Слайд 2KAPPACYZM
Kappacyzm - (syn. kekanie) to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji
głoski k.
K jest spółgłoską tylnojęzykową, zwarto-wybuchową, bezdźwięczną. Przy wymowie k tylna część grzbietu języka unosi się do podniebienia miękkiego. Żuchwa jest opuszczona, wargi rozchylone.
Głoska k powinna pojawić się w 2-3 roku życia.
Слайд 3
Przy wymowie głoski g układ języka jest taki sam.
Слайд 4RODZAJE KAPPACYZMU
Ze względu na sposób wadliwej artykulacji dźwięku k wyróżnia się:
mogikappacyzm
(ELIZJA) jako jeden z rodzajów kappacyzmu zazwyczaj przejawia się opuszczaniem głoski k w nagłosie, np. ot (zamiast kot);
parakappacyzm (SUBSTYTUCJA) charakteryzuje się zamianą głoski k na t lub g;
kappacyzm właściwy (DEFORMACJA) występuje, gdy miejsce artykulacji przemieszcza się, najczęściej do krtani.
E. M. Skorek, „Oblicza wad wymowy”, s. 41.
Слайд 5GAMMACYZM
Gammacyzm – (syn. geganie) przejawia się nieprawidłową artykulacją głoski g.
G
jest spółgłoską tylnojęzykową, zwarto-wybuchową dźwięczną. Przy wymowie g, tak samo jak przy wymowie k tylna część grzbietu języka unosi się do podniebienia miękkiego. Żuchwa jest opuszczona, wargi rozchylone.
Często po nauczeniu k, głoska g pojawia się samoistnie. Ćwicząc g należy utrwalać opanowane już k.
Слайд 6RODZAJE GAMMACYZMU
mogigammacyzm (ELIZJA) polega na opuszczaniu głoski g najczęściej w nagłosie
wyrazu, np. ęś (zamiast gęś);
paragammacyzm (SUBSTYTUCJA) charakteryzuje się zastępowaniem głoski g najczęściej na głoskę d lub k;
gammacyzm właściwy, ( DEFORMACJA) podobnie jak kappacyzm właściwy występuje niezwykle rzadko i polega na zwarciu wytwarzanym w krtani.
(E. M. Skorek, „Oblicza wad wymowy”, s. 42).
Слайд 7PRZYCZYNA KAPPACYZMU I GAMMACYZMU
Przyczyna kappacyzmu i gammacyzmu tkwi w
niskiej sprawności języka.
Nieprawidłowa praca tylnej części języka
przesuwa miejsce zwarcia z podniebienia
miękkiego do przodu jamy ustnej powodując tym
samym wadliwą artykulację.
Слайд 8ZASADY DYDAKTYCZNE W PRACY LOGOPEDYCZNEJ
Zasada wczesnego diagnozowania
Zasada indywidualizacji
Zasada wykorzystania wszelkich możliwości
dziecka
Zasada kompleksowego oddziaływania
Zasada aktywnego i świadomego udziału
Zasada współpracy z najbliższym otoczeniem
Zasada systematyczności
Zasada stopniowania trudności
Zasada utrwalania
Слайд 9ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE
Próbujemy wywołać głoskę k poprzez pokazanie dziecku jak prawidłowo powinien
być nastawiony aparat artykulacyjny.
Dziecko otwiera szeroko usta i próbuje wymawiać k.
Jeśli ma kłopoty z ułożeniem języka, wtedy czubek języka przytrzymujemy szpatułką lub palcem i polecamy wymawiać t, ta. Unieruchomiony czubek języka nie będzie mógł się podnieść do góry, będzie natomiast podnosiła się tylna jego część.
Слайд 10ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE
Kolejne ćwiczenie wykonujemy w pozycji leżącej – na wznak.
Układamy
dziecko tak, aby miało głowę odchyloną do tyłu. Język cofa się wtedy, pod wpływem własnego ciężaru i dochodzi do zwarcia tylnej części języka z podniebieniem miękkim.
Polecamy dziecku powtarzanie t, ta, to, te, tu.
Kiedy dziecko opanuje pracę języka wtedy dopiero polecamy mu powtarzanie k, ka, ko, ke, ku.
Слайд 11ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE
W początkowej fazie ćwiczeń unikamy wyrazów i tekstów z głoską
g, ponieważ jej zniekształcenia towarzyszą wadliwej wymowie k.
Może również wystąpić zjawisko hiperkorekcji, dlatego na początku unikamy wyrazów z głoską t.
np. dziecko nastawione na k będzie wymawiać kotek=kokek
Слайд 12ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE ARTYKULATORY DO WYWOŁANIA I UTRWALENIA GŁOSEK K, G
ćwiczenie języka:
Szpilka i kluska – wysuwamy wąski język i cofamy go w głąb jamy ustnej,
Przykładamy czubek języka do dolnych dziąseł i układamy go w kształt ślizgawki: środek języka unosimy do góry.
