- Главная
- Разное
- Дизайн
- Бизнес и предпринимательство
- Аналитика
- Образование
- Развлечения
- Красота и здоровье
- Финансы
- Государство
- Путешествия
- Спорт
- Недвижимость
- Армия
- Графика
- Культурология
- Еда и кулинария
- Лингвистика
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Маркетинг
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Нерв талшықтары мен басқа да қозған ұлпалардың әрекет потенциалы. Молекулалық механизмдері. (Дәріс 5) презентация
Содержание
- 1. Нерв талшықтары мен басқа да қозған ұлпалардың әрекет потенциалы. Молекулалық механизмдері. (Дәріс 5)
- 2. Сұрақтары: Әрекет потенциалын генерациялау Мембраналардың электромеханикалық потенциалдарының
- 3. Әрекет потенциал (ӘП) (тітіркендіру) Қозу жағдайында жасуша
- 5. Мембрананың сыртқы жағы – «+» Мембрананың ішкі
- 6. ӘП конденсатордың зарядталуы мен
- 7. Сурет 1. Әрекет потенциалды зерттеу:
- 8. Нерв талшықтарында және қаңқа бұлшық еттерінде
- 9. Рефрактерлік кезең, әрекет потенциалдың пайда болу
- 10. Әрекет потенциалдың негізгі қасиеттері: Деполяризация потенциалының
- 11. Қозу кезінде натрий иондары үшін мембрананың өтімділігі
- 12. ӘП бірнеше фазадан тұрады: потенциал оң бағытқа
- 13. Нерв талшықтарында әрекет потенциалдың реполяризация кезеңінде «іздік»
- 14. Қозу процессі ӘП және
- 15. Әрекет потенциалының фазалары 1- деполяризация
- 16. Жергілікті жауап 2. Деполяризация. 3.
- 18. Мембрана қозуы Ходжкин -Хаксли теңдеуімен сипатталады.
- 19. Толық мембраналық ток
- 20. Қозған мембрана элементінің эквивалентті электрлік схемасы Сыртқы орта Ішкі орта
- 21. Нерв импульстарын генерациялауда иондық токтардың
- 22. Қозған мембрана арқылы өтетін токтарды зерттеуде тұрақты
- 23. Бекітілген мембраналық потенциалы бар мембрана арқылы өтетін
- 24. ӘП-дың маңызды қасиетінің бірі олардың нерв талшықтары бойымен таралуы.
- 25. Нерв жасушасы – нейрон – жасуша денесінен
- 26. Нейронның құрылымы Нейрондар — нерв
- 27. Нейронның құрылымы
- 28. Нейрон денесінің диаметрі 4-5 –ден 135
- 30. нейрон. Жасуша денесі (перикарион) ядродан тұрады.
- 31. Рецепторлы жасушаның әр түрлері
- 32. Нерв жасушалары, сезім мүшелері және бұлшық еттердің арасындағы байланыс схемасы
- 33. Тірі ағзаларда эл.нерв импульстары нәтижесінде (ӘП)- ақпарат
- 34. Аксондар миелинді қабықшамен қапталады. Миелинді
- 36. Олай болса, нерв талшықтары миелинді (майлы қабықты)
- 37. Нерв талшықтарымен импульстың таралуы
- 38. Миелинді нерв талшықтарында қозу үрдісі тек Ранвье
- 39. Миелинді нерв талшықтарымен нерв импульсының таралу механизмі
- 40. Миелинсіз нерв талшықтарында тығыз майлы
- 41. Миелинсіз нерв талшықтарымен импульстың таралу механизмі
- 42. Нерв талшығы бойымен қозудың таралуы механизмі I.
- 43. Әдебиеттер: 1. Тиманюк В.А., Животова Е.Н.
- 44. Бақылау сұрақтары (кері байланыс): Әрекет потенциалының пайда
Сұрақтары: Әрекет потенциалын генерациялау Мембраналардың электромеханикалық потенциалдарының молекулалық механизмдерін оқып үйренудің әдістері. Қозған талшықтар бойымен нерв импульстарының таралуы.
