Слайд 1
“Астана медицина университеті” АҚ
Онкология кафедрасы
Презентация
Тақырыбы: Эндометриоз. Таралу жиілігі мен ерекшеліктері. Клиникасы. Диагностикасы. Морфологиялық верификациясы. Ажырату диагностикасы. Емдеу принциптері. Болжамы.
Орындаған: Байзак г
409 топ ЖМ студенті
Қабылдаған:
Астана 2016 ж.
Слайд 2ЖОСПАР:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
А) Эндометриоз. Таралу жиілігі мен ерекшеліктері.
Б)
Клиникасы. Диагностикасы. Морфологиялық верификациясы. Ажырату диагностикасы. Емдеу принциптері. Болжамы.
ІІІ. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Слайд 3ЭНДОМЕТРИОЗ (эндометриоидты ауру)
Дисгормональді иммунотәуелді және генетикалық детерминирленген ауру, ол эктопиялық эндометридің
жасушалық белсенділігімен және оның өсуімен сипатталады. Эндометриоздың үлесі әйелдердің репродуктивті жасындағы гинекологиялық патологияда өсе түседі.
Слайд 4ЭНДОМЕТРИОЗ
Эндометриозбен 10% әйелдер ауырады. Жамбас синдромы бар науқастардың арасында эндометриоз
бірінші орында тұр (80% науқас). Бедеулікпен ауыратын науқастарда эндометриоз 30% кездеседі. Көбінесе генитальді эндометриоз анықталады, 6–8% науқастарда эндометриоздың экстрагенитальді формаларын да анықтайды.
б.з.б.1600 «эндометриоздың» патологиялық өзгеруі туралы Эберттің египет папирусында жазылған болатын,
«Эндометриоз» терминін бірінші рет 1892ж Bell Blair ұсынған болатын.
«Эндометриоз XX ғасырдан бастап - менархеден менопаузаға дейінгі эпидемия » M.R. Cohen, 1982г.
Слайд 5Қауіп факторлары
жасы 25-40
Жоғарғы әлеуметтік-экономикалық статус
Акушерлік-гинекологиялық операциялар анамнездегі
Тұқымқуалаушылық
Эндометрийдің жатыр миомасымен
және гиперпластикалық процесстерімен байланысты
Слайд 6
Эндометриоздың негізгі даму теориялары
Эндометриоздың эндометриальді пайда болуы
Метапластикалық концепция
Эмбриональді және дисонтогенетикалық теория
Слайд 7
Эндометриоздың эндометриальді пайда болуы
Эндометрий элементтерінен эндометриоидты гетеротоптардың дамуы кезінде олардың жатыр
қабырғасының қалың жағына ауысуы немесе менструальді шығарындылар арқылы іш қуысына ретроградты ауысуы және әр түрлі ағза мен тіндерге таралуы: жатырішілік медициналық манипуляциялар (аборттар, жатырдың шырышты қабатын диагностикалық қырулар, жатыр қуысының қабырғасын қолмен қарау, кесарево жасау, миомэктомия).
Гинекологиялық операциялар кезінде жатырдың шырышты қабатының элементтері қан және лимфаға түсіп басқа ағза мен тіндерге таралуы мүмкін.
Слайд 8Эмбриональді және дисонтогенетикалық теория
мюллеров каналының аномальді қалдықтары: жас кездегі жатырдың даму
ақаулықтарымен байланысты эндометриозклиникалық белсенді эндометриоз дамиды
Слайд 9Метапластикалық концепция
Эмбриональді ішперденің немесе целомикалық эпителийдің метаплазиясы (гормональді бұзылыстар, созылмалы қабынулар,
механикалық травма): эндометрий тәрізді тінге лимфа тамырларының, ішперде мезотелийінің және плевраның, бүйрек каналдарының эпителийінің эндотелийінің өзгеруі және т.б
Эндометриоз кішкентай қыздарда менархеге дейін басталады.
