Protokół dyplomatyczny. (3.2.2) презентация

podpisywaniu umów;
c/ zasada pierwszeństwa przy stole, w samochodzie, na ulicy…

dyplomatycznym PRECEDENCJĄ. Słowo wywodzi się z języka łacińskiego: praecedentia – co możemy przetłumaczyć: to, co poprzedza.
A więc precedencja jest to protokolarny porządek kolejności wg rangi, piastowanego urzędu ale i wieku, a także autorytetu czy poważania społecznego.
Precedencja ma zastosowanie w relacjach między państwami /organizacjami międzynarodowymi/ czyli podczas wydarzeń oficjalnych, regulowanych protokołem lub zwyczajem. Takie relacje nazwiemy dyplomatycznymi.
Precedencja występuje także w biznesie i w relacjach prywatnych.

Fundament dla systemu precedencji został ustalony przez kongres wiedeński w 1815. Obejmuje ona dwie zasady.
zasada pierwszeństwa - pierwszeństwo posiada zawsze szef misji dyplomatycznej wyższej rangi;
zasada starszeństwa - w obrębie tej samej rangi o pierwszeństwie decyduje data a nawet czasami godzina złożenia listów uwierzytelniających w państwie akredytacji lub/i organizacji międzynarodowej.
Najwyższy, albo najstarszy rangą szef misji nosi tytuł dziekana korpusu dyplomatycznego. Wyjątek od tej zasady występuje w państwach katolickich. Mogą one zastrzec, że pierwszeństwo nad innymi szefami misji dyplomatycznych ma nuncjusz czyli wysłannik Stolicy Apostolskiej. W takiej sytuacji, automatycznie pełni on funkcję dziekana. Ten przypadek występuje również w przypadku Polski, gdzie korpusu dyplomatycznego jest właśnie nuncjusz.

państwie, a więc na przykład kolejność witania, zabierania głosu, zajmowania miejsc podczas oficjalnych spotkań z udziałem władz państwowych i samorządowych. Potrzeba ustanowienia starszeństwa urzędów w państwie datuje się już od starożytności oraz wieków średnich i odpowiadała konieczności ustalenia porządku uczestnictwa dygnitarzy państwa w ceremoniach dworskich: udziału w procesji monarszej, kolejności podpisywania dokumentów, ogłaszania przybycia przed oblicze władcy, zasiadania i wstawania od stołu. W Europie zwyczajowy porządek starszeństwa przyjął się we Francji ok. 1200 roku, w Anglii w 1266 roku (Dictum of Kenilworth), a w Rzeszy Niemieckiej w 1356 roku (Złota Bulla cesarza Karola IV).

Obojga Narodów, która – choć prowadziła aktywną politykę zagraniczną – nie utrzymywała stałych ambasad, na co nie wyrażał zgody ówczesny Sejm. W okresie rozbiorów Polski nie było instytucji państwowych, w tym jak służby dyplomatycznej. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. współtwórcami protokołu byli Stefan Przeździecki i Karol Bertoni – do czasu odzyskania niepodległości zawodowi dyplomaci: pierwszy z nich w służbie Rosji, a drugi – Austro-Węgier. Tworzone przez nich przepisy protokolarne łączyły zwyczaje panujące na dworach Europy, petersburskim i wiedeńskim. Były one uzupełnione także elementami polskiej tradycji narodowej. Szef Protokołu Dyplomatycznego S. Przeździecki wydał „Przepisy protokolarne, etykietalne i ceremonialne Rzeczypospolitej”. W PRL protokołu dyplomatyczny opierał się na protokole II Rzeczypospolitej Dopiero przemiany 1989 roku umożliwiły wprowadzenie zmian i nawiązanie do tradycji polskich.

