Балалардағы ерекшелігі. Зәр шығару жүйесі бұзылысының негізгі клиникалық синдромдары: зәр өзгерісі, нефритикалық, нефротикалық, созылмалы бүйрек жетіспеушілік синдромдары.
- Главная
- Разное
- Дизайн
- Бизнес и предпринимательство
- Аналитика
- Образование
- Развлечения
- Красота и здоровье
- Финансы
- Государство
- Путешествия
- Спорт
- Недвижимость
- Армия
- Графика
- Культурология
- Еда и кулинария
- Лингвистика
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Маркетинг
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Зәр шығару және сыртқы жыныс жүйесінің физикалық тексеру әдістері. Балалардағы ерекшелігі презентация
Содержание
- 1. Зәр шығару және сыртқы жыныс жүйесінің физикалық тексеру әдістері. Балалардағы ерекшелігі
- 2. Бүйрек
- 3. Бүйрек құрылысы 1 — несепағар; 2
- 4. Нефронының құрылысы: 1 — әкелуші шумақтық артериола;
- 5. Негізгі шағымдары: бел аймағының ауырсынуы,
- 6. Белдің ауырсынуы: а) ұстамалы түрде «бүйрек
- 7. Ұстамалы ауырсынудағы науқастардың қалпы
- 8. Ұстамалы ауырсынудағы науқастың қалпы
- 10. Ісіну - таңертең қабақтары, беті ісініп тұрады,
- 11. Беттің ісінуі
- 12. Беттің ісінуі
- 13. Бүкіл дененің існуінде қолдың ісуі
- 14. Дизурия – зәр шығарудың бұзылуы (жиі
- 15. Ишурия – зәрден қуықты босата
- 16. Изурия – зәрдің тұрақты түрде белгілі
- 17. Зәр тығыздығы тіпті өзгермеуі әрі үнемі
- 18. Қарағанда: Тері түсі ақшыл бозғылт болуы
- 19. Беттің ісінуі
- 20. Беттің ісінуі
- 21. Қан қысымы ↑ (ДАҚ). Бел
- 22. Пальпация: сау бүйректі сипап
- 23. Бүйректің бимануальды пальпациясы
- 24. Ауырсыну нүктелері: артқы бүйректік нүкте - ХІІ
- 25. Іштің алдыңғы іргесінде - үш нүкте бойынша
- 26. 3-сі: төменгі несепағарлық – мықын сүйектерінің
- 27. Ауырсыну нүктелерінің пальпациясы: 1-бүйректік нүкте 2-жоғарғы несепағарлық нүкте 3- төменгі несепағарлық нүкте
- 28. Перкуссия: соққылау тәсілі қолданылады. Ауырсыну сезсе, ол
- 29. Қуықты перкуссиялау: несеп кернеген қуықтың
- 30. Аускультация: бүйрек артерияларын тығдау. Науқасты отырғызып тыңдайды
- 31. ҚОСЫМША ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ Лабораториялық зерттеу әдістері
- 32. Аспаптық зерттеу әдістері ультрадыбыспен
- 33. Ультрадыбыспен зерттеу: Рентгеннен ерекшелігі:
- 34. Бүйрек-тас ауруы, бүйректің астауша-несепағар сегментінде конкремент (тас)
- 35. Бүйректегі ісік
- 36. Бүйркті УДЗ: оң бүйрек астаушасындағы тас
- 37. Қуықты түрлі-түсті доплерлік УДЗ: қуықтағы тас
- 38. Рентгенологиялық әдістер: Жалпы шолу
- 39. Экскреторлық урография
- 40. Экскреторлық урограммада бүйректегі қабыну процесінің бастапқы белгілері (пиелонефриттің спазмдық сатысы)
- 41. Экскреторлық урограммада несепағардың жоғарғы үштен бірінде тас
- 42. Нефроптоз
- 43. Экскреторлық урограмма: таға тәрізді бүйрек: бүйректің томпақ жағы төмен қараған.
- 44. Цистография. Сол жақтық қуықтық-несепағарлық активті-пассивті рефлюкс, 4
- 45. б – зәр шығару фазасында, активті рефлюкс.
- 46. Бүйректің асимметриялы жабысуларының схемалық көрінісі: а —
- 47. Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің солитарлы кистасы: киста орналасқан аймақта қан тамырлары жоқтың қасы.
- 48. Бүйректің поликистозы
- 49. Бүйректің поликистозы: кисталарға қан құйылған
- 50. Бүйрек эхинококкозы.
- 51. Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің төменгі полюсіндегі рак: қан тамырларына өте бай ісік түйіні.
- 52. Ангиограмма. Сол жақта артериовеналық лақтырыс күшті бүйрек
- 53. Бүйрек саркомасы.
- 54. Ашық түсті клеткалы рак
- 55. Компьютерлік томография - рентген
- 56. Бүйректің қалыпты томограммасы (экскреторлық урограммамен бірге). 41 жастағы әйелдің сол бүйрегінің зәр жолдары екеу.
- 57. Компьютерлік томограмма. Бүйрек ісігі: өте үлкен көлемдегі ісік, іш қуысының сол жағын толық қамтыған.
- 58. Бүйрек ангионефро-сцинтиграфиясы - сцинтиграмма. а, в қалыпты жағдайда, б, г бүйрек қызметінің бұзылыстары
- 59. Эндоскопиялық әдістер: цистоскопия, хромоцистоскопия.
