Слайд 1
Тірек-қимыл жүйесінің
аурулары
Оқытушы:Молдашева А
Тобы: Жм-424
Қ.А.Яссауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік Университеті
Слайд 2Жоспары:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Тірек - қимыл жүйесі
жайлы жалпы сипаттама.
2.Тірек – қимыл жүйесінің құрылысы
3. Тірек – қимыл жүйесіне байланысты тапсырмалар
4.Етіс және оның түрлері
III.Қорытынды
Слайд 3 I.Кіріспе
Тірек - қимыл жүйесіне қаңқа мен
бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның тірегі. Адам қаңқасындағы 206 сүйек бір - бірімен өзара буын қалталары арқылы байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы тақ сүйектер
Слайд 4
1. Тірек - қимыл
жүйесіне қаңқа мен бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның тірегі. Ал бұлшықеттер қимыл - қозғалысты қамтамасыз етеді. Қаңқа барлық ішкі мүшелерге қорғаныштық қызмет атқарады
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Слайд 5 Миды ми сауыты, жүрек пен өкпені кеуде қуысы
сүйектері, ішек - қарын, бүйрек басқаларын жамбас сүйектері, жұлынды омыртқа жотасының өзегі қорғайды. Қаңқаға бұлшықеттер бекінеді. Денені қозғалысқа келтіретін сүйектер мен бұлшықеттер, сүйек кемігінде қан жасушалары түзіледі.
Слайд 6 Адам қаңқасындағы 206 сүйек бір - бірімен
өзара буын қалталары арқылы байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы тақ сүйектер.
Слайд 7 Қаңқаның жеке бөліктерін, сүйектің құрамы мен қасиетін,
тірек-қимыл жүйесінің маңызын, сүйектердің байланысуын, қозғалыс пен дене шынықтырудың денсаулық үшін маңызын терең түсіндіру, алған білімдерін пысықтау.
Мақсаты
Слайд 82.Тірек қимыл
жүйесінің
құрылысы
Слайд 9Тірек-қимыл жүйесі
Қаңқа
Бұлшық ет
(белсенді)
(енжар)
Слайд 11ТҚЖ атқаратын қызметі:
тіректік
қозғалтқыш
қорғаныш
Слайд 12Қаңқа
бас сүйек
омыртқа жотасы
кеуде қуысы
иық
аяқ-қол сүйегі
жамбас белдеуі
Слайд 13Бас қаңқасы
Ми
Бет
маңдай шүйде жұп самай төбе
үстіңгі жақ
сүйек астыңғы жақ сүйек
Слайд 15Кеуде қуысы
омыртқа жотасы-33-34 қабырға-12 төс сүйегі
Слайд 17Омыртқа жотасы
мойын-7 арқа-12 бел-5 сегізкөз-5 құйымшақ-4-5
Слайд 19Тірек- қимыл жүйесіне
байланысты тапсырма
Төмендегі сөздерді суретпен
сандар арқылы байланыстыр
Слайд 20Қолды қимылдататын бұлшық еттер
Басты ұалыпта ұстап, түрлі қимылға келтіретін бұлшық еттер
Толарсақ
сүйектері
Кеуде, қарын бұлшық еттері
Аяқты қимылдататын бұлшық еттері
Слайд 21Табан сүйектері
Асық жілік
Өкпе сүйек
Башпай сүйектері
Саусақ сүйектері
Садақ сүйек
Ортан жілік
Білезік сүйектері
Тізе қақпағы
Алақан
сүйектері
Слайд 22Шыбық сүйек
Кәрі жілік
Тоқпан жілік
Төс
Қабырға
Боғана
Омыртқа жотасы
Бас сүйек
Жауырын
Жамбас
Слайд 24Қол сүйектері
тоқпан жілік
кәрі жілік
білек
қол басы сүйектері
Слайд 25Аяқ сүйектері
ортан жілік
асықты жілік
шыбық сүйек
толарсақ
табан
бақай
Слайд 26Жамбас белдеуі
омыртқа жотасының сегізкөз бөлімі
жамбас сүйегі
1-тапсырма
1.Дене қаңқасына … … мен …. … жатады.
(омыртқа жотасы, кеуде қуысы)
2. Остеондар-… жасушалары. (сүйек)
3. Адам қаңқасының сүйектері …,… және…
болып жіктеледі. (қысқа, жалпақ, ұзын)
4. … … кезде адамның омыртқа
жотасы қисайып, иығы бүкірейіп қалуы мүмкін.
(дұрыс отырмаған кезде)
2-тапсырма
1. Кеуде қуысын … …, … мен …. құрайды.
(арқа омыртқалары, қабырғалар, төс)
2. Аяқтың еркін қозғалатын сүйектеріне … …,
… …, … … және майда 26 сүйектен тұратын …,
… және … … жатады.
(ортан жілік, асықты жілік, шыбық сүйек, толарсақ, табан, бақай)
3. Қысқа сүйектерді …, …, … сүйектері құрайды.
(омыртқа, білезік, алақан)
4. Ұзақ уақыт аяққа күш түскенде, тар және биік аяқ киім кигенде- …. пайда болады.
(жапақтабандылық)
3- тапсырма
1. Иық белдеуі … … мен … … тұрады.
(екі жауырын, екі бұғана)
2. Омыртқа жотасы …-… тұрады. (33-34)
3. Аяқ қаңқасы (жамбас белдеуі) омыртқа
жотасының … … және екі … … тұрады.
(сегізкөз бөлімі, жамбас сүйегі)
4. Қаңөқаның сүйектену процесі дене өсуі тоқтағанда …-… жасқа қарай аяқталады.
(22-25)
Слайд 31 Қимылдын іс-әрекеттің орындаушыға (қимыл иесімен тура
істелетін іске) қатысын білдіріп, белгілі қосымшалар арқылы жасалатын етістіктің түрі етіс деп аталады.
Слайд 33Етіс
Өздік етіс
Өзгелік етіс
Ырықсыз етіс
Ортақ етіс
Слайд 34ортақ етіс -с (-ыс, -іс),
өзгелік етіс -т; -тыр (-тір, -дыр, -дір),
ырықсыз етіс -ыл (-іл,
л),
өздік етіс -ын (-ін, -н)
Слайд 35 III.Қорытынды
Сонымен, тірек - қимыл жүйесіне
қаңқа мен бұлшықеттер жатады. Бір - бірімен дәнекер ұлпалар арқылы байланысқан сүйектер қаңқа түзеді. Қаңқа ағзаның тірегі. Адам қаңқасындағы 206 сүйек бір - бірімен өзара буын қалталары арқылы байланысады. Соның 85 - і жұп, 36 - ы тақ сүйектер