monarchy albo rozporządzeniem rządu. W Polsce nie ma aktu normatywnego, który określałby precedencję stanowisk i funkcji. Precedencja obowiązująca od 1990 roku, została ustalona rozporządzeniem ministra spraw zagranicznych prof. Krzysztofa Skubiszewskiego. Do dzisiaj ulegała modyfikacjom. Współczesna precedencja najwyższych stanowisk w RP opiera się na zasadach porządku konstytucyjnego państwa demokratycznego. Są to: określona w Konstytucji kolejność zastępstwa głowy państwa, zasada trójpodziału władzy, wyższości stanowisk wybieralnych nad mianowanymi oraz władzy centralnej nad lokalną, a także rozdziału państwa i Kościoła. Na czele precedencji usytuowany jest prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako najwyższy przedstawiciel reprezentant w stosunkach międzynarodowych i gwarant władzy państwowej. Drugie i trzecie miejsce odpowiada zasadzie zastępstwa głowy państwa, której obowiązki – zgodnie z polską tradycją obowiązującą Konstytucją – może wykonywać tymczasowo marszałek Sejmu, a po nim marszałek Senatu. Kolejne miejsce zajmuje prezes Rady Ministrów jako szef rządu opartego na większości parlamentarnej. Następne miejsca przypadają szefom głównych instytucji sądowych, co jest zgodne z zasadą trójpodziału władzy między ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Powyższa precedencja dotyczy wyłącznie przedstawicieli władzy państwowej – co jest zgodne z obowiązującą w państwie demokratycznym zasadą rozdzielenia władzy świeckiej i kościelnej.

RP
4.Prezes Rady Ministrów
5.Wiceprezesi Rady Ministrów
6.Wicemarszałkowie Sejmu RP
7.Wicemarszałkowie Senatu RP
8.Ministrowie, członkowie Rady Ministrów
9.Ministrowie Stanu
10.Prezes Trybunału Konstytucyjnego
11.Przewodniczący Trybunału Stanu – Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
12.Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
13.Prezes Najwyższej Izby Kontroli
14.Rzecznik Praw Obywatelskich
15.Prezesi (przewodniczący) urzędów, komitetów i komisji sprawujących funkcje urzędów, komitetów i komisji sprawujących funkcje urzędów naczelnych lub centralnych

senackich
18.Posłowie na Sejm RP
19.Senatorowie RP
20.Sekretarze Stanu
21.Szef Kancelarii Prezydenta RP
22.Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
23.Szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu
24.Prezesi Sadu Najwyższego
25.Ambasadorowie RP
26.Podsekretarze Stanu
27.Wojewodowie
28.Zastępcy prezesów urzędów centralnych
29.Dyrektorzy generalni

powiecie i gminie (mieście).

1.Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
2.Marszałek Sejmu
3.Marszałek Senatu
4.Prezes Rady Ministrów
5.Prezes Trybunału Konstytucyjnego
6.Prezes Sądu Najwyższego
7.Ministrowie
8.Prezes NBP
9.Prezes NSA
10.Prezes NIK
11.Rzecznik Praw Obywatelskich, prezes Instytutu Pamięci Narodowej
12.Posłowie i senatorowie
13.Szef Kancelarii Prezydenta
14.Szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu
15.Szef Kancelarii Premiera
16.Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
17.Sekretarz Stanu
18.Kierownik urzędu centralnego
19.Wojewoda

4.Wicewojewoda
5.Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej
6.Przewodniczący Samorządowego Kolegium Odwoławczego
7.Wiceprzewodniczący Zarządu Województwa
8.Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa
9.Członek Zarządu Województwa
10.Radny województwa
11.Dyrektor generalny Urzędu Wojewódzkiego
12.Skarbnik województwa

Powiatu
5.Członek Zarządu Powiatu
6.Radny powiatu
7.Sekretarz powiatu
8.Skarbnik powiatu

(miasta)
3.Zastępca burmistrza (prezydenta miasta)
4.Wiceprzewodniczący rady gminy (miasta)
5.Członek zarządu gminy (miasta)
6.Radny gminy (miasta)
7.Sekretarz gminy (miasta)
8.Skarbnik gminy (miasta)
9.Sołtys
10.Przewodniczący

władzy bywa uregulowana wewnętrznie. Są to albo uregulowania zwyczajowe albo określone decyzją szefa resortu. Przykładem może być Ministerstwo Obrony Narodowej:
1.Minister Obrony Narodowej
2.Sekretarz Stanu
3.Szef Sztabu Generalnego
4.Podsekretarz Stanu ds. polityki obronnej
5.Podsekretarz Stanu ds. Społecznych
6.Dyrektor Generalny Urzędu Ministra Obrony Narodowej
7.Dowódca Rodzajów Sił Zbrojnych (lądowych)
8.Dowódca Rodzajów Sił Zbrojnych (lotniczych)
9.Dowódca Rodzajów Sił Zbrojnych (marynarki)
10.Zastępcy Szefów Sztabu Generalnego
11.Dyrektor Departamentu Kadr
12.Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej
13.Szefowie Zarządów Generalnych
14.Dyrektor Departamentu Budżetowego
15.Dyrektorzy Departamentów
16.Ordynariusze polowi