- 60. Пункциялық биопсия: Бел тұсынан
- 61. БҮЙРЕК СИНДРОМДАРЫ: Бүйрек шаншу
- 62. Бүйрек шаншу синдромы: Ауырсыну
- 63. Бүйрек-тас ауруы, бүйректің астауша-несепағар сегментінде конкремент (тас)
- 64. Экскреторлық урограммада несепағардың жоғарғы үштен бірінде тас
- 65. Зәр өзгерістерінен болатын
- 66. 1. Гематурия – зәрде эритроциттер-дің көбеюі. Себептері:
- 67. 2. Протеинурия: іс жүзінде белок зәрде болмауы
- 68. Бүйректен тыс себептерден протеинурия:
- 69. 3.Жеке лейкоцитурия Себептері: Пиелонефрит (нейтрофилдер көп
- 70. 4. Зәрде эритроциттер де, лейкоциттер
- 71. Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің төменгі полюсіндегі рак: қан тамырларына өте бай ісік түйіні.
- 72. Бүйректік ісіну синдромы: Екі топқа бөлуге болады а) нефритикалық синдром б) нефротикалық синдром
- 73. Нефритикалық синдром: бұл синдромға
- 74. Нефротикалық синдром - бұл клиникалық-лабораториялық синдром.
- 75. Бүйректің созылмалы жетіспеушілік синдромы (БСЖ)
- 76. Себептері: гломерулонефрит,
- 77. Экскреторлық урография
- 78. Экскреторлық урограммада несепағардың жоғарғы үштен бірінде тас
- 79. Нефроптоз
- 80. Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің солитарлы кистасы: киста орналасқан аймақта қан тамырлары жоқтың қасы.
- 81. Бүйректің поликистозы
- 82. Бүйректің поликистозы: кисталарға қан құйылған
- 83. Бүйрек эхинококкозы.
- 84. Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің төменгі полюсіндегі рак: қан тамырларына өте бай ісік түйіні.
- 85. Ангиограмма. Сол жақта артериовеналық лақтырыс күшті бүйрек
- 86. Бүйрек саркомасы.
- 87. Ашық түсті клеткалы рак
- 88. БСЖ екі кезеңнен тұрады: І.Бүркемелі
- 89. 2.Айқын кезеңі (II сатысы - азотемия).
- 90. Қанда: қалдық азот, мочевина, креатинин мөлшері
- 91. III сатысында (уремиялық) науқастың шағымдары: жоғарыда
- 92. Қарағанда: Санасы (қарауытуынан) кома немесе
- 93. Ауыздан мочевина иісі. Азот шлагымен тітіркенуінен
- 94. Тыныс орталығының қызметі бұзылуынан, әуелі Куссмауль
- 95. Қанда уремиялық лейкоцитоз, анемия, ЭТЖ жоғарылайды.
- 97. Лабораториялық және аспаптық зерттеу әдістері I. Зәрдің
- 98. Мөлдірлігі - қалыпты жағдайда мөлдір әрі
- 99. Микроскопияда: 1) Лейкоциттер саны: ерлерде
- 100. 2.Эритроциттер саны: қалыпты жағдайда ерлерде болмауы керек;
- 101. 3. Цилиндрлер: көбінесе несеппен бірге белок және
- 102. б) балауызды цилиндірлер - сарғыш түсті болады. Бүйрек
- 103. г) эпителий цилиндрі - бүйрек эпителийінен тұрады;
- 104. 4. Эпителий клеткалары: несеп тұнбасында олардың үш
- 105. II. Несепті бактериологиялық зерттеу Несепті бактериологиялық зерттегенде:
- 106. IV. Аддис-Каковский әдісі: Бұл әдістің артықшылығы: тәулік
- 107. Кристалл не аморфты масса түрінде шөккен
- 108. Тәуліктік протеинурия. Бір тәулікте 50-150
- 109. 2. Шынайы протеинурия: бүйрек ауруларына байланысты екі
- 110. V. Зимницкий сынамасы: Тәуліктік зәрді
- 111. Қанның биохимиялық анализінде: қалдық азот және
- 112. Қалдық азоттың құрамы: Индикан: қалыпты жағдайда
Бүйрек
Слайд 1Лектор: доцент Л.Т.Алимбекова
Зәр шығару және сыртқы жыныс жүйесінің физикалық тексеру әдістері.
Слайд 3Бүйрек құрылысы 1 — несепағар; 2 — бүйрек венасы; 3 — бүйрек
артериясы; 4 — ми қабаты;
5 — қатпарлы қабаты; 6 —астауша;
7 — бүйрек пирамидалары;
8 — бүйректің ірі тостағаншалары.
Слайд 4Нефронының құрылысы:
1 — әкелуші шумақтық артериола;
2 — әкетуші шумақтық артериола;
3 — шумақтық капиллярлар шоғыры;
4 — бүйрек шумақшасы капсуласының сыртқы және ішкі бөліктері (Шумлянский —Боумен капсуласы);
5 —капсуланың іші;
6 — проксимальды өзекше;
7 —Генле арнасының төмендеме бөлігі;
8 — Генле арнасының өрлеме бөлігі;
9 — дистальды өзекше;
10 — зәрді жинаушы түтікше.
Слайд 5Негізгі шағымдары:
бел аймағының ауырсынуы,
зәр шығарудың бұзылуы,
зәр түсінің өзгеруі,
ісіну,
бас айналу, бас ауруы,
көру қабілетінің нашарлауы
Слайд 6
Белдің ауырсынуы:
а) ұстамалы түрде «бүйрек шаншуы» - несеп жолында бөгет болуынан.
б) үздіксіз, тұрақты ауырсыну -бүйрек капсуласы керілуінен .
Слайд 10 Ісіну - таңертең қабақтары, беті ісініп тұрады, кейбір науқастарда
түгел денесіне тарайды. Бүйректік ісіну (бүйрек капиллярларының өткізгіштігі жоғарылауына немесе қанда онкотикалық қысым төмендеуіне, Na+ иондарының көбеюіне байланысты). Бүйрек шамасыздығы дамығанда бүкіл денесі ісінеді.
Слайд 14 Дизурия – зәр шығарудың бұзылуы (жиі және ауырсынып зәр бөлу).
Бір тәулікте шығарылатын зәрдің мөлшері диурез деп аталады.
Тәуліктік диурездің көбеюі - полиурия (1,5 литрден көп), зәр шығарудың жиілеуі – поллакиурия, ауырсынып зәр бөлу – странгурия, тәуліктік мөлшерінің азаюы – олигурия (500 мл төмен), зәр шығарудың толық тоқтауы - анурия (50 мл аз) деп аталады.
Тәуліктік диурездің көбеюі - полиурия (1,5 литрден көп), зәр шығарудың жиілеуі – поллакиурия, ауырсынып зәр бөлу – странгурия, тәуліктік мөлшерінің азаюы – олигурия (500 мл төмен), зәр шығарудың толық тоқтауы - анурия (50 мл аз) деп аталады.
Слайд 15
Ишурия – зәрден қуықты босата алмауы (жұлын қысылғанда, зақымдалғанда, естүссіз
жатқанда болады).
Никтурия - зәр шығарудың түнде жиілеуі. Қалыпты жағдайда түнде зәрдің 1/3 бөлігі бөлінеді. Никтурия созылмалы гломерулонефрит, созылмалы пиелонефрит ауруларының соңғы кезеңіне, бүйректің басқа да созылмалы сырқаттарына тән.
Никтурия - зәр шығарудың түнде жиілеуі. Қалыпты жағдайда түнде зәрдің 1/3 бөлігі бөлінеді. Никтурия созылмалы гломерулонефрит, созылмалы пиелонефрит ауруларының соңғы кезеңіне, бүйректің басқа да созылмалы сырқаттарына тән.
Слайд 16
Изурия – зәрдің тұрақты түрде белгілі бір уақыт аралығында, белгілі бір
мөлшерде бөлінуі (бүректе зәр түзілуінің реттелуі бұзылғанда дамиды). Бүйрек изуриясы мен никтуриясында бүйректің ураттарды концентрациялау қабілеті бұзылып, шығарылған зәрдің тығыздығы үнемі бірқалыпта қалады (изостенурия), немесе төмендейді (гипостенурия).
Слайд 17
Зәр тығыздығы тіпті өзгермеуі әрі үнемі төмен болуы мүмкін (гипоизостенурия). Зәр
түсі - әдетте сарғыш түсті, мөлдір болады. Қан араласса - гематурия, гемоглобин болса -гемоглобинурия (жуған ет суына ұқсас), белок болса - протеинурия, ірің болса - пиурия (жуындыға ұқсас), билирубиннен - сырадай қоңыр түсті, уробилиннен -қызғылт түсті болады.
Слайд 18 Қарағанда:
Тері түсі ақшыл бозғылт болуы (анемияның, ісінудің әсерінен капиллярлардың тарылуымен
байланысты).
Беті, қабақтары ісінгенде - беті домаланған, көздері сығырайған болады. Бүкіл денесі ісінгенде (анасаркада) жатқан төсегінің батқан жерлерінде із қалады.
Беті, қабақтары ісінгенде - беті домаланған, көздері сығырайған болады. Бүкіл денесі ісінгенде (анасаркада) жатқан төсегінің батқан жерлерінде із қалады.
Слайд 21
Қан қысымы ↑ (ДАҚ).
Бел аймағының ісінуі (паранефритте).
Дененің қышуы -
БСЖ улы заттардың тері арқылы бөлінуінен, сондықтан қасынғаннан тырнақ іздері болады.
Науқастың ауызы құрғап, одан аммиак иісі сезіледі (БСЖ).
Науқастың ауызы құрғап, одан аммиак иісі сезіледі (БСЖ).
Слайд 22
Пальпация: сау бүйректі сипап сезу қиын. Бүйректің төмен түскенін (нефроптоз),
ауырсынуын, үлкеюін, қатаюын анықтауға болады.
Слайд 24Ауырсыну нүктелері: артқы бүйректік нүкте - ХІІ қабырғалардың төменгі қырлары мен
ұзын бұлшық еттердің сыртқы қырлары қиылысқан жердерде.
Слайд 25 Іштің алдыңғы іргесінде - үш нүкте бойынша анықталады:
1-сі: бүйректік нүкте
– қабырға доғаларының астында Х қабырғаның алдыңғы ұштарында;
2-сі: жоғарғы несепағарлық – кіндік деңгейінде жүргізілген көлденең сызықпен тік бұлшық еттердің сыртқы қырларымен қиылысқан жерлерінде;
2-сі: жоғарғы несепағарлық – кіндік деңгейінде жүргізілген көлденең сызықпен тік бұлшық еттердің сыртқы қырларымен қиылысқан жерлерінде;
Слайд 26
3-сі: төменгі несепағарлық – мықын сүйектерінің деңгейінде жүргізілген көлденең сызықпен тік
бұлшық еттердің сыртқы қырларымен қиылысқан жерлерінде.
Бұл нүктелерге бір саусақпен басқанда ауырсыну сезінеді.
Бұл нүктелерге бір саусақпен басқанда ауырсыну сезінеді.
Слайд 27Ауырсыну нүктелерінің пальпациясы:
1-бүйректік нүкте
2-жоғарғы несепағарлық нүкте
3- төменгі
несепағарлық нүкте
Слайд 28 Перкуссия: соққылау тәсілі қолданылады. Ауырсыну сезсе, ол бүйрекке тас түзілу ауруына,
паранефритке, бүйрек тіні мен астаушасының қабынуы болуы мүмкін.
Пастернацкий сынамасы алдымен несепте эритроциттің бар-жоғы анықталады, сосын бүйрек тұсын соққылағаннан кейін несеп қайтадан зерттеледі. Сонда несептегі эритроциттің саны көбейсе немесе көзге көрінерліктей қан араласса, онда сынама оң болғаны.
Пастернацкий сынамасы алдымен несепте эритроциттің бар-жоғы анықталады, сосын бүйрек тұсын соққылағаннан кейін несеп қайтадан зерттеледі. Сонда несептегі эритроциттің саны көбейсе немесе көзге көрінерліктей қан араласса, онда сынама оң болғаны.
