мен адаптацияның фазалық сипаты. Бейімделулік жауаптар. Клиникалық-морфологиялық сипаттамасы мен маңызы. Регенерация. Мәні мен биологиялық маңызы. Регенерацияның жасушалық және жасуша ішілік нысандары. Регенерациялық үрдістің морфогенезі. Жас шамасына байланысты ерекшеліктері.
- Главная
- Разное
- Дизайн
- Бизнес и предпринимательство
- Аналитика
- Образование
- Развлечения
- Красота и здоровье
- Финансы
- Государство
- Путешествия
- Спорт
- Недвижимость
- Армия
- Графика
- Культурология
- Еда и кулинария
- Лингвистика
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Маркетинг
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Компенсация мен адаптация презентация
Содержание
- 1. Компенсация мен адаптация
- 2. Адаптация – ағзаның сыртқы ортамен өзара әрекетінің
- 4. Компенсаторлық реакцияның фазалары Қалыптасу – зақымдалған мүше
- 5. Атрофия Атрофия – жасушалар, тіндер, мүшелер қызметінің
- 6. Жалпы атрофия Азуда (ашығуда, онкологиялық ауруларда, т.б.)
- 7. Макроскопиялық көрінісі: бауыр кішірейген, капсуласы әжімді, алдыңғы
- 8. Дисфункциональды (әрекетсіздіктен болатын атрофия) мүше қызметінің төмендеуінің
- 9. Нейротрофикалық атрофия – жүйкелік өткізгіштердің бұзылуынан мүшенің
- 10. Кейде сұйықтық жиналуының есебінен мүшелер ұлғаяды. Гидронефроз
- 11. Микроскопиялық көрінісі: қыртысты және милы зат күрт
- 12. Гипертрофия Гипертрофия – жасушалар көбеюі немесе жасуша
- 13. Жіктелуі Нейрогуморальды гипертрофия эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан
- 14. Эндометрийдің безді гиперплазиясы Нейрогуморальды (гормональды) гипертрофияға жатады.
- 15. Микроскопиялық көрінісі: иректелген, ұзарған, кей жерлерде кистозды
- 16. Тіндердің қайта құрылуы Адаптивтік тіндердің қайта құрылуы
- 17. Метаплазия Метаплазия – тіннің бір түрінің оған
- 18. Көбінесе шырышты қабықтардың эпителиінде туындайды: Асқазан эпителийінің
- 19. Жалпақ жасушалық метаплазия Микроскопиялық көрінісі: бронхтардың шырышты
- 20. Жатыр мойнының жалпақ жасушалық метаплазиясы
- 21. Дисплазия Жасушалық атипия (жасушалар мөлшері мен формасының
- 22. Дисплазия – тек жасушалық қана емес, сонымен
- 23. Айқындылық дәрежесі жоғары дисплазия
- 24. Компенсаторлық гипертрофия Компенсаторлық гипертрофия кезінде мүшелер конфигурациясы
- 25. Жұмысшы (компенсаторлық) гипертрофия мүшенің артық жүктемесі жағдайында
- 26. Жүректің жұмысшы гипертрофиясы Макроскопиялық көрінісі: жүрек өлшемдері
- 27. Декомпенсация кезеңінде қуыстар кеңейген – эксцентрлік гипертрофия;
- 28. Сол жақ қарыншаның гипертрофиясы
- 29. Ұйымдасу Ұйымдасу – некроз бен тромбтарды дәнекер
- 30. Тромб ұйымдасуы
- 31. Регенерация – тіндердің құрылымдық элементтерінің өлгендердің орнына
- 32. Жасушалық ішілік – ультра құрылымдардың гиперплазиясы және
- 33. Морфогенез Пролиферация фазасы. Камбиальдық, бағаналық және ізашар
- 34. Жүйке талшықтарының регенерациясы Перифериялық жүйке бүтіндігінің бұзылуында
- 35. Жүйке талшықтарының регенерациясы
- 37. Физиологиялық регенерация – қалыпты жағдайдағы жасушалар, тіндер
- 38. Субституция (толық емес регенерация) ақаудың дәнекер тінмен
- 39. Макроскопиялық көрінісі: сол жақ қарыншаның қабырғасында (немесе
- 40. Патологиялық регенерацияда регенерация үрдісінің бұрмалануы, пролиферация мен
Адаптация – ағзаның сыртқы ортамен өзара әрекетінің негізінде жатқан және түрдің сақталуына бағытталатын өмірлік әрекеттің барлық үрдістерін жинақтайтын жалпы биологиялық ұғым. Компенсация – бұзылған қызметтің қайта қалпына келуіне (коррекция) бағытталған сырқат
Слайд 1Компенсация мен адаптация
Компенсация мен адаптацияның мәні, биологиялық және медициналық маңызы. Компенсация
Слайд 2Адаптация – ағзаның сыртқы ортамен өзара әрекетінің негізінде жатқан және түрдің
сақталуына бағытталатын өмірлік әрекеттің барлық үрдістерін жинақтайтын жалпы биологиялық ұғым.