(kolejność zgodnie z liczebnością klubów)
3.Przewodniczący klubów (kolejność zgodnie z liczebnością klubów)
4.Przewodniczący kół poselskich (kolejność zgodnie z li-czebnością kół)
5.Przewodniczący stałych komisji sejmowych
6.Przewodniczący Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej
7.Przewodniczący stałej Delegacji Parlamentarnej RP do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy
8.Przewodniczący stałej Delegacji Sejmu i Senatu RP do Zgromadzenia Parlamentarnego NATO
9.Przewodniczący stałej Delegacji Sejmu I Senatu RP do Zgromadzenia Unii Zachodnioeuropejskiej
10.Przewodniczący stałej Delegacji Sejmu I Senatu RP do Zgromadzenia Parlamentarnego Organizacji Bezpiczeństwa i Współpracy w Europie
11.Przewodniczący stałej Delegacji Parlamentarnej RP do Inicjatywy Środkowoeuropejskiej

Senatu RP na Parlamentarną Konferencję Państw Morza Bałtyckiego
13.Współprzewodniczący Delegacji Parlamentarnej do Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu RP, Seimasu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy
14.Współprzewodniczący Zgromadzenia Poselskiego Sejmu i Senatu RP i Seimasu Republiki Litewskiej
15.Współprzewodniczący Zgromadzenia Poselskiego Sejmu RP i Rady Najwyższej Ukrainy
16.Przewodniczący komisji nadzwyczajnych (w kolejności powoływania)
17.Wiceprzewodniczący klubów poselskich (kolejność zgodnie z liczebnością klubów)
18.Wiceprzewodniczący kół poselskich (kolejność zgodnie z liczebnością kół)
19.Zastępcy przewodniczących komisji stałych
20.Zastępcy przewodniczących stałych delegacji (kolejność jak przewodniczący)
21.Zastępcy przewodniczących komisji nadzwyczajnych
22.Przewodniczący bilateralnych grup parlamentarnych (kolejność w porządku alfabetycznym krajów)
23.Pozostali posłowie (kolejność alfabetyczna zgodnie z oficjalnym wykazem posłów)

trzech stopni: biskup, prezbiter, diakon. Do sprawowania większości funkcji niezbędne jest posiadanie właściwego stopnia w hierarchii duchowieństwa (i tak tylko biskup może zostać wybrany papieżem). Wyjątkiem od tej reguły, jest godność kardynała. Można ją otrzymać nie będąc duchownym.
Najwyższym tytułem i funkcją kościelnym jest papież. Papieżowi podlegają kolejno: arcybiskupi metropolici, biskupi diecezjalni wraz z ich wikariuszami generalnymi i biskupimi, dziekani, proboszczowie i wikariusze parafialni.

honorowy – nie dający władzy poza udziałem w konklawe)
3.Patriarchowie i arcybiskupi więksi
4.Arcybiskupi metropolici
5.Arcybiskupi
6.Biskupi (oraz zwierzchnicy krajowi niekatolickich kościołów i wyznań)
a)biskupi diecezjalni (i zrównani z nimi: prałat terytorialny, opat terytorialny, wikariusz apostolski, prefekt apostolski i administrator apostolski (jeśli administratura jest erygowana na stałe)
b)inni biskupi (koadiutorzy, pomocniczy, tytularni)
7.Wikariusze
a)wikariusze generalni
b)wikariusze biskupi i wikariusz sądowy
8.Przełożeni wyżsi instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego na prawie papieskim (również laickich)
9.Protonotariusze apostolscy (Familiares Jego Świątobliwości) i protoprezbiterzy
10.Infułaci i mitraci
11.Prałaci
12.Archiprezbiterzy (w Kościołach wschodnich)
13.Dziekani
14.Proboszczowie
15.Wikariusze parafialni
16.Archidiakoni (w Kościołach wschodnich)
17.Protodiakoni (w Kościołach wschodnich)
18.Diakoni
19.Minorzyści (subdiakoni, akolici, kantorzy, lektorzy, cerofaniusze) (w Kościołach wschodnich)