Слайд 1№5.Нерв талшықтары мен басқа да қозған ұлпалардың әрекет потенциалы. Молекулалық механизмдері.
Слайд 2Сұрақтары:
Әрекет потенциалын генерациялау
Мембраналардың электромеханикалық потенциалдарының молекулалық механизмдерін оқып үйренудің әдістері.
Қозған
талшықтар бойымен нерв импульстарының таралуы.
Слайд 3Әрекет потенциал (ӘП) (тітіркендіру)
Қозу жағдайында жасуша мен қоршаған орта арасындағы потенциал
айырымы өзгереді. Осы кезде ӘП пайда болады.
Слайд 5Мембрананың сыртқы жағы – «+»
Мембрананың ішкі жағы – «-»
Бұлшық етті талшықтар
үшін мембраналық
потенциал – 60 - - 90 мВ
потенциал – 60 - - 90 мВ
Мембраналық потенциал
Слайд 6
ӘП конденсатордың зарядталуы мен разрядталуы кезіндегі апериодтық (периодтық емес)
процестер тәріздес болады.
Слайд 8 Нерв талшықтарында және қаңқа бұлшық еттерінде әрекет потенциалдың ұзақтығы 1
мс шамасында болады. (жүрек бұлшық еттерінде 300 мс шамасындай).
Қозу аяқталғаннан кейін де 1-3 мс мембранада қалдық құбылыстар байқалады, яғни мембрананың рефрактерлік кезеңі (қозбаған күйі).
Қозу аяқталғаннан кейін де 1-3 мс мембранада қалдық құбылыстар байқалады, яғни мембрананың рефрактерлік кезеңі (қозбаған күйі).
Слайд 9Рефрактерлік кезең, әрекет потенциалдың пайда болу уақытындағы мембрананың қозбаған кезеңі
және қозудан кейінгі қалдық құбылыстар.
Қозу кезеңінде мембрана кедергісі кемиді (тыныштық күйде кальмар аксонында 0,1 Ом -нен қозу кезеңінде 0,0025 Ом м2 –ге дейін).
Қозу кезеңінде мембрана кедергісі кемиді (тыныштық күйде кальмар аксонында 0,1 Ом -нен қозу кезеңінде 0,0025 Ом м2 –ге дейін).
Слайд 10Әрекет потенциалдың негізгі қасиеттері:
Деполяризация потенциалының табалдырық мәнінің болуы
Егер деполяризация потенциалы
табалдырық мәнінен үлкен болса, онда әрекет потенциал п.б.
Егер деполяризация потенциалының амплитудасы қозу табалдырығынан кіші болса, онда әрекет потенциалы болмайды.
Егер деполяризация потенциалының амплитудасы қозу табалдырығынан кіші болса, онда әрекет потенциалы болмайды.
Слайд 11Қозу кезінде натрий иондары үшін мембрананың өтімділігі күрт артады.
Қозу
кезеңінде
Тыныштық потенциал кезінде әр түрлі иондар үшін мембрананың өтімділік коэффициенттері:
Слайд 12ӘП бірнеше фазадан тұрады: потенциал оң бағытқа қарай тез артады. Арту
барысында жасушалық мембрана өзінің қалыпты зарядтын (поляризациясын) жоғалтады - деполяризация фазасы.
Деполяризация қисығы нолдік сызықтан өтіп, мембраналық потенциал оң болады. Осы оң фазаны ӘП –ң инверсиясы д.а.
Әрекет потенциалының максимал мәні 30-40 мВ – ге жетеді. Әрекет потенциалдың төмендеп, бастапқы қалпына келуін реполяризация кезеңі деп атайды.
Деполяризация қисығы нолдік сызықтан өтіп, мембраналық потенциал оң болады. Осы оң фазаны ӘП –ң инверсиясы д.а.
Әрекет потенциалының максимал мәні 30-40 мВ – ге жетеді. Әрекет потенциалдың төмендеп, бастапқы қалпына келуін реполяризация кезеңі деп атайды.