Компенсация – бұзылған қызметтің қайта қалпына келуіне (коррекция) бағытталған сырқат кезіндегі адаптацияның жеке түрі.
Бұл – бір-біріне жақын, бірақ әр түрлі ұғымдар.
Адаптациялық және компенсаторлық үрдістердің салыстырмалы сипаттамасы:
Компенсация – бұзылған қызметтің қайта қалпына келуіне (коррекция) бағытталған сырқат кезіндегі адаптацияның жеке түрі.
Бұл – бір-біріне жақын, бірақ әр түрлі ұғымдар.
Адаптациялық және компенсаторлық үрдістердің салыстырмалы сипаттамасы:
Слайд 4Компенсаторлық реакцияның фазалары
Қалыптасу – зақымдалған мүше барлық жасырын резервтерін қолданады.
Бекіту –
салыстырмалы тұрақты компенсацияны қамтамасыз ететін гиперплазия, гипертрофияның дамуымен құрылымдық қайта құрылу жүреді.
Декомпенсация – қайта түзілген құрылымдарда декомпенсацияның негізін құрайтын дистрофиялық үрдістер дамиды.
Декомпенсация – қайта түзілген құрылымдарда декомпенсацияның негізін құрайтын дистрофиялық үрдістер дамиды.
Слайд 5Атрофия
Атрофия – жасушалар, тіндер, мүшелер қызметінің төмендеуі немесе тоқтауы мен көлемінің
өмірлік азаюы. Атрофия физиологиялық және патологиялық, жалпы және жергілікті болады.
Патологиялық атрофия – қайтымды үрдіс.
Атрофия механизмдерінде басты орынды апоптоз алады.
Патологиялық атрофия – қайтымды үрдіс.
Атрофия механизмдерінде басты орынды апоптоз алады.
Слайд 6Жалпы атрофия
Азуда (ашығуда, онкологиялық ауруларда, т.б.) пайда болады.
Деподағы май тінінің мөлшері
күрт азаяды.
Ішкі мүшелер (бауыр, жүрек, қаңқа бұлшықеттері) кішірейеді және липофусцин жиналуының салдарынан қоңыр түске боялады.
Ішкі мүшелер (бауыр, жүрек, қаңқа бұлшықеттері) кішірейеді және липофусцин жиналуының салдарынан қоңыр түске боялады.
Слайд 7Макроскопиялық көрінісі: бауыр кішірейген, капсуласы әжімді, алдыңғы жиегі өткірленген, паренхиманың фиброзды
тінмен алмасуының нәтижесінде терілі, түсі – қоңыр.
Микроскопиялық көрінісі: бауыр жасушалары мен олардың ядролары кішірейген, жіңішкерген бауыр бағаналарының арасындағы кеңістіктер кеңейген, гепатоциттер цитоплазмасының құрамында қоңыр түсті ұсақ гранулалар (липофусцин) анықталады.
Микроскопиялық көрінісі: бауыр жасушалары мен олардың ядролары кішірейген, жіңішкерген бауыр бағаналарының арасындағы кеңістіктер кеңейген, гепатоциттер цитоплазмасының құрамында қоңыр түсті ұсақ гранулалар (липофусцин) анықталады.