(w Kościołach wschodnich)
4.Przeor / Ihumen (w Kościołach wschodnich)

kolejność pierwszeństwa przedstawicieli innych krajów – czyli precedencji korpusu dyplomatycznego. Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych wprowadza zasadę wyznaczania pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych na podstawie starszeństwa ich pobytu na placówce zagranicznej. Szefowie misji dyplomatycznych korzystają więc z procedencji w kolejności dat i godzin objęcia funkcji, to znaczy złożenia głowie państwa listów uwierzytelniających. Jest to precedencja dynamiczna, bowiem w porządku pierwszeństwa następują ciągłe zmiany w zależności od zmian wynikających z zakończenia pobytu na placówce zagranicznej przez dotychczasowych ambasadorów i rozpoczęcia misji przez nowo przybyłych.

najważniejsza jest kolejność szefów misji dyplomatycznych, którymi są ambasadorowie nadzwyczajni i pełnomocni, a pod ich nieobecność charge d’affaires. I tak wg precedencji pierwsi są ambasadorowie a po nich idą charge d’affaires, też wg długości pobytu w kraju przyjmującym, liczonym od czasu ich przyjazdu.

apostolscy (przedstawiciele dyplomatyczni papieża) mogli korzystać w państwach o tradycji katolickiej z pierwszeństwa pośród ambasadorów, niezależnie od czasu ich pobytu na placówce. Noszą oni wówczas tytuł dziekanów korpusu dyplomatycznego, którym to tytułem określa się najstarszego rangą szefa misji dyplomatycznej. Przyznanie takiego przywileju funkcji stosuje się obecnie w przypadku ok. 50 państw świata, w tym także w Polsce. W pozostałych państwach, które nie przyznają nuncjuszom przywileju pierwszeństwa lub nie utrzymują stosunków dyplomatycznych ze Stolica Apostolską, dziekanem korpusu dyplomatycznego jest ambasador najdłużej przebywający na placówce – czyli ten, który najwcześniej złożył listy uwierzytelniające.

według których ustalimy kto jest przed kim. Kryteria ustalenia następstwa mogą być różne: alfabet, stosowany np. przy listach uczestnictwa, kolejność zgłoszenia uczestnictwa.
A jakie mogą być kryteria pierwszeństwa według etykiety.
● Kryterium starszeństwa oznacza, że osoba starsza ma pierwszeństwo przed młodszą. Starszy oznacza, że różnica wieku wynosi mniej więcej jedno pokolenie, czyli około 20 lat a nie rok czy pięć lat. Tytułem do tak rozumianego starszeństwa może być dłuższy staż pracy w firmie czy na danym stanowisku a także większe doświadczenie w danej dziedzinie niezależnie od wieku czy czasu pracy.
● Kryterium płci oznacza, że kobieta ma pierwszeństwo przed mężczyzną. Zasada ta, podobnie jak wiek, związana jest z etykietą towarzyską. Jednak w życiu zawodowym, zgodnie z etykietą biznesu, płeć nie odgrywa roli.
● Kryterium podległości zawodowej oznacza, że przełożony ma pierwszeństwo przed podwładnym z racji wyższej pozycji w hierarchii organizacji.
● Kryterium stanowiska, odnosi się do stanowisk, które nie są sobie podległe. Na przykład dyrektor działu jakiejkolwiek komórki będzie miał pierwszeństwo przed referentem, czy ekspertem nie tylko ze swojego ale też każdego innego działu.

Mężczyzna kobiecie, podwładny przełożonemu, młodszy starszemu. Słowne powitanie osoby ważniejszej jest wyrazem okazania jej szacunku. Do tej ważniejszej osoby należy decyzja czy poda rękę, czy zatrzyma się aby zamienić kilka słów, czy tylko odwzajemni pozdrowienie.
Wchodząc do pomieszczenia, w którym znajdują się już inne osoby, bez względu na wiek, płeć, zajmowane stanowisko, zawsze pierwszy wita się wchodzący. Wyjątkiem może też być korytarz w biurze, kiedy osoba idąca pozdrowi osobę lub osoby tam stojące, niezależnie od ich wieku, rangi czy statusu.

ważniejsza, mająca wyższy status według danego kryterium precedencji. Zachowanie przeciwne uznawane jest za wymuszenie albo próbę spoufalenia się. Pierwszy rękę wyciąga więc przełożony do podwładnego, kobieta do mężczyzny, starszy wiekiem do młodszego. Panie powinny pierwsze wyciągnąć rękę do mężczyzny. Panowie, którzy mają zwyczaj witania się przez uścisk dłoni z innymi mężczyznami, nie powinni pierwsi wyciągać ręki do kobiet.
Wyjątki od tej zasady .
Będąc gospodarzem spotkania, bez względu na status i rangę gości, witamy przychodzących gości oraz pierwsi podajemy im rękę.

