Слайд 1
Ֆարմակոգնոզիան որպես գիտություն, հիմնական հասկացությունները, խնդիրները:
Համառոտ պատմական ակնարկ
Слайд 3Դեղաբույսերի արդիականությունը
Հանդիսանոում են կենսաակտիվ մաքուր նյութերի արդյունաբերական ստացման աղբյուր
Լաբորատոր պայմաններում անհնար
է ստեղծել այնպիսի բազմաբնույթ նյութեր, ինչպիսին ստեղծում է բնությունը
Բուսական ծագման նյութերը լավ են յուրացվում և կողմնակի երևույթներ քիչ են առաջացնում:
Հումքային աղբյուր են հանդիսանում գալենային պատրաստուկների ստացման համար
Կիրառվում են բուժիչ թեյերի պատրաստման նպատակով
Հեռանկարային են սննդի արդյունաբերության մեջ՝ սինթետիկ ծագման որոշ արգասիքներին փոխարինելու , թերապեվտիկ տեսանկյունից նոր արժեքավոր նյութեր հայտնաբերելու նպատակով:
Տնտեսագիտական տեսանկյունից մատչելի են, սոցիալական տեսանկյունից՝ հասարակության տարեց խումբը գերադասում է բուժվել միայն բուսական պատրաստուկներով:
Слайд 4Բուսական պատրաստուկների կողմնակի ազդեցությունների համեմատական վերլուծությունը
Слайд 5Գերմանիա
Ֆրանսիա
Իտալիա
2 մլրդ $ 1 մլրդ $
500
մլն $
Слайд 6Անվտանգ են
Չեն առաջացնում լուրջ կողմնակի երևույթներ
Слайд 8Բոլոր բույսերում պարունակվում է թույն, ոչինչ չկա առանց թույնի, այլ դեղաչափից
է կախված՝ թույնը թույն կդառնա թե ոչ…
Պարացելս
Слайд 12
R=H morphinum
R=CH3 codeinum
papaverinum
Слайд 13acidum salicylicum
Salix L.
Ուռենի
Слайд 14Դիսբակտերիոզ
Ալլերգիկ ռեակցիաներ
Իմունային անբավարարություն…
Слайд 19100% տանելիություն
95% արդյունավետություն
Слайд 20Մթերվող բույսի տեսակի որոշում
Հավաքման վայրի ընտրություն
Հավաքման ժամանակահատվածի ընտրություն
ՀԱՎԱՔ
Հումքի առաջնային մշակում
Հումքի չորացում
Հումքի
փաթեթավորում
Հումքի պահպանում
Слайд 21Հումքի մթերում բարենպաստ եղանակի պայմաններում
Слайд 22Հավաքի ժամանակահատվածի ընտրություն
Слайд 27Ծաղիկներ, ծաղկաբույլեր
Flos
Կալենդուլա
Слайд 29Պտուղներ, սերմեր
Fructus et semina
Слайд 32Հումքի չորացում
Բույսերի յուրաքանչյուր խմբի համար ստեղծվում է որոշակի ջերմաստիճանային ռեժիմ
եթերային յուղեր
պարունակող հումք ՝ 30-35օ
գլիկոզիդներ պարունակող հումք ՝ 50-60օ
ալկալոիդներ պարունակող հումք ՝ 40-60օ
կամեդներ, խեժեր ՝ 30-70օ
Слайд 33Հումքի փաթեթավորում, մակնիշավորում
Յուրաքանչյուր փաթեթին սոսնձվում է պիտակ, որի վրա նշվում է՝
Հումքի
անվանումը
Նետտո եվ բրուտտո զանգվածները
Պաշարման ամսաթիվը
Պիտանելիության ժամկետը
Տվյալ հումքի համար գործող ՆՓ
Մթերող կազմակերպության անվանումը, հասցեն
Слайд 34Հումքի պահպանում
Հումքը պահում են չոր, լավ օդափոխվող տարածքներում՝
1. Թունավոր, ուժեղ ազդող
նյութեր պարունակող հումք
2. Եթերային յուղեր պարունակող հումք
3. Պտուղներ, հատապտուղներ
4. Մնացած հումքը
Слайд 38 Ֆարմակոգնոզիայի հիմնական հասկացությունները
¸»Õ³µáõÛë
Դեղաբուսական հումք
¸´Ð-Ç ