Гипоксия түсінігімен таныстырып, оның түрлерін, пайда болу себептері мен даму жолдарын және организмде презентация

жолдарын және организмде гипоксиядан дамитын дерттік үрдістерді талдап үйрету.

сөздерінен) ағзалар мен тіндерде оттегінің жеткі-ліксіздігін немесе (грек. Hypo- oxydation-тотығу сөздерінен) биологиялық тотығу үрдісінің жеткіліксіздігін білдіреді.

2

немесе оның дұрыс пайдала-нылмауынан дамитын біртектес дерттік үрдіс.

оттегінің үлестік қысымы (рО2) – с.б.б. 80 – 100 мм;
● артериалық қанның оттегіге сыйымдылығы
– 20 көлемдік% немесе 100 мл қанда 20 мл. оттегі болады;
● веналық қанның оттегіге сыйымдылығы –15 көлем. %;
артериалық және веналық қандарда оттегінің мөлшері бойынша айырмашылық 5 көлем. %;
гемоглобиннің оттегіге қанығу мөлшері :
артериалық қанда: 95 – 98 %
веналық қанда: 65 %

қызметтері бұзылуы

3.Қанның оттегіге сыйымдылығы азаюы

4.Жүрек-қан тамырлар жүйесінің бұзылыстары

5.Тіндерде тыныстық ферменттердің белсенділігі төмендеуі

Экзогендік гипоксия

Гипобариялық

биікке көтерілгенде барометрлік қысым төмендеуінен

Нормобариялық

ауасы алмас-тырылмайтын бөлмеде ұзақ тұрудан

) арақатынасы

Дем алатын ауада РО2 мм с.б.б.

0 40 70 90

200 400 600

Атмосфералық қысым (mm Hg)

Эверест

Адам өмір сүретін
ең үлкен биіктік

Владикавказ

10

ГИПОКСИЯ

Тыныстық орталықтың тежелуі

Брадипное

Метаболизмдік ацидоз

миды механикалық жəне шектен тыс жүктемеден қорғайды. Ликвор арнайы қысымда болады. Ересектерде шамамен 5-7 мм, ал балаларда 1-2 мм. Ликвор бастың ішінде үнемі қозғалыста болудың арқасында жаңарып отырады. Ол тəулігіне 7 рет жаңартылып отырады. Бірақ, жаңару үрдісі үнемі сəтті бола бермейді. Сол себептен ликвор бір жерге жинақталады. Кейде осы сұйықтықтың себебінен де гипоксия болады. Сондай-ақ, сəби анасының құрсағында жатқанда өз кіндігіне оралып, ауа жетпей қалу салдарынан болады

ұштары көгілдірленуі;
√ терінің бозаруы;
√ жұмысқа қабілеті төмендеуі;
√ ұйқының бұзылуы;
√ анорексия;
√ жүрек айну, құсу т.б. байқалады

Сүлде таулық аурудың көріністері:
Эритроцитоз;
Тахикардия;
ОЖЖ бұзылыстары, мый ісінуі, психикалық азғындау;
Тыныс алудың бұзылыстары, өкпе эмфиземасы, экспирациялық ентік, үзілісті тыныс, өкпе ісінуі, прекапилярлық гипертензия;
Оңжақ жүрекше қызметінің жеткіліксіздігі

Жіті

Жітілеу

Сүлде

(перфузия) бұзылуынан.

оттегінің үлестік қысымы азаюы (рО2 ↓);
гипоксемия;
гиперкапния;
метаболизмдік және газдық ацидоз

газының үлестік қысымы (рСО2) (гиперкапния);
√ газдық және метаболизмдік ацидоз.

қабі-леті төмендеп кетуінен (карбокси- немесе метгемогло-бинге айналуынан).

– Hb-нің оттегіні байланыстыратын ең үлкен мүмкіншілігі. Hb-нің бір граммы 1,34 мл О2 байланыстырады. Сонда 100 мл қанда 14,5-16,0 грамм Hb болғанда, орташа есеппен 20 мл О2 байланысады. Оны көлемдік% өлшемімен белгілейді

60 80 100 120

Тіндерге
беру

еріген газ

Қанның оттегіге
сыйымдылығы

6

қанығу

тіндердегі микроциркуляция бұзылыста-рынан дамитын (мәселен, жүрек, мый т.б.) гипоксиясы.

мөлшерде;
Веналық қанда рО2 қатты азаяды;
Артериалық және веналық қанда оттегінің мөлшері бойынша айырмашылық ;

40


20


0

pO2 (mm Hg)

20 40 60 80 100

көл% О2

20


15



10



5


0

Циркуляциялық гипоксия

SO2(%)

100


80


60


40


20


0

pO2 (mm Hg)

20 40 60 80 100

көл% О2

20


15



10



5


0

вена

артерия

вена

артерия

15

белсенділігі ;
ферменттер түзілуі ;
тотығу мен фосфорлану үрдістерінің бір-біріне ұласпауы.

қанда оттегінің мөлшері бойынша айырмашылық қатты азайған;
Дене мүшелерінде цианоз байқалмайды.

40


20


0

pO2 (mm Hg)

20 40 60 80 100

көл% О2

20


15



10



5


0

Тіндік гипоксия

SO2(%)

100


80


60


40


20


0

pO2 (mm Hg)

20 40 60 80 100

көл% О2

20


15



10



5


0

вена

артерия

вена

артерия

17

үйірлігі артуы және оны тіндерге беру қабілеті көтерілуі

О2 тасымалдайтын жүйе ағзаларының гипертрофиясы мен гиперплазиясы;
тіндерде қылтамыр-лар мен миоглобин көбеюі;
жасушаларда мито-хондрийлар көбеюі;
сүйек кемігінде эри-тропоез артуы.

жүрмейді, аралық қышқыл өнімдер (сүт, пирожүзім, май қыш-қылдары, аммиак жиналып, мета-болизмдік ацидоз дамиды. Энергия өндірілуі азаяды.
↓
Ағзалар мен жүйелердің қызметтері бұзылады.

мезгіл-мезгіл жаттықтыру арқылы оның қорғаныстық-бейімделістік мүмкіншіліктерін, көптеген дерт туындататын ықпалдарға төзімділігін арттыруға болады
(гипокситерапия).