және некроз морфологиясы
Қорытынды
Апоптоздың ағза тіршілігіндегі маңызы

ақырғы нәтижесі ( эритроциттер, кератиноциттер) не қартаю (нейрондардың өлуі) сияқты денеративтік құбылыстар салдарынан болатын құбылыс деп түсіндіріп келген.
Бірақ, тек соңғы 15-20 жыл көлемінде ғана, жасушалардың өлуі тек дегенеративтік құбылыстар , табиғи жолдар арқылы болып қоймай, сол сияқты жасушаның өзін -өзі өлтіретіндігі, яғни жасушаның өлуіне өзі белсенді рөл атқаратындығы белгілі болды.
Жасушаның мұндай өлуін ─ апоптоз─ жасушаның генетикалық бағдарланған өлуі деп атайды.
Апоптоз деген термин ─ грекше « жапырақтың түсуі» деген мағынаны береді.

патогендік факторлар әсерінен жасуша тіршілігінің жоспарсыз жойылуы
Некробиоз - жасушаның жойылуының генетикалық жолмен дифференциялануы

процесстерінің әсері

2. Жасуша сыртқы орта факторлары әсерінен өз қызметін атқара алмаса немесе организмге зиян келтірсе

3. Жасуша өз функцияларын орындап организімге қажетсіз болған жағдайда

4. Жасуша қартайып өз қызметтерін орындай алмаса

болуы

Хроматин ядроның шетінде орналасқан тығыз және айқын байқалатын гомогендік масса күйінде болады.Цитоплазма көлемі де кішірейіп, жасуша пішіні өзгереді.

ядро, тығыз хроматин массасынан тұратын, қабықшамен қоршалған жеке фрагменттерге ыдырайды.Жасуша формасы өзгеріп, онда ішке қарай терең тартылыстар пайда болады. Олардың цитоплазманы бөліп тұратын учаскелері бірте-бірте тарылған аяқшалары бар құлақшаларға ұқсайды.Жасушаның бұл фрагменттері ерте ме кеш пе үзіліп, апоптоздық денешіктерге айналады.

болған өзгерістер арқылы танып фагоцитоздайды.Фагоцитоздалған денешіктер фаголизосомаларда тез ыдырайды.

– некроз
Морфологиялық өзгерістері
Ең алдымен жасушаның маманданған элементтері мен ядро жойылады
Жасуша өз өлшемін өзгертпейді
Байланыстырушы тіннің жасушаны қоршаған талшықтары базофильді түске боялып фрагменттеледі

өзгеру керек. Бұндай зақымдану кезінде апоптпоздың дамуына мүмкіндік жоқ.
-немесе олар өздері зақымданған
-немесе жасушаның энергетикалық және пластикалық ресурстарының жойылуы.
а) алғашқы (стадиясында) кезеңінде плазмолемма және басқа мембраналар зақымдалады. Олардың суға, басқа иондарға деген өтімділігі жоғарылайды.
б) бұл жасушаның ісінуіне әкеледі. Некроз кезінде жасушаның көлемі үлкейеді.
в) лизосомалы мембрананың зақымдануы жасушаның өз -өз қортуына әкеледі.
г) хроматин морфологиялық процестерге біраз уақыттан соң қосылады.
Кариолизис процесінен соң хроматин жойылады.
д) некроз плазмолеманың ажырауымен аяқталады:
-көрші жасушалар зақымдалады
-қабыну процесі басталады
Бүкіл некроз процесі бір сағат арада аяқталады.

түсуі

процесстері

Апоптоз.1 Фаза

Энергетикалық ресурстармен толық қамсыздануы

Энергетикалық ресурстардың жетіспеуі

онтогенезде, жасушаның жаңаруында(қан, тері,ішкі мүшелердің эпителий) жараның жазылуында т.с.с.
2. Онтогенез барысында мүшелердің дамып жетіліп, толық қалыптасуы жүреді, мысалы, аяқ─ қол саусақтарының, ішек түтігіндегі қуыстың пайда болуы т.б. Ендеше осы мүшелердің қалыптасуында саусақ аралық жарғақ жасушаларының , ішек түтігінің әшән толық алып жатқан эпителий жасушаларының жойылуы апоптоздың нәтижесі.
3. Т- және В- лимфоциттердің аутореактивтік клондарының жойылуы, антигендер әсер еткен лимфоциттердің ұзақ уақыт антигендер болмаған жағдайда тіршілігін жоюы, ісік жасушаларының және жыныс жасушаларының жойылуы да апоптоздың нәтижесі.

Е.Ө., Аманжолова Л.Е. Алматы 2008 б.125-134
2. Биология. Под ред.В.Н.Ярыгина в других. «Высшая школа» М., 2001 . Кн. 1, стр 335-339
3.Молекулярная биология. Н.Н.Мушкамбаров, С.Л.Кузнецев. Мед.инф.аген. М.,2003 ,стр. 443-501
4.Молекулалық биология және генетика. Қуандықов Е. Алматы 2004 б.60-63