Слайд 8Дисфункциональды (әрекетсіздіктен болатын атрофия) мүше қызметінің төмендеуінің нәтижесінде дамиды (мысалы, көзді
алып тастағаннан кейінгі көру жүйкесінің атрофиясы).
Қанайналым жетіспеушілігінен дамитын атрофия (тәждік артериялардың атеросклеротикалық табақшалармен тарылуындағы кардиомиоциттердің атрофиясы).
Қысымнан туындаған атрофия (гидронефроз, гидроцефалия, т.б.).
Қанайналым жетіспеушілігінен дамитын атрофия (тәждік артериялардың атеросклеротикалық табақшалармен тарылуындағы кардиомиоциттердің атрофиясы).
Қысымнан туындаған атрофия (гидронефроз, гидроцефалия, т.б.).
Жеке атрофияның жіктелуі
Слайд 9Нейротрофикалық атрофия – жүйкелік өткізгіштердің бұзылуынан мүшенің жүйке жүйесімен байланысының бұзылуынан,
мысалы, полиомиелит кезіндегі жұлынның алдыңғы мүйіздерінің моторлы нейрондардың өлуінің нәтижесінде көлденең бұлшықеттердің атрофиясы.
Физикалық және химиялық факторлардан атрофия (мысалы, сәулелі энергияның әсерінен сүйек миы мен жыныс мүшелерінің атрофиясы).
Физикалық және химиялық факторлардан атрофия (мысалы, сәулелі энергияның әсерінен сүйек миы мен жыныс мүшелерінің атрофиясы).
Слайд 10Кейде сұйықтық жиналуының есебінен мүшелер ұлғаяды.
Гидронефроз таспен (көбінесе), өспемен немесе несепағардың
туа біткен стриктурасымен (тарылуымен) шартталатын бүйректен зәрдің ағып шығуының бұзылуында пайда болады.
Макроскопиялық көрінісі: бүйрек күрт ұлғайған, қыртысты және милы қабаттары жіңішкерген, шекаралары нашар ажыратылады, түбек пен тостағаншалар созылған. Түбек қуысы мен несепағардың жоғарғы бөлігінде тастар көрінеді.
Макроскопиялық көрінісі: бүйрек күрт ұлғайған, қыртысты және милы қабаттары жіңішкерген, шекаралары нашар ажыратылады, түбек пен тостағаншалар созылған. Түбек қуысы мен несепағардың жоғарғы бөлігінде тастар көрінеді.
Слайд 11Микроскопиялық көрінісі: қыртысты және милы зат күрт жіңішкерген. Шумақшалардың көпшілігі атрофияланған
және дәнекер тінімен алмастырылған. Каналшалар да атрофияланған. Кейбір каналшалар кистозды кеңейген және гомогенді қызғылт массалармен (ақуыздық цилиндрлер) толтырылған, эпителиі жалпақтанған. Каналшалар, шумақшалар және тамырлар арасында талшықты дәнекер тінінің өсуі көрінеді.
Слайд 12Гипертрофия
Гипертрофия – жасушалар көбеюі немесе жасуша ішілік құрылымдардың мөлшері мен саны
артуының есебінен жасушалар, тіндер, мүшелер көлемінің ұлғаюы.
Гипертрофия – қайтымды үрдіс.
Гипертрофия – қайтымды үрдіс.
Слайд 13Жіктелуі
Нейрогуморальды гипертрофия эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан дамиды.
Гипертрофиялық өсулер тіндер мен мүшелер
ұлғаюына әкеледі. Көбінесе қабыну кезінде шырышты қабықтарда гиперпластикалық полиптер мен өткір ұшты кондиломалардың түзілуімен дамиды.
Слайд 14Эндометрийдің безді гиперплазиясы
Нейрогуморальды (гормональды) гипертрофияға жатады. Аналық бездердің дисфункциясымен байланысты дамиды.
Макроскопиялық
көрінісі: эндометрий қалыңдаған, борпылдақ, жеңіл бөлінеді.