Udajemy ssanie cukierka z otwartymi ustami (język ułożony w ślizgawkę, czubek języka oparty o dolne dziąsła)
Skrobiemy górnymi zębami grzbiet języka ułożonego w ślizgawkę (czubek języka oparty o dolne dziąsła)
Czubkiem języka liczymy dolne zęby
Dotykamy czubkiem języka na zmianę dolnych i górnych zębów
Zabawa Języczek na defiladzie: dzieci wykonują polecenia nauczyciela: raz- czubek języka na górną wargę, dwa- czubek języka do lewego kącika ust, trzy- czubek języka na dolną wargę, cztery- czubek języka do prawego kącika ust; ruchy języka powinny być energiczne i zdecydowane, a tempo wyliczania dostosowane do możliwości dziecka, należy zmieniać kierunki wyliczania po kilkakrotnym powtórzeniu.
Слайд 13
ćwiczenie warg:
kilkakrotne nadymanie policzków przy zamkniętych wargach,
nadymanie policzków z uwolnieniem nagromadzonego
powietrza,
nadymanie policzków na przemian - lewe, prawe,
cmokanie przy dowolnym układzie warg,
szerokie otwieranie ust i zamykanie. Wysuwanie warg do przodu (jak przy samogłosce a), rozchylanie warg (jak przy samogłosce e). Ruchy wysuwania i rozchylania wykonywać naprzemiennie.
złączyć wargi płasko. Rozciąganie warg poprzez cofnięcie kącików ust (jak przy samogłosce i).
zabawa Koniki- dzieci dobierają się w pary i biegają w parach po sali. Jedno z dzieci jest konikiem a drugie woźnicą. Gdy przestaje grać muzyka koniki parskają a woźnica cmoka aby konik biegł dalej.
Слайд 14
ćwiczenie podniebienia miękkiego:
ziewanie przy nisko opuszczonej szczęce dolnej,
udawanie kaszlu z językiem
na brodzie,
chrapanie na wdechu i wydechu,
picie gęstych napojów przez długą i cienką słomkę.
energiczne unoszenie języka i szczęki dolnej do góry przy jednoczesnym nacisku tyłem języka na podniebienie miękkie.
Слайд 15
ćwiczenia szczęki dolnej:
kilkakrotne opuszczanie i unoszenie szczęki dolnej,
opuszczanie i unoszenie
szczęki dolnej przy zamkniętych wargach,
wysuwanie żuchwy przy skrajnej pozycji przedniej przy otwartych ustach i powrót do pozycji spoczynkowej,
ruchy szczęki dolnej w prawo i w lewo z zaznaczeniem pozycji środkowej,
poruszanie szczęką w linii pionowej i poziomej przy zamkniętych ustach.
Слайд 16
ćwiczenia oddechowe (mają na celu pogłębienie oddechu, rozruszanie przepony, wydłużenie fazy
wydechowej, a także zapobieganie takim zjawiskom, jak arytmia oddechowa, mówienie na wydechu, kolizja między rytmem oddychania a strukturą wypowiedzi) :
dmuchanie balona
puszczenie baniek
rozdmuchiwanie koralików
huśtanie zabawki ułożonej na brzuchu - dziecko leży na podłodze, ma zabawkę ułożoną na brzuchu, huśta ją przy pomocy oddechu; aby zabawka nie spadła oddech musi być wolny i równy
przysysanie drobnych papierków przez rurkę i przenoszenie ich na plansze
wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami, podczas szerokiego otwierania ust.
Слайд 17PROPOZYCJA ĆWICZEŃ
Interesującą propozycją dla dzieci są ćwiczenia wzmacniające tył
języka, równocześnie przygotowujące do
wywołania głoski k, przez wymawianie h
nawoływania i okrzyki:
hej, hej
hop, hop,
hej ho, hej ho,
ho ho ho,
hip hip, hura,
buch, bach,
echo, echo.
Слайд 18IMITOWANIE ŚMIECHU
he, he, he
hu, hu, hu
ho, ho, ho
ha, ha, ha
hi, hi,
hi
Слайд 19UTRWALAMY GŁOSKĘ W IZOLACJI
Wyliczanie na palcach – każdy palec to jedno
powtórzenie głoski trudnej.
Układanie wieży z kloców, każdy klocek to jedno powtórzenie głoski trudnej.
Gra w odbijanie balona – dziecko powtarza głoski odbijając balon do drugiej osoby.
Dziecko powtarza trudną głoskę wystukując rytm na bębenku.
Kolorowanki – dzielimy prosty rysunek na części, dziecko wymawia daną głoskę tak długo dopóki nie zakoloruje wskazanego obszaru. Na rysunku włączamy również ćwiczenia w wymawianiu sylab.