statusie przedstawiamy osobę o niższej randze, czyli starszemu – młodszego, kobiecie – mężczyznę. Istotne jest, aby osoba ważniejsza czuła się komfortowo, wiedząc komu za chwilę będzie przedstawiana, dlatego najpierw wymieniamy nazwisko osoby lub osób o niższej randze lub/i wieku, a na końcu o najwyższym. Osobę pojedynczą, zarówno kobietę jak i mężczyznę, zawsze przedstawiamy małżeństwu, a wchodzącego gościa, tym, którzy przyszli wcześniej. Po przedstawieniu pierwszej osoby, niższej rangą, czasami osoba ważniejsza sama podaje nazwisko. Wyższa ranga uprawnia do tego. My jako gospodarz, możemy na tym zakończyć przedstawianie lub możemy dodać kilka słów. Jeśli jesteśmy w gronie osób o równym statusie, możemy osobiście je przedstawiać, ale możemy też powiedzieć „poznajcie się” i pozwolić im na podanie swoich imion i nazwisk.

jednak wyjątki. Np. gdy w drzwiach spotykają się osoby wchodzące do pomieszczenia i wychodzące. Pierwszeństwo mają osoby wychodzące, które zwalniają miejsce dla wchodzących. Inny wyjątek ma miejsce, gdy para – kobieta i mężczyzna – wchodzą do restauracji. W tym wypadku nie kobieta wchodzi pierwsza, ale mężczyzna. Ponadto, mężczyzna prowadzi do stolika, czyli idzie jako pierwszy, jeżeli nie robi tego kelner; gdy pierwszy idzie kelner, za nim kobieta i na końcu mężczyzna.

Istnieje jednak podział na samochód prowadzony przez zawodowego kierowcę (limuzyna, taksówka) i samochód prowadzony przez nas lub naszych znajomych, współpracowników. W samochodzie z obcym kierowcą najbardziej uprzywilejowane miejsce jest po przekątnej od kierowcy. Chodzi o wygodę jadącego, któremu łatwiej jest wsiąść z prawej strony (z chodnika), ponadto siedząc po przekątnej można swobodniej prowadzić rozmowę z kierowcą. Korzystając z taksówki najczęściej zajmujemy właśnie to miejsce, nie zdając sobie sprawy, że w sposób naturalny stosujemy zasadę precedencji. Drugie w hierarchii miejsce jest za kierowcą, trzecie na środku tylnej kanapy, a czwarte, czyli najmniej uprzywilejowane, z przodu obok kierowcy. W przypadku gdy z samochodu poza kierowcą korzystają trzy osoby, tylne miejsce środkowe zostaje puste, a trzecie co do ważności staje się miejsce obok kierowcy. W samochodzie kierowanym przez jednego z naszych towarzyszy podróży, pierwsze miejsce, o najwyższej precedencji jest z przodu obok kierowcy, drugie z tyłu po przekątnej od fotela kierowcy, trzecie przy lewych drzwiach, a czwarte na środku. Od tej zasady również są wyjątki – jeśli kierowcą jest mężczyzna, który podwozi dwie kobiety, wówczas obie panie mogą usiąść z tyłu, pozostawiając przedni fotel pusty.

lub szefem, pozwalamy mu usiąść przy tylnych prawych drzwiach, a sami zajmujemy miejsce za kierowcą.
● Jeśli szef/klient/kolega/koleżanka chce nas podwieźć, siadamy z przodu, obok tej osoby. Jeśli usiądziemy z tyłu, zachowamy się tak jakbyśmy traktowali tę osobę wyłącznie jako kierowcę.