Слайд 15Микроскопиялық көрінісі: иректелген, ұзарған, кей жерлерде кистозды кеңейген көптеген бездері бар
эндометрий күрт қалыңдаған. Без эпителийі көбееді, эндометрий стромасында жасушалық гиперплазия байқалады.
Клиникалық көрінісі – жатырлық қан ағу (метроррагиялар).
Пролиферациямен қатар ауыр дисплазияның пайда болуынан үрдіс ракалдыға айналады.
Клиникалық көрінісі – жатырлық қан ағу (метроррагиялар).
Пролиферациямен қатар ауыр дисплазияның пайда болуынан үрдіс ракалдыға айналады.
Слайд 16Тіндердің қайта құрылуы
Адаптивтік тіндердің қайта құрылуы гиперплазия, регенерация және аккомодация есебінен
жүреді (қан ағысының қиындауынан коллатеральды қан айналу, жүктеме бағытының өзгеруінде сүйек борпылдақ затының қайта құрылуы).
Гистологиялық аккомодацияның (Абрикосов А. И.) мысалы ретінде өкпеде ателектаз аймағында альвеолярлы эпителийдің куб тәріздіге айналуын атауға болады.
Гистологиялық аккомодацияның (Абрикосов А. И.) мысалы ретінде өкпеде ателектаз аймағында альвеолярлы эпителийдің куб тәріздіге айналуын атауға болады.
Слайд 17Метаплазия
Метаплазия – тіннің бір түрінің оған туыс басқа түріне айналуы.
Үнемі лабильды
жасушалы тіндерде пайда болады.
Үнемі жетілгенде тіннің басқа түріне айналатын дифференцияланбаған жасушалардың пролиферациясымен байланысты туындайды.
Жиі түрде регенерациясы бұзылған созылмалы қабынумен қатар жүреді.
Үнемі жетілгенде тіннің басқа түріне айналатын дифференцияланбаған жасушалардың пролиферациясымен байланысты туындайды.
Жиі түрде регенерациясы бұзылған созылмалы қабынумен қатар жүреді.
Слайд 18Көбінесе шырышты қабықтардың эпителиінде туындайды:
Асқазан эпителийінің ішектік метаплазиясы;
Ішек эпителийінің асқазандық метаплазиясы;
Призмалық
эпителийдің көпқабатты жалпаққа метаплазиясы:
Созылмалы қабыну (әсіресе шылым шегумен байланысты болатын) кезінде бронхтарда жиі дамиды;
Кейбір жедел вирусты респираторлық инфекцияларда (қызылша) туындауы мүмкін.
Дәнекер тіннің метаплазиясы оның шеміршек немесе сүйек тініне айналуына әкеледі.
Созылмалы қабыну (әсіресе шылым шегумен байланысты болатын) кезінде бронхтарда жиі дамиды;
Кейбір жедел вирусты респираторлық инфекцияларда (қызылша) туындауы мүмкін.
Дәнекер тіннің метаплазиясы оның шеміршек немесе сүйек тініне айналуына әкеледі.
Слайд 19Жалпақ жасушалық метаплазия
Микроскопиялық көрінісі: бронхтардың шырышты қабығы биік призмалық емес, көпқабатты
жалпақ эпителиймен астарланған. Бронх қабырғасында лимфогистацитарлы инфильтрат, склероз (созылмалы бронхит) байқалады.
Жалпақ жасушалық метаплазия қайтымды болуы мүмкін, бірақ қоздырғыштың (мысалы, шылым шегу) үнемі әсер етуінде дисплазия мен қатерлі ісікке әкелуі мүмкін.
Жалпақ жасушалық метаплазия қайтымды болуы мүмкін, бірақ қоздырғыштың (мысалы, шылым шегу) үнемі әсер етуінде дисплазия мен қатерлі ісікке әкелуі мүмкін.
Слайд 21Дисплазия
Жасушалық атипия (жасушалар мөлшері мен формасының әртүрлілігі, ядролар үлкеюі мен гиперхромиясы,
митоздар санының артуы мен олардың атипиясы) мен гистоархитектониканың бұзылуына (эпителий полярлығы, гисто- және мүшелік арнайылылығының жоғалуы) әкелетін пролиферация мен эпителий дифференциялануының бұзылуымен сипатталады.
