Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері презентация

ЖАЛПЫЛАУЫШ СӨЗБЕН ҚАТАР КЕЛГЕН БІРЫҢҒАЙ МҮШЕЛЕР

ел тұс-тұсындағы Ақбайтал, Көлденең, Жігітек, Шатқалаң, Бөкенші сияқты асу-aсуларға қарай беттеді (М.Әуезов).

жуантық денелі, дөңгелек бетті, қалың ерінді, жасаураған кішірек қоңыр көзді, ұйысқанқысқа қара жирен сақалды, таңқита басқан сирек мұртты, домалақтау мұрынды, қоңыр өңді кісі еді (С.Мұқанов).

мүшелер жігіне нүктелі үтір қойылады:

Қала деген аты ғана болмаса, Н...қаласы екі қабат үлкен үйлер көшелерінде ғана бірен-саран кездесетін; өзге үйлерінің көбі бір қабат қарағай үйлер болатын; шет жағында ағаш үйден шым үй көп кездесетін; аз ғана жаңбыр себелеп өтсе, көшелерінен адам батпақтап жүре алмайтын; бірақ етек-жеңі мол; таусымақтау жерге салынған; Сібірде көп кездесетін үлкен бір деревня еді (С.Мұқанов).

Бөкенші, Борсақ Қызықшоқы, Қыдыр, Көлқайнарға жаппа тігіп қонды да, көшпей отырып алды (М.Әуезов).

ЕСКЕРТУ!!!
Алдыңғысының жалғауы түсіріліп айтылатын екі бірыңғай мүшені сол типтес қос сөздермен шатастырмау керек. Мысалы:
Мектебіміздің ән-күй үйірмесі бар.

мен Баймағамбет бір бөлек келді (М.Әуезов).

болған мүшенің арасында келсе, үтір қойылмайды:
Дененің бар қозғалысы белгілі бір еңбек ырғағын тауып, тез де өнімді қимылдайды (Ғ.Мүсірепов)
Да шылауы етістіктен болған екі бірыңғай баяндауыштың арасында қайталамай келсе, да-дан кейін үтір қойылады:
Таныды да, таң болды. Жабыларсың, таларсың, жеңерсің (М.Әуезов).
Бірыңғай мағынаны білдіретін бірақ екеуі де ашық райда айтылатын күрделі етістіктің арасында келген да шылауынан кейін үтір қойылмайды:
Сол кезде сен егеуді ал да жөнел.