Można wprowadzać wymawianie głoski g przy jednoczesnym utrwalaniu k
Слайд 20UTRWALAMY GŁOSKĘ W SYLABACH
Uporczywe powtarzanie sylab
ka, ke,
ko, ku, ką, kę
aka, eke, yko, iko, oko, uku, oką, ekę
ak, ek, yk, ik, ok, uk
kak, kek, kok, kuk
ak-ka ek-ke yk-ko ik-ko ok.-ko uk-ku
ga, ge, go, gu, ga , gę
aga, ege, igo, ogo, ugu, ogą, egą
gda, gde, gdy, gdo, gdu, gdą
Слайд 22UTRWALAMY GŁOSKĘ W SYLABACH
Naśladowanie odgłosów zwierząt i powtarzanie ich nazw:
Kaczka robi
kwa kwa kwa
Kura robi ko ko ko
Żaba robi kum kum kum
Dzięcioł puka puk puk puk
Zając skacze kic kic kic
Gąska robi gę gę gę
Indor robi gul gul gul
Слайд 23WIERSZYK
Co mówią zwierzaki?
J. Beszczyński, „Zwierzęce gadanie”
Слайд 24UTRWALAMY GŁOSKĘ W WYRAZACH.
PROPOZYCJE WYRAZÓW DO ĆWICZEŃ.
Слайд 25ZAGADKA
Co to za ptak?
Pływa po stawie
i kwacze:
Kwak, kwak.
Слайд 27ZAGADKA
Choć mamy zielone pancerze,
Każdy szpilkami nabijany,
To niejeden z nas zabierze,
po
w pancerzu są…
Слайд 29ZAGADKA
Chociaż nie ma głowy,
Chociaż nie ma uszu,
Choć na jednej nodze,
Ale w
kapeluszu!
Слайд 31ZAGADKA
W każdej wsi jest taki budzik,
Który co dzień budzi ludzi.
Budzik chodzi,
łapką grzebie,
Choć nie czesze się, ma grzebień…
Слайд 33UTRWALAMY GŁOSKĘ W WYRAŻENIACH JĘZYKOWYCH
Слайд 35ETAP AUTOMATYZACJI GŁOSEK „K” I „G”
WIERSZYK 1
W tej kieszeni jak w koszyku,
skarbów kryje się bez
liku.
Tylko rękę włóż głęboko,
gdzie nie każde sięgnie oko,
znajdziesz wszystko w tej kieszeni:
kapsle, kulki, garść kamieni;
czekoladkę, lizak, krówkę,
gumkę, pisak, temperówkę,
kolorowe kredki, wstążki
i kokardki piękne w prążki;
a na koniec – niespodzianka:
mały dzwonek dla baranka.
Takie skarby kieszeń kryje,
póki ktoś jej nie zaszyje.
Слайд 36DZIECI NAZYWAJĄ UKAZANE NA RYSUNKU PRZEDMIOTY, POKAZUJĄ JE, UKŁADAJĄ Z NIMI
ZDANIA.
DZIECI MOGĄ WYKAZAĆ SIĘ WŁASNĄ INICJATYWĄ I POMYSŁOWOŚCIĄ, WZBOGACAJĄC ZAWARTOŚĆ KIESZENI O INNE PRZEDMIOTY Z GŁOSKAMI /K/ I /K΄/ W NAZWIE. TĘ CZĘŚĆ ĆWICZEŃ MOŻNA ROZPOCZĄĆ PYTANIEM: „CO JESZCZE ZMIEŚCI SIĘ W KIESZENI?”
MOŻNA TEŻ ZAPYTAĆ, CO WŁOŻYŁYBY DZIECI DO KIESZENI (RYSUNEK PO LEWEJ STRONIE), NIE POWTARZAJĄC NAZWY ŻADNEGO Z WIDOCZNYCH (NA RYSUNKU Z PRAWEJ STRONY) PRZEDMIOTÓW.
Слайд 37WIERSZYK 2
Raz gawędził groch z kapustą.
- Groch z kapustą - w
głowie pusto.
Gdy gagatek hałas czyni,
- Ciszej – woła gospodyni.
W tym garnuszku, tym glinianym
suche kwiaty układamy.
Gruby grubas w kuchni siedzi
i wyjada beczkę śledzi.
Gramatyka, gramatyka!
Czy to fika? Czy to pstryka?
Wicher w polu goni, gna,
głośno gwiżdże, cicho gra.
Chytry lis za gąską gonił,
ale Burek go przegonił.
Слайд 38BIBLIOGRAFIA
B. Dawczyk, Spychał Izabela, Kapki i wafki k, g, f, w,
Wydawnictwo BEA, Toruń 2005
G. Demel, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSIP, Warszawa 1978
D. Pyrgies, Miała baba koguta. Doskonalenie słuchu fonemowego, czytania i pisania.
E. M. Skorek, Oblicza wad wymowy,
G. Skrzynecka, Uczymy się poprawnie mówić k, g, h. Poradnik logopedyczny z ćwiczeniami, WSIP, Warszawa 1999.
B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, GWO, Gdańsk 2007.