Слайд 10Қосымша патогенетикалық факторлар
Репродуктивті жас
Менструальді функцияның бұзылуы
Бедеулік анамнезінде
Аборттар және жатыр қуысының
қабырғасын диагностикалық қыру
ВМК ұзақ уақыт қолдану
ақаулықтар (Пороки развития гениталий)
Слайд 11 Эндометриоз классификациясы
ЭНДОМЕТРИОИДТЫ
ГЕТЕРОТОПТАРДЫҢ ОРНАЛАСУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ:
ГЕНИТАЛЬДІ
ЭКСТРАГЕНИТАЛЬДІ
Слайд 12Генитальді эндометриоз
Ішкі – жатыр денесі, мойны, жатыр түтігінің интерстициальді бөлімдері
Сыртқы –
сыртқы жыныс ағзалары, қынап, жатыр мойнының қынаптық бөлігі, ретроцервикальді аймақ , аналық без, жатыр түтігі, ішперде, кіші жамбас астауында орналасқан ағзалар
Слайд 13 ЭКСТРАГЕНИТАЛЬДІ ЭНДОМЕТРИОЗ (жыныс ағзаларымен топографиялық байланысы
жоқ)
ТЕРІ ЭНДОМЕТРИОЗЫ
ЖОҒАРҒЫ ЖӘНЕ ТӨМЕНГІ БӨЛІМДЕРДІҢ ЭНДОМЕТРИОЗЫ (ВЕРХНИХ И НИЖНИХ КОНЕЧНОСТЕЙ)
ОМЫРТҚА, ПЛЕВРА, ӨКПЕ, ДИАФРАГМА ЭНДОМЕТРИОЗЫ
ЗӘР ШЫҒАРУ МҮШЕЛЕРІНІҢ ЭНДОМЕТРИОЗЫ
АСҚАЗАН, ШАЖЫРҚАЙ, КІНДІК, ОПЕРАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ТЫРТЫҚТАР ЭНДОМЕТРИОЗЫ
Слайд 14АППЕНДИКС ЖӘНЕ СИГМА ТӘРІЗДІ ІШЕК ЭНДОМЕТРИОЗЫ
Слайд 15 Эндометриоздың клиникалық ерекшеліктері
Ауыру синдромы, менструальді циклмен байланысты
Іштің төменгі жағына
және бел аймағына берілетін созылып ауыратын ауыру сезімінің айлап созылуы (Тянущие боли внизу живота и пояснице в течение всего месяца)
Етеккір кезінде ауыру сезімнің күшеюі
Бірден ауыру сезімімен болатын етеккір
Жамбастық ауырулар, диспареуния
Менструальді функцияның бұзылысы- дисменорея, меноррагия, метроррагия, тұрақсыз етеккір, етеккірдің алдында және етеккірден кейін болатын қан аралас бөлінділер
Бедеулік – біріншілікті немесе екіншілікті
Слайд 16Эндометриоздың клиникалық ерекшеліктері
Интенсивті ауыру сезімі, эндометриоз ошақтарының локализациясы және зақымданған
жердің таралуы араларында байланыстың болмауы
30-50% науқастар ауыры сезіміне шағымдар айтпайды
Слайд 17Екі негізгі өзіндік аурулар
Аденомиоз
Эндметрийдің базальді қабықшасынан дамиды
Сыртқы эндометриоз
Эндометрийдің функциональді қабықшасындағы
жасушалардың өнімдернің қалыпты локализациядан тыс орналасуы
Слайд 20 Аденомиоз турлері: түйінді, ошақты, диффузды
Слайд 22Ішкі эндометриоз (аденомиоз)
Стадия 1 – жатыр денесінің шырышасты қабаты
Стадия 2
- патологиялық процесс бұлшықетті қабатқа өтеді
Стадия 3 - процесстің жатырдың сірлі қабатына өтуі
Стадия 4 - процесске кіші жамбас ішпердесі және көрші ағзалардың қосылуы
Слайд 23 Диагностикасы
АНАМНЕЗ
УЛЬТРАДЫБЫСТЫҚ СКАНИРЛЕУ
ГИСТЕРОСКОПИЯ
КОЛЬПОСКОПИЯ
ЦЕРВИКОСКОПИЯ
ГИСТЕРОЦЕРВИКОСКОПИЯ
БИОПСИЯ
ГИСТЕРОСАЛЬПИНГОГРАФИЯ
СПИРАЛЬДІ КОМПЬЮТЕРЛІ
ТОМОГРАФИЯ
МРТ
Слайд 24 Емдеу принциптері
1. Ауыру синдромын азайту
2.
Эндометриоидты гетеротоптар ошақтарын ликвидациялау
3. Рецидивке қарсы терапия
4. Фертильділікті қалпына келтіру
Емдеу әдістері
Медикаментозды
Хирургиялық
Аралас
Слайд 25 Емдеу кезінде еске алу керек
жасын
Эндометриоздың таралу дәрежесін және локализациясын
Репродуктивті
функцияға қатынасын
Преморбидті фон
Клиникалық көріністердің айқындылығын
Аурудың ұзақтылығын
Генитальді және экстрагенитальді патологияның болуы
Аурудың созылмалы ағымы
Жүйелі емді қажет етуі
Жалпы емдеу принципі: науқастың жасына және аурудың асқынуына байланысты емді күшейту
Хирургиялық ем
Эндометриоз ошақтарын сау қалыпты тіндерге дейін толығымен алып тастау
Хирургиялық ем көрсеткіштері
Эндометриоидты кисталар
Мено- және метроррагиямен сипатталатын, анемияға алып келетін ішкі эндометриоз (аденомиоз).
Гормональді емнің әсерсіз болуы, гормональді препараттарды көтере алмауы.
Операциядан кейінгі тыртықтағы, кіндіктегі, бұт аралығындағы эндометриоз
Слайд 28Эндометриоздың обырға ұқсас қасиеттері
Инфильтративті өсуі
Қан тамырлары және лимфа тамырлары арқылы таралуы
Диссеминация
Қоршап
тұратын дәнекер тінді капсуласының болмауы
Эндометриоздың обырдан айырмашылығы
Жасушалық атипизмнің болмауы
Прогрессивті автономды өсудің болмауы
Клиника және менструальді функция арасындағы байланыстың болуы
Жүктілікпен байланыстың болуы
негізінен қолайлы, бірақ асқынған формаларында фертильділікті қалпына келтіру қиынға түседі. Радикальді хирургиялық ем пре және постменапауза кезінде өмір сүру сапасын арттыра түседі.
Эндометриоз – рецидив беруші ауру.
Рецидив жиілігі – 5-20% жылына
Кумулятивті қауіп 5 жылда – 40%.
Слайд 30 Қолданылған әдебиеттер
ginekol.com
endometriozu.net
Есенқұлов Ә.Е,Арзықұлов Ж.Ә,Әбисатов Қ.Ә,Есенқұлова Ж.Ә “Ісік аурулары”
Алматы 2009