Слайд 22Дисплазия – тек жасушалық қана емес, сонымен қатар тіндік ұғым.
3 дәрежесі
бар:
Жеңіл;
Орташа;
Ауыр (ракалды жағдай). Ауыр дисплазияны in situ карциномасынан ажырату қиын.
Жеңіл;
Орташа;
Ауыр (ракалды жағдай). Ауыр дисплазияны in situ карциномасынан ажырату қиын.
Слайд 24Компенсаторлық гипертрофия
Компенсаторлық гипертрофия кезінде мүшелер конфигурациясы сақталып ұлғаяды. Мүше қуысы не
тарылады (концентрлік гипертрофия), не кеңейеді (эксцентрлік гипертрофия). Сондай-ақ жаңа жасушалар түзілуі (жасушалық гиперплазия) мүмкін. 2 түрі бар:
Жұмысшы (компенсаторлық) гипертрофия;
Викарлық (орын басушы) гипертрофия.
Жұмысшы (компенсаторлық) гипертрофия;
Викарлық (орын басушы) гипертрофия.
Слайд 25Жұмысшы (компенсаторлық) гипертрофия мүшенің артық жүктемесі жағдайында дамиды. Жиі кездесетін мүшелер
– жүрек (көбінесе гипертонияда), асқазан-ішек жолы, зәр шығару жолдары.
Викарлық (орын басушы) гипертрофия жұп мүшелердің бірінің өлуінде дамиды. Сақталған мүше гипертрофияланады.
Викарлық (орын басушы) гипертрофия жұп мүшелердің бірінің өлуінде дамиды. Сақталған мүше гипертрофияланады.
Слайд 26Жүректің жұмысшы гипертрофиясы
Макроскопиялық көрінісі: жүрек өлшемдері мен массалары ұлғайған, сол жақ
қарыншаның қабырғасы айтарлықтай қалыңдаған, сол жақ қарыншаның трабекулярлы және емізікше бұлшықеттерінің көлемі ұлғайған.
Компенсация (бекітілу) кезеңіндегі гипертрофияда жүрек қуыстары тарылған – концентрлік гипертрофия.
Компенсация (бекітілу) кезеңіндегі гипертрофияда жүрек қуыстары тарылған – концентрлік гипертрофия.
Слайд 27Декомпенсация кезеңінде қуыстар кеңейген – эксцентрлік гипертрофия; миокардта майлы дистрофия байқалады.
Жүректің
жұмысшы гипертрофиясының механизмі: миокард гипертрофиясы мен оның жұмысының ұлғаюы кардиомиоциттердің жасушалық құрылымдарының гиперплазиясы мен гипертрофиясының есебінен іске асырылады; кардиомиоциттердің саны артпайды.
Слайд 29Ұйымдасу
Ұйымдасу – некроз бен тромбтарды дәнекер тінімен ауыстыру және олардың инкапсуляциясы.
Зақымдалу (тромб) аймағы жаңадан түзілген капиллярлар, фибробластар және т.б. жасушалардан тұратын грануляциондық тінмен алмастырылады.
Ұйымдасу үрдісі қабыну және регенерациямен тығыз байланысты.
Ұйымдасу үрдісі қабыну және регенерациямен тығыз байланысты.
Слайд 31Регенерация – тіндердің құрылымдық элементтерінің өлгендердің орнына қалпына келуі (орнын басуы).
Формалары:
Жасушалық
– жасушалар көбеюімен сипатталады. Лабильді (эпидермис, асқазан-ішек жолдарының шырышты қабығы, т.б.) және стабильді (гепатоцит, бүйрек каналшаларының эпителиі, т.б.) жасушаларда туындайды.
Регенерация
Слайд 32Жасушалық ішілік – ультра құрылымдардың гиперплазиясы және гипертрофиясымен сипатталады.
Барлық жасушаларда байқалады.
Қалыпты
жағдайда стабильді жасушаларда басым болады.