Слайд 13Нерв талшықтарында әрекет потенциалдың реполяризация кезеңінде «іздік» потенциалдары байқалады.
Реполяризация кезеңінің соңында
потенциалдың күшеюін гиперполяризация деп атайды.
Слайд 14 Қозу процессі
ӘП және оның фазалары:
1 — деполяризация,
2
— инверсия,
3 —реполяризация,
4 — іздік поляризация.
Б — натрий каналдарының қақпасы (m және h).
В — калий каналдарының қақпасы және олардың ӘП әр кезеңіндегі болу шарттары
3 —реполяризация,
4 — іздік поляризация.
Б — натрий каналдарының қақпасы (m және h).
В — калий каналдарының қақпасы және олардың ӘП әр кезеңіндегі болу шарттары
Слайд 15 Әрекет потенциалының фазалары 1- деполяризация фазасы, 2- фаза реполяризация фазасы, 3- іздік
потенциал:
а – теріс, б - оң
Слайд 16Жергілікті жауап
2. Деполяризация.
3. Реполяризация.
4. Теріс потенциал.
5. Оң
потенциал.
Әрекет потенциалының фазалары
Слайд 18Мембрана қозуы Ходжкин -Хаксли теңдеуімен сипатталады.
- мембрана арқылы өтетін ток, См - мембрананың сыйымдылығы, - мембрана арқылы өтетін иондар тогының қосындысы.
Слайд 21
Нерв импульстарын генерациялауда иондық токтардың ролі мембраналық потенциалды бекіту тәжірибесімен анықталады
Слайд 22Қозған мембрана арқылы өтетін токтарды зерттеуде тұрақты кернеудің болуы:
1.Сыйымдылық тогын
ескермеу Смd /dt;
өзгергенде gNa және gк иондық өткізгіштердің өзгерісін ескермеу және қозу кезеңінің әр түрлі фазасында олардың өзгерісін оқып үйрену: gi = f(t).
өзгергенде gNa және gк иондық өткізгіштердің өзгерісін ескермеу және қозу кезеңінің әр түрлі фазасында олардың өзгерісін оқып үйрену: gi = f(t).
Слайд 23Бекітілген мембраналық потенциалы бар мембрана арқылы өтетін токты зерттеу схемасы
(1
- микроэлектрод, 2 – салыстыру электроды, 3 – күміс өткізгіш, 4 – тұрақты кернеу генераторы, 5 - амперметр, ОК - күшейткіш).
Слайд 25Нерв жасушасы – нейрон – жасуша денесінен (сома), бірнеше өсінділер –
дендриттерден және шығару өсіндісі – аксоннан тұрады.
Слайд 26
Нейронның құрылымы
Нейрондар — нерв жүйесінің негізігі элементі.
Жасушаның ұзын өсінділері нерв
импульстарын таратады.
Слайд 28
Нейрон денесінің диаметрі 4-5 –ден 135 мк-ге дейін болады. Нерв жасушасы
денесінің формасы да әр түрлі (дөңгелек, овалды, пирамидалы күйге дейін өзгереді)
Нерв жасушасының денесінен әр түрлі ұзындықтағы екі типті өсінділері шығады. Бір немесе бірнеше тармақталған өсінділер дентриттермен нерв импульстары нейрон денесіне беріледі.
Нерв жасушасы денесінен нерв импульсы ұзын өсіндісі аксон бойынша таралады.
Аксонның негізгі функциясы –нейронда пайда болған импульстарды өткізу.
Нерв жасушасының денесінен әр түрлі ұзындықтағы екі типті өсінділері шығады. Бір немесе бірнеше тармақталған өсінділер дентриттермен нерв импульстары нейрон денесіне беріледі.
Нерв жасушасы денесінен нерв импульсы ұзын өсіндісі аксон бойынша таралады.
Аксонның негізгі функциясы –нейронда пайда болған импульстарды өткізу.
Слайд 30 нейрон.
Жасуша денесі (перикарион) ядродан тұрады.
Денеден өсінділер шығады. Оның біреуі -
аксон, қалған басқалары — дендриттер.
Нерв жасушасының функциональды зонасы- рецептивті (дендритті), аксон (ӘП –ң таралу аумағы)
Аксон тармақтарының ұшы
(пресинаптикалық)
Нерв жасушасының функциональды зонасы- рецептивті (дендритті), аксон (ӘП –ң таралу аумағы)
Аксон тармақтарының ұшы
(пресинаптикалық)
Слайд 33Тірі ағзаларда эл.нерв импульстары нәтижесінде (ӘП)- ақпарат рецепторлардан ми нейрондарына және
одан бұлшық еттерге беріледі
Нерв қоздырғышы ӘП генерациясынан басталып, ары қарай импульстар аксон нервімен таралады.
Нерв қоздырғышы ӘП генерациясынан басталып, ары қарай импульстар аксон нервімен таралады.
Слайд 34 Аксондар миелинді қабықшамен қапталады. Миелинді қабықша омдық кедергісі жоғары
80% липидтерден және 20% ақуыздан тұрады.
Миелинді қабық жүйке талшығын тұтас жаппайды. Ол әрбір бір мкм сайын үзіледі. Бұл Ранвье үзілісі деп аталады.
Нерв талшықтарымен импульстың таралуы нерв талшықтарының құрылымымен анықталады.
Құрылымы өткізгіш ретінде аксоплазма, электрлік изолятор ретінде миелинді қабықша (диэлектрик)
қарастырылатын электр кабеліне ұқсайды.
Миелинді қабық жүйке талшығын тұтас жаппайды. Ол әрбір бір мкм сайын үзіледі. Бұл Ранвье үзілісі деп аталады.
Нерв талшықтарымен импульстың таралуы нерв талшықтарының құрылымымен анықталады.
Құрылымы өткізгіш ретінде аксоплазма, электрлік изолятор ретінде миелинді қабықша (диэлектрик)
қарастырылатын электр кабеліне ұқсайды.
Слайд 36Олай болса, нерв талшықтары миелинді (майлы қабықты) және миелинсіз (майлы қабықсыз)
болып бөлінеді
Олардың қозуды өткізу механизмдері бірдей емес.
Олардың қозуды өткізу механизмдері бірдей емес.
Слайд 37 Нерв талшықтарымен импульстың таралуы
А — миелинсіз талшық
Б
— миелинді талшық (сальтаторлы).
Слайд 38Миелинді нерв талшықтарында қозу үрдісі тек Ранвье үзілісінде ғана пайда болады.
Қозу бір Ранвье үзілісінен екіншісіне секіріп өтеді. (сальтаторлық)
Слайд 40
Миелинсіз нерв талшықтарында тығыз майлы қабықтар болмайды, оларда қозу үздіксіз
және өте жай өтеді.
Слайд 42Нерв талшығы бойымен қозудың таралуы механизмі
I. Миелинсіз нерв талшығы;
- қозу
үздіксіз түрде таралады.
II. Миелинді нерв талшығы.
- қозу секірмелі түрде (сальтаторлы) таралады.
II. Миелинді нерв талшығы.
- қозу секірмелі түрде (сальтаторлы) таралады.
Слайд 43Әдебиеттер:
1. Тиманюк В.А., Животова Е.Н. Биофизика, Киев, 2004ж. 388- 397 беттер
2. А.Н. Ремизов «Медицинская и биологическая физика» М. Дрофа, 2004ж. 207-221 беттер
3. Самойлов В.О. Медицинская биофизика, С-П,2007ж. 276- 281беттер
4. Антонов В.Ф. Биофизика, М., 2006 ж.
Слайд 44Бақылау сұрақтары (кері байланыс):
Әрекет потенциалының пайда болуының механизмі қандай?
Әрекет потенциалын генерациялау
механизмі қандай?
Әрекет потенциалы нерв талшықтары арқылы қалай таралады?
Әрекет потенциалы нерв талшықтары арқылы қалай таралады?