Слайд 29
Қуықты перкуссиялау: несеп кернеген қуықтың түбін анықтайды. Ол үшін кіндіктен
төмен қарай, тұйық дыбысқа дейін перкуссиялау керек.
Слайд 30 Аускультация: бүйрек артерияларын тығдау. Науқасты отырғызып тыңдайды (ұзын бұлшық еттің ХІІ
қабырғамен қиылысқан жерінде) және іште кіндік деңгейінен 3 см сырқа қарай және 3 см жоғарырақ жерде тыңдалады. Бүйрек артериясы тарылғанда систолалық шу естуге болады.
Слайд 31ҚОСЫМША ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ
Лабораториялық зерттеу әдістері
Зәрдің жалпы анализі
II. Несепті бактериологиялық зерттеу
III. Нечипоренко
әдісі
IV. Аддис-Каковский әдісі
V. Зимницкий сынамасы
YI. Қанның биохимиялық анализі
YIІ. Қанның жалпы анализі
IV. Аддис-Каковский әдісі
V. Зимницкий сынамасы
YI. Қанның биохимиялық анализі
YIІ. Қанның жалпы анализі
Слайд 32Аспаптық зерттеу әдістері
ультрадыбыспен зерттеу,
рентгенологиялық әдістер,
эндоскопиялық әдістер,
радиоизотопты
әдістер,
биопсия,
сканерлеу.
биопсия,
сканерлеу.
Слайд 33
Ультрадыбыспен зерттеу:
Рентгеннен ерекшелігі: бүйректің мөлшері аз болып көрінеді. Өйткені
дыбыс қайта оралғанша азаяды. Ұзындығы - 7,5-12 см-ге дейін болуы мүмкін (бүйрек ісігін, сарысу ісігін, бүйрек тастарын, бүйрек поликистозын, гидронефрозды және бүйрек туберкулезын анықтауға болады).
Слайд 38
Рентгенологиялық әдістер:
Жалпы шолу урографиясы;
Экскреторлық урография;
Ретроградты урография;
Пневморен;
Бүйрек артериясының ангиографиясы
Слайд 40Экскреторлық урограммада бүйректегі қабыну процесінің бастапқы белгілері (пиелонефриттің спазмдық сатысы)
Слайд 44Цистография. Сол жақтық қуықтық-несепағарлық активті-пассивті рефлюкс, 4 дәрежесі. Астауша-тостағанша жүйесінің айқын
дилатациясы, тостағаншаларының деформациясы.
а – қуықты максимальды толтыру фазасында, пассивті рефлюкс;
Слайд 46Бүйректің асимметриялы жабысуларының схемалық көрінісі: а — S-тәрізді бүйрек; б —
L-тәрізді бүйрек; в — I-тәрізді бүйрек; 1 — қолқаның құрсақ бөлігі; 2 —төменгі қуысты вена; 3 — несепағар; 4 — бүйрек.
Слайд 47Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің солитарлы кистасы: киста орналасқан аймақта қан тамырлары
жоқтың қасы.
Слайд 51Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің төменгі полюсіндегі рак: қан тамырларына өте бай
ісік түйіні.
Слайд 52Ангиограмма. Сол жақта артериовеналық лақтырыс күшті бүйрек ішілік тамырлар суреті нашар
анықталады. Бүйрек венасы кеңейген, деформация-ланған.
Слайд 55
Компьютерлік томография - рентген сәулесін бүйрекке жан-жағынан жіберіп, оның томограммасын
компьютерді пайдаланып түсіру тәсілі (ісікті, поликистозды анықтау үшін қолданылады).
Слайд 56Бүйректің қалыпты томограммасы (экскреторлық урограммамен бірге). 41 жастағы әйелдің сол бүйрегінің
зәр жолдары екеу.
Слайд 57Компьютерлік томограмма. Бүйрек ісігі: өте үлкен көлемдегі ісік, іш қуысының сол
жағын толық қамтыған.
Слайд 58Бүйрек ангионефро-сцинтиграфиясы - сцинтиграмма. а, в қалыпты жағдайда, б, г бүйрек қызметінің бұзылыстары
Слайд 59
Эндоскопиялық әдістер: цистоскопия, хромоцистоскопия.
Цистоскопия - қуық ішін арнайы аспап
цистоскоппен қарау.
Хромоцистоскопия - организмге енгізілген бояу индигокарминнің несеп жолдары арқылы бөлінуін цистоскоппен қарау. Қалыпты жағдайда венаға еккенде 3-5 минуттан кейін бояу бөліне бастайды. Бұлшық етке еккенде 10-15 минуттан кейін бөліне бастайды.
Хромоцистоскопия - организмге енгізілген бояу индигокарминнің несеп жолдары арқылы бөлінуін цистоскоппен қарау. Қалыпты жағдайда венаға еккенде 3-5 минуттан кейін бояу бөліне бастайды. Бұлшық етке еккенде 10-15 минуттан кейін бөліне бастайды.
Слайд 60
Пункциялық биопсия: Бел тұсынан тері арқылы енгізілген арнайы пункциялық ине
арқылы бүйрек тінінің тілмесін цитологиялық тексеруге алады.
Слайд 61
БҮЙРЕК СИНДРОМДАРЫ:
Бүйрек шаншу синдромы.
Зәр өзгерістерінен болатын синдром.
Бүйректік ісіну синдромы.
а) нефротикалық синдром;
б) нефритикалық
синдром.
Бүйректің созылмалы жетіспеушілік синдромы.
Бүйректің созылмалы жетіспеушілік синдромы.
Слайд 62
Бүйрек шаншу синдромы:
Ауырсыну бел аймағында ұстамалы түрде, өте күшті
болады, науқас төсекте пайыз таппай дөңбекшиді. Ауырсыну шабқа беріледі. Ауырсыну бірденінен басталады, әсіресе селкілде (көлікпен жүргенде) күшейеді. Себебі көбінде бүйректе тас болуынан, несеп жолының бітеліп қалуынан, бүйректе зәр іркіліп, бүйрек капсуласын кереді де, ауырсынуды сезгіш рецепторлар тітіркенеді.