towarzyskiej możemy z nich skorzystać lub ustalić swoje własne klucze. Dla przykładu – dział HR tworzy listę chętnych na szkolenie i ustala klucz pierwszeństwa: kolejność zgłoszenia. W przypadku większej liczby chętnych niż miejsc, nie będzie miało znaczenia czy dany kandydat to kierownik działu, koordynator czy asystentka. Kluczem jest data zgłoszenia i pierwszeństwo będą miały osoby, które pierwsze się zgłosiły. W etykiecie nie ma jednoznacznych zasad dotyczących wyboru klucza precedencji – decyzja należy do nas, jest zależna od kontekstu, sytuacji, zwyczajów panujących w danym środowisku. Jednak gdy już go wybierzemy, konsekwentnie musimy się go trzymać, wówczas nikt nie będzie się czuł niedoceniony, będzie klarowne, kto jest przed kim i dlaczego.
Na zakończenie chcę dodać, że jeżeli ktoś wyższy rangą zechce oddać nam swoje pierwszeństwo – przepuścić w drzwiach, to należy je przyjąć i podziękować. I podobnie, jeśli ktoś jest uprzejmy i mimo że jest w pracy honoruje zasady etykiety towarzyskiej, również podziękujmy i skorzystajmy z tego gestu kurtuazji.

mężczyzną
● Przełożony przed podwładnym
● Wyższy stanowiskiem przed niższym stanowiskiem
● Wyższy tytułem (naukowym, zawodowym) przed niższym tytułem
● Obecni przed wchodzącym
● Stojący przed idącym lub jadącym
● Słabszy przed silniejszym
● Osoba publiczna przed osobą niepubliczną
● Gość honorowy przed pozostałymi gośćmi
● Małżeństwo (para) przed osobą pojedynczą

jest ten kto ma wyższe stanowisko niezależnie od płci i wieku. Precedencja ta obowiązuje jednak tylko tam, gdzie jest zależność służbowa. Szef jakiegoś działu przedsiębiorstwie, który nie ma żadnych relacji służbowych z osobami z innych działów musi odnosić się do nich według procedencji towarzyskiej, a więc biorąc pod uwagę ich wiek i płeć. Obowiązują go zatem wobec nich wszystkie zasady towarzyskiego savoir vivre, takie jak w odniesieniu do gości (gdy pracownik z innego działu przychodzi do jego działu) i takie jak w życiu towarzyskim.

dwustronnych traktatów międzynarodowych. Polega na honorowaniu kolejności państw lub jego przedstawicieli na przemian. W egzemplarzu umowy przeznaczonym dla jednej strony wszelkie wzmianki o niej (nazwa państwa, tytuł głowy państwa) znajdują się na pierwszym miejscu. W oryginale traktatu przeznaczonym dla danego państwa na pierwszym miejscu znajduje się zawsze nazwa tego państwa lub tytuł i nazwisko osoby upełnomocnionej do zawierania porozumień. Podpis przedstawiciela państwa i pieczęć umieszczone są na pierwszym miejscu w egzemplarzu przeznaczonym dla danego sygnatariusza, tj. po lewej stronie dokumentu. Tekst umowy sporządzony w językach obu kontrahentów, w egzemplarzu dla każdego z nich umieszczony jest również po lewej stronie. Zasada alternatu ma zastosowanie także w porozumieniach, które nie mają charakteru umowy międzynarodowej tj. w dwustronnych oświadczeniach, komunikatach i deklaracjach politycznych oraz podczas dwustronnych konferencji międzynarodowych, kiedy przedstawiciele obu stron przemiennie przewodniczą obradom. Stosowanie zasady alternatu umożliwia zachowanie formalnej równości stron.

traktatach bilateralnych, polegająca na wzajemnym honorowaniu przez państwa ich przedstawicieli;
- państwo wymieniane jest jako pierwsze w egzemplarzu dla niego przeznaczonym;
- przedstawiciel państwa podpisuje egzemplarz traktatu dla niego przeznaczony po „prawicy heraldycznej” tj. z lewej strony;
    - następnie osoby asystujące zamieniają egzemplarze i każdy delegat podpisuje egzemplarz po drugie stronie, czyli prawej; po ponownym podpisaniu ma miejsce wymiana tekstów. W efekcie, każdy z przedstawicieli ma tekst przeznaczony dla własnego kraju;
- jeśli umowa jest sporządzona w dwóch językach, język państwa dla którego jest przeznaczona umowa znajduje się na pierwszym miejscu;
- gdy umowa jest sporządzona w trzech językach –język trzeci jest ostatni;

państwa składają podpisy zgodnie z porządkiem alfabetycznym nazw państw w wybranym języku, niekiedy stosuje się regułę określaną mianem „pel mel”, która oznacza, że w dowolnym miejscu pod umową państwa ich przedstawiciele umieszczają swoje podpisy.