Бөлінуге қабілетсіз жасушалардың (тұрақты жасушалар: ОЖЖ ганглиозды жасушалары, миокард, қаңқа бұлшықеттері) регенерациясының жалғыз мүмкін формасы болып табылады.
Бөлінуге қабілетсіз жасушалардың (тұрақты жасушалар: ОЖЖ ганглиозды жасушалары, миокард, қаңқа бұлшықеттері) регенерациясының жалғыз мүмкін формасы болып табылады.
Слайд 33Морфогенез
Пролиферация фазасы. Камбиальдық, бағаналық және ізашар жасушалар деп аталатын жас, дифференцияланбаған
жасушалардың көбеюі жүреді.
Дифференциялану фазасы. Жас жасушалар жетіліп, олардың құрылымдық-функционалдық мамандануы жүреді.
Дифференциялану фазасы. Жас жасушалар жетіліп, олардың құрылымдық-функционалдық мамандануы жүреді.
Слайд 34Жүйке талшықтарының регенерациясы
Перифериялық жүйке бүтіндігінің бұзылуында перифериялық кесінді өледі, ал регенерация
жасушамен байланысы сақталған орталық кесіндінің есебінен жүреді. Көбейген шванн жасушалары бюнгнер таспасын құрайды. Жүйке талшықтарының регенерациясы олардың миелиназиясы және жүйке ұштарының қалпына келуімен аяқталады.
Слайд 37Физиологиялық регенерация – қалыпты жағдайдағы жасушалар, тіндер құрылымдарының үнемі жаңарып отыруы.
Репаративті
регенерация жасушалар мен тіндер зақымдалуында патологияда кездеседі.
Реституция (толық регенерация) ақаудың сондай тінмен алмасуымен сипатталады. Регенерацияның жасушалық формасына қабілетті тіндерде жүреді. Жасушалары стабильді тіндерде тек кішігірім ақауларда және тіндік мембраналардың сақталуында ғана мүмкін болады.
Реституция (толық регенерация) ақаудың сондай тінмен алмасуымен сипатталады. Регенерацияның жасушалық формасына қабілетті тіндерде жүреді. Жасушалары стабильді тіндерде тек кішігірім ақауларда және тіндік мембраналардың сақталуында ғана мүмкін болады.
Слайд 38Субституция (толық емес регенерация) ақаудың дәнекер тінмен алмасуымен, мүше немесе тіннің
сақталған бөлігінің гипертрофиясымен (регенерациондық гипертрофия) сипатталады.
Ірі ошақты кардиосклероздың дамуына әкелетін миокард инфарктінің жазылуы толық емес регенерацияның мысалы болып табылады.
Ірі ошақты кардиосклероздың дамуына әкелетін миокард инфарктінің жазылуы толық емес регенерацияның мысалы болып табылады.
Слайд 39Макроскопиялық көрінісі: сол жақ қарыншаның қабырғасында (немесе қарыншааралық пердеде) үлкен ақшылтым
жылтыр бұрыс формалы тыртық анықталады. Тыртық айналасындағы жүректің сол жақ қарыншасының қабырғасы гипертрофияланған.
Микроскопиялық көрінісі: миокардта склероздың ірі ошағы көрінеді. Перифериядағы кардиомиоциттер ұлғайған, ядролары үлкен, гиперхромдалған (регенерациялық гипертрофия).
Микроскопиялық көрінісі: миокардта склероздың ірі ошағы көрінеді. Перифериядағы кардиомиоциттер ұлғайған, ядролары үлкен, гиперхромдалған (регенерациялық гипертрофия).
Слайд 40Патологиялық регенерацияда регенерация үрдісінің бұрмалануы, пролиферация мен дифференциялану фазалар алмасуының бұзылуы
байқалады. Патологиялық регенерация регенерациялық тіннің артық немесе жеткіліксіз түзілуімен (гипер- немесе гипорегенерация) және регенерация барысында тіннің бір түрінің басқасына айналуымен (метаплазия) көрінеді.
Регенерация маңызы – гомеостазды материалды қамтамасыз ету.
Регенерация маңызы – гомеостазды материалды қамтамасыз ету.