Слайд 65
Зәр өзгерістерінен болатын синдром:
Зәр құрамындағы патологиялық өзгерістердің
жиынтығымен сипатталады: біріншіден протеинурия және гематурия, және де лейкоцитурия, цилиндрурия, қалыпты жағдайда болмайтын тұнба элементтерінің пайда болуы, зәр түсінің өзгеруі және салыстырмалы тығыздығының өзгеруі жатады.
Слайд 66
1. Гематурия – зәрде эритроциттер-дің көбеюі.
Себептері:
Бүйректе немесе несеп жолдарында тас болуы.
Бүйректе
немесе қуықта қатерлі ісік болуы.
Гломерулонефриттің гематуриялық варианты.
Бүйрек артерияның тромбоэмболиясы.
Гломерулонефриттің гематуриялық варианты.
Бүйрек артерияның тромбоэмболиясы.
Слайд 67
2. Протеинурия: іс жүзінде белок зәрде болмауы керек, кейде
0,033 г/л (яғни белок
іздері) болуы мүмкін.
Бүйрек текті протеинурияның себептері:
жедел және созылмалы нефрит;
амилоидоз;
нефроз;
нефросклероз.
Бүйрек текті протеинурияның себептері:
жедел және созылмалы нефрит;
амилоидоз;
нефроз;
нефросклероз.
Слайд 68
Бүйректен тыс себептерден протеинурия:
жұқпалы аурулар, қанттық диабеттің ауыр түрі,
ауданы үлкен күйік, ауыр операциялар, жүрек әлсіздігі («қан іркілген бүйрек»), қан аздықтың ауыр түрі, бактериялық эндокардит, лейкоцитурия кезінде де 1% шамасындағы протеинурия кездесуі мүмкін.
Слайд 693.Жеке лейкоцитурия
Себептері:
Пиелонефрит (нейтрофилдер көп болады);
Гломерулонефрит (лимфоциттер басым болады);
Бүйрек туберкулезі (нейтрофилдер
және лимфоциттер болады);
Цистит, уретрит, простатит (нейтрофилдер болады).
Цистит, уретрит, простатит (нейтрофилдер болады).
Слайд 70
4. Зәрде эритроциттер де, лейкоциттер де болса:
Себептері:
пиелонефрит;
бүйрек немесе қуық
туберкулезі;
цистит,
уретрит,
простатит.
цистит,
уретрит,
простатит.
Слайд 71Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің төменгі полюсіндегі рак: қан тамырларына өте бай
ісік түйіні.
Слайд 72Бүйректік ісіну синдромы:
Екі топқа бөлуге болады
а) нефритикалық синдром
б) нефротикалық синдром
Слайд 73
Нефритикалық синдром: бұл синдромға кіретін белгілер: ісінудің пайда болуы және
үдеуі, беттің домалақтануы және бозаруы, олигурия, протеинурия, гематурия, АГ, бүйрек қызметінің бұзылуы.
Ісіну - тамырлардың өткізгіштігі артып, плазма клетка аралығына шығып кетуінен болады. Мұндай адамдарда ісік аз болуы мүмкін (бетте, көздің қабақтарында) немесе денеге тарап кетуі ықтимал. Протеинурия тәулігіне 3 г/л аспайды.
Ісіну - тамырлардың өткізгіштігі артып, плазма клетка аралығына шығып кетуінен болады. Мұндай адамдарда ісік аз болуы мүмкін (бетте, көздің қабақтарында) немесе денеге тарап кетуі ықтимал. Протеинурия тәулігіне 3 г/л аспайды.
Слайд 74
Нефротикалық синдром - бұл клиникалық-лабораториялық синдром. Белгілері:
Ісіну - анасаркаға дейін,
қуыстардың суға толуымен сипатталады;
Протеинурия тәлігіне 3 г/л көп болады;
Белоктық, липидтік және су-электролиттік алмасудың бұзылуы: гипопротеинемия (жалпы белоктың, альбуминдердің азаюы), диспротеинемия;
Гиперлипидемия (қанда холестериннің, үшглицеридтердің, фосфолипидтердің көбеюі).
Липидурия.
Протеинурия тәлігіне 3 г/л көп болады;
Белоктық, липидтік және су-электролиттік алмасудың бұзылуы: гипопротеинемия (жалпы белоктың, альбуминдердің азаюы), диспротеинемия;
Гиперлипидемия (қанда холестериннің, үшглицеридтердің, фосфолипидтердің көбеюі).
Липидурия.
Слайд 75
Бүйректің созылмалы жетіспеушілік синдромы (БСЖ)
Бұл нефросклероз нәтижесінде бүйрек қызметінің (фильтрация,
реабсорбция, бүйрек қан айналымы, концентрация-лаушы қабілеті, секрециясы) ауыр зақымдануымен, гомеостаздың бұзылуы-на әкелетін және азотемиямен, су-электролиттік баланстың, қышқыл-негіздік жағдайдың бұзылуымен және организмнің көп ағзалары мен жүйе-лерінің зақымдануымен сипатталады.
Слайд 76
Себептері:
гломерулонефрит,
пиелонефрит,
амилоидоз,
поликистоз,
гидронефроз,
ісіктер,
тас түзілуі,
бүйрек
артерияларының тарылуы,
АГ,
дәнекер тіннің жайылма аурулары,
қантты диабет,
подагра,
кальций алмасуының бұзылуы, т.б. аурулар.
АГ,
дәнекер тіннің жайылма аурулары,
қантты диабет,
подагра,
кальций алмасуының бұзылуы, т.б. аурулар.
Слайд 80Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің солитарлы кистасы: киста орналасқан аймақта қан тамырлары
жоқтың қасы.
Слайд 84Бүйректің селективті артериограммасы. Оң бүйректің төменгі полюсіндегі рак: қан тамырларына өте бай
ісік түйіні.
Слайд 85Ангиограмма. Сол жақта артериовеналық лақтырыс күшті бүйрек ішілік тамырлар суреті нашар
анықталады. Бүйрек венасы кеңейген, деформация-ланған.
Слайд 88
БСЖ екі кезеңнен тұрады:
І.Бүркемелі (латентті) кезеңі. Шағымдары болмайды, кейде жақсылап
сұрастырғанда, никтурия аныталады.
Көбінде лабораторлық тексеруде анықталады:
Шумақтық фильтрация - 50 мл/мин дейін төмендейді (қалыпты жағдайда 100-120 мл/мин).
Зимницкий сынамасында: несептің салыстырмалы тығыздығы төмендейді (1017 дейін) және тұрақты бірқалыпты түрі (гипоизостенурия) болады.
Көбінде лабораторлық тексеруде анықталады:
Шумақтық фильтрация - 50 мл/мин дейін төмендейді (қалыпты жағдайда 100-120 мл/мин).
Зимницкий сынамасында: несептің салыстырмалы тығыздығы төмендейді (1017 дейін) және тұрақты бірқалыпты түрі (гипоизостенурия) болады.
Слайд 89
2.Айқын кезеңі (II сатысы - азотемия). Шағымдары:
тез шаршау,
әлсіздік,
тәбеті төмендейді
(шамалы),
жүдейді,
терісі құрғақ.
тәуліктік зәр мөлшері көбейеді (полиурия).
никтурияға изурия қосылады.
жүдейді,
терісі құрғақ.
тәуліктік зәр мөлшері көбейеді (полиурия).
никтурияға изурия қосылады.
Слайд 90
Қанда: қалдық азот, мочевина, креатинин мөлшері жоғарылайды.
Несепте: салыстырмалы тығыздығы 1009-1011
дейін төмендейді, яғни алғашқы несептің (плазманың) салыстырмалы тығыздығына жақын болады.
Шумақтық фильтрация 30 мл/мин дейін төмендейді.
Шумақтық фильтрация 30 мл/мин дейін төмендейді.
Слайд 91
III сатысында (уремиялық) науқастың шағымдары: жоғарыда аталған шағымдарға қосымша:
бас ауыруы,
ұйқының
бұзылуы, күндіз ұйқышылдық, түнде ұйқының қашуы
көз көруінің нашарлауы,
жүрек айну, құсу, іш өту,
терінің қышуы,
қан кетулер,
ентігу пайда болады.
көз көруінің нашарлауы,
жүрек айну, құсу, іш өту,
терінің қышуы,
қан кетулер,
ентігу пайда болады.
Слайд 92
Қарағанда:
Санасы (қарауытуынан) кома немесе естен тану.
Интоксикация әсерінен - кахексия
дамиды.
Тері түсі қуқыл, сарғыш реңді (теріге урохром жиналуына байланысты). Теріде, әсіресе оның қатпарларында ақ ұнтақты (мочевина кристалын), терінің қанталағанын және онда қасыған ізді көруге болады. Тері өте құрғақ болады.
Тері түсі қуқыл, сарғыш реңді (теріге урохром жиналуына байланысты). Теріде, әсіресе оның қатпарларында ақ ұнтақты (мочевина кристалын), терінің қанталағанын және онда қасыған ізді көруге болады. Тері өте құрғақ болады.
Слайд 93
Ауыздан мочевина иісі. Азот шлагымен тітіркенуінен ларингит, трахеит, бронхит және пневмония
дамуы мүмкін, құрғақ плеврит туындаса, плевра үйкеліс шуын естуге болады.
ЖТЖ: әлсіздігі, уремиялық перикардит дамыса, үлпершек үйкеліс шуы естіледі («уремиктің қайғылы сазы»). Себебі бұл дыбыстың естілуі науқастың ең ақырына жеткенін білдіреді.
ЖТЖ: әлсіздігі, уремиялық перикардит дамыса, үлпершек үйкеліс шуы естіледі («уремиктің қайғылы сазы»). Себебі бұл дыбыстың естілуі науқастың ең ақырына жеткенін білдіреді.
Слайд 94
Тыныс орталығының қызметі бұзылуынан, әуелі Куссмауль тынысы, кейін Чейн-Стокс тынысын байқауға
болады.
Кома кезінде науқас өліп кетуі мүмкін.
Зәр бөлу азаяды (олигурия, анурияға дейін), гипоизостенурия болады.
Кома кезінде науқас өліп кетуі мүмкін.
Зәр бөлу азаяды (олигурия, анурияға дейін), гипоизостенурия болады.
Слайд 95
Қанда уремиялық лейкоцитоз, анемия, ЭТЖ жоғарылайды. Креатинин, мочевина азот, индиканның концентрациясы
бірнеше есе өседі (БСЖ айқын белгісі).
Шумақтық фильтрация 15 мл/мин дейін төмендейді, тіпті одан да төмендеуі мүмкін, сондықтан гемодиализ жасалмаса, науқас комаға түсіп, өліп кетеді.
Шумақтық фильтрация 15 мл/мин дейін төмендейді, тіпті одан да төмендеуі мүмкін, сондықтан гемодиализ жасалмаса, науқас комаға түсіп, өліп кетеді.
Слайд 97Лабораториялық және аспаптық зерттеу әдістері
I. Зәрдің жалпы анализі:
Макроскопияда:
Түсі қалыпты жағдайда сарғыш
болады. Бүйректің қызметі төмендегенде түссіз болуы да мүмкін.
Қызыл түсті болуы (қан болуынан макрогема-турия деп аталады) құрамында:
а) эритроциттер;
б) гемоглобин;
в) миоглобин;
г) порфириндер.
Қызыл түсті болуы (қан болуынан макрогема-турия деп аталады) құрамында:
а) эритроциттер;
б) гемоглобин;
в) миоглобин;
г) порфириндер.
Слайд 98
Мөлдірлігі - қалыпты жағдайда мөлдір әрі көбігі аз болуы керек. Егер
көбігі көп болса, құрамында белоктың көп екенін дәлелдейді.
Тығыздығы қалыпты жағдайда 1015- 1025 аралығында
Несеп реакциясы қалыпты жағдайда қышқыл – 4,5 pH (5-7).
Белок - қалыпты жағдайда тек іздері болуы мүмкін (0,033 г/л).
Глюкоза - жоқ.
Тығыздығы қалыпты жағдайда 1015- 1025 аралығында
Несеп реакциясы қалыпты жағдайда қышқыл – 4,5 pH (5-7).
Белок - қалыпты жағдайда тек іздері болуы мүмкін (0,033 г/л).
Глюкоза - жоқ.
Слайд 99 Микроскопияда:
1) Лейкоциттер саны:
ерлерде - 3-4 көру аймағында (к/а);
әйелдерде -
5-6 к/а;
Лейкоциттерден: нейтрофилдер болса, бактериялық инфекция нәтижесінде (цистит, пиелонефрит) пайда болады. Лимфоциттер болса, иммундық қабыну (гломерулонефрит) салдарынан болуы мүмкін.
Лейкоциттерден: нейтрофилдер болса, бактериялық инфекция нәтижесінде (цистит, пиелонефрит) пайда болады. Лимфоциттер болса, иммундық қабыну (гломерулонефрит) салдарынан болуы мүмкін.
Слайд 100 2.Эритроциттер саны: қалыпты жағдайда
ерлерде болмауы керек;
әйелдерде - 0-1 к/а.
Көру аймағында
сілтіленген эритроциттер кездессе, ол бүйректік болады, жас эритроциттер (бұзылмаған) болса -қуықтан, зәр бөлу жолынан болуы мүмкін, ал препаратта бірен-саран болуы мүмкін. Көру аймағында 0-1 көп болса, онда микрогематурия дамиды.
Слайд 101 3. Цилиндрлер: көбінесе несеппен бірге белок және басқа элементтер бөлінгенде пайда
болады – бүйрек өзекшелерінің таңбасы, оның көп бөлінуі цилиндрурия деп аталады.
Белоктан құрылған цилиндр түрлері:
а) гиалинді - (қалыпты жағдайда бірен-саран кездесуі мүмкін, егер көп болса патологиялыќ жағдай болғаны). Гиалинді цилиндірлер протеинурияға тән (жедел нефрит пен нефрозда кездеседі).
Белоктан құрылған цилиндр түрлері:
а) гиалинді - (қалыпты жағдайда бірен-саран кездесуі мүмкін, егер көп болса патологиялыќ жағдай болғаны). Гиалинді цилиндірлер протеинурияға тән (жедел нефрит пен нефрозда кездеседі).
Слайд 102 б) балауызды цилиндірлер - сарғыш түсті болады. Бүйрек өзекшелері басым зақымдануынан (нефрозға).
Амилоидозда балауыз цилиндрлері амилоидтан тұрады;
в) қан цилиндрлері - эритроциттерден тұрады және бүйректік гематурияның белгісі болып саналады;
в) қан цилиндрлері - эритроциттерден тұрады және бүйректік гематурияның белгісі болып саналады;
Слайд 103
г) эпителий цилиндрі - бүйрек эпителийінен тұрады;
д) түйіршік цилиндрі - ыдыраған
бүйрек эпителийінен тұрады. Эпителий және түйіршік цилиндрі бүйрек паренхимасының зақымдалғанын көрсетеді және жедел процеске тән.
Слайд 104 4. Эпителий клеткалары: несеп тұнбасында олардың үш түрін анықтауға болады. Жалпақ
эпителий - сыртқы жыныс мүшелерінен не үрпіден түседі.
Ауыспалы эпителий клеткалары (мөлшері әртүрлі, көбінесе несеп жолдарынан (пиелит, цистит) түседі.
Призма тәрізді бүйрек өзекшелерінің эпителий клеткалары бүйректің жедел және созылмалы ауруларында, қызбада, уланғанда және жұқпалы ауруларда пайда болады.
5. Бактериялар қалыпты жағдайда да кездесуі мүмкін, бірақ бірен-саран болады.
Ауыспалы эпителий клеткалары (мөлшері әртүрлі, көбінесе несеп жолдарынан (пиелит, цистит) түседі.
Призма тәрізді бүйрек өзекшелерінің эпителий клеткалары бүйректің жедел және созылмалы ауруларында, қызбада, уланғанда және жұқпалы ауруларда пайда болады.
5. Бактериялар қалыпты жағдайда да кездесуі мүмкін, бірақ бірен-саран болады.
Слайд 105 II. Несепті бактериологиялық зерттеу
Несепті бактериологиялық зерттегенде: бактериялар саны -10-ның 6 дәрежесі-нен
аспауы керек.
III. Нечипоренко әдісі: Таңертеңгі несептің 1 мл-де:
Эритроциттер - 1000
Лейкоциттер - 2000
Цилиндрлер (гиалинді) - 220-дан аспайды.
III. Нечипоренко әдісі: Таңертеңгі несептің 1 мл-де:
Эритроциттер - 1000
Лейкоциттер - 2000
Цилиндрлер (гиалинді) - 220-дан аспайды.
Слайд 106 IV. Аддис-Каковский әдісі:
Бұл әдістің артықшылығы: тәулік ішінде қанша эритроцит, лейкоцит бөлінді
соны білуге болады.
Қалыпты жағдайда:
Эритроциттер - 1 млн.
Лейкоциттер - 2 млн.
Гиалинді цилиндрлер - 20 мың.
Зәрді 24 сағат жинайды, сондықтан лейкоциттер бұзылып, олардың ферменттері шығып эритроциттерді бұзуы мүмкін.
Екі тәсілде де лейкоцитурияның басым болуы пиелонефритке, гематурияның басым болуы гломерулонефритке тән.
Қалыпты жағдайда:
Эритроциттер - 1 млн.
Лейкоциттер - 2 млн.
Гиалинді цилиндрлер - 20 мың.
Зәрді 24 сағат жинайды, сондықтан лейкоциттер бұзылып, олардың ферменттері шығып эритроциттерді бұзуы мүмкін.
Екі тәсілде де лейкоцитурияның басым болуы пиелонефритке, гематурияның басым болуы гломерулонефритке тән.
Слайд 107 Кристалл не аморфты масса түрінде шөккен несеп тұздары (дианостикалық маңызы
шамалы).
Несептің: кышқыл реакциясында: несеп қышқылды ураттар, оксалаттар болады.
Несептің сілтілік реакциясында: несеп қышқылды аммоний, көмір қышқылды кальций, трипельфосфаттар, аморфты фосфаттар, фосфор қышқылды бейтарап әк болады. Несепте тирозин мен цистеинді кездестіру бауыр дистрофиясында және фосформен уланғанда байқалады.
Несептің: кышқыл реакциясында: несеп қышқылды ураттар, оксалаттар болады.
Несептің сілтілік реакциясында: несеп қышқылды аммоний, көмір қышқылды кальций, трипельфосфаттар, аморфты фосфаттар, фосфор қышқылды бейтарап әк болады. Несепте тирозин мен цистеинді кездестіру бауыр дистрофиясында және фосформен уланғанда байқалады.
Слайд 108 Тәуліктік протеинурия.
Бір тәулікте 50-150 мг-ға дейін белок зәрмен шығуы
мүмкін, ал патологиялық жағдайда 3-4г дейін кейде одан да көп бөлінуі мүмкін.
1.Функциональды протеинурия:
а) дене температурасы жоғарылағанда шыққан белок, сондықтан «қызбалық" протеинурия деп аталады;
б) ортостатикалық протеинурия - тұрып, жүргенде тапсырған зәрде пайда болады, жатқанда болмайды.
в) күш түскенде болатын протеинурия "марш протеинуриясы" деп аталады.
1.Функциональды протеинурия:
а) дене температурасы жоғарылағанда шыққан белок, сондықтан «қызбалық" протеинурия деп аталады;
б) ортостатикалық протеинурия - тұрып, жүргенде тапсырған зәрде пайда болады, жатқанда болмайды.
в) күш түскенде болатын протеинурия "марш протеинуриясы" деп аталады.
Слайд 109 2. Шынайы протеинурия:
бүйрек ауруларына байланысты екі түрі бар:
а) альбуминдік - селективті протеинурия
(майда белоктар),
б) глобулиндік - селективті емес протеинурия (ірі белоктар) - бұл бүйректе өзгеріс бар екенін дәлелдейді.
б) глобулиндік - селективті емес протеинурия (ірі белоктар) - бұл бүйректе өзгеріс бар екенін дәлелдейді.
Слайд 110 V. Зимницкий сынамасы:
Тәуліктік зәрді 8 рет бөліп жинайды (4
рет күндіз, 4 рет түнде үш сағат сайын). Әр бөліктің мөлшері, салыстырмалы тығыздығы анықталады. Салыстырмалы тығыздығы - 1018-ден төмен болса - гипостенурия, 1008-1010 (барлық бөлікте шамалас) болса - гипоизостенурия деп аталады.
Зәрдің тәуліктік мөлшері - 1,5 л болады, 2 литрден көп болса - полиурия, 0,5 литрден аз болса - олигурия, 50 мл-ден аз болса - анурия деп аталады.
Зәрдің тәуліктік мөлшері - 1,5 л болады, 2 литрден көп болса - полиурия, 0,5 литрден аз болса - олигурия, 50 мл-ден аз болса - анурия деп аталады.
Слайд 111
Қанның биохимиялық анализінде: қалдық азот және оның құрамы тексеріледі.
Қалыпты жағдайда
қалдық азот - 14,28 - 28,56 ммоль/л. Оның көбеюі -азотемия деп аталады, ол бүйрек шамасыздығының белгісі болады.
Экстраренальды (бүйректен тыс) азотемия себептері:
Құсу, іш өту, т.б.
Белок ыдырауының күшеюі (жаралар, операция, ісіктің ыдырауы).
Тиреотоксикоз.
Экстраренальды (бүйректен тыс) азотемия себептері:
Құсу, іш өту, т.б.
Белок ыдырауының күшеюі (жаралар, операция, ісіктің ыдырауы).
Тиреотоксикоз.
Слайд 112 Қалдық азоттың құрамы:
Индикан: қалыпты жағдайда - 0,2-0,8 мг/л немесе 0,68-5,44
мкмоль/л. Ол бүйрек жетіспеушілігінде қалдық азоттан да ертерек анықталады.
Креатинин: қалыпты жағдайда, ерлерде - 0,053-0,106 мкмоль/л, әйелдерде - 0,044 - 0,097 мкмоль/л. Оның жоғарылауы бүйрек жетіспеушілігінің алғашқы белгісі болып есептеледі.
Мочевина: қалыпты жағдайда - 2,5 - 8,3 ммоль/л, оның жоғарылауы бүйрек шамасыздыєының болжытпас айқын және ерте белгісі.
Креатинин: қалыпты жағдайда, ерлерде - 0,053-0,106 мкмоль/л, әйелдерде - 0,044 - 0,097 мкмоль/л. Оның жоғарылауы бүйрек жетіспеушілігінің алғашқы белгісі болып есептеледі.
Мочевина: қалыпты жағдайда - 2,5 - 8,3 ммоль/л, оның жоғарылауы бүйрек шамасыздыєының болжытпас айқын және ерте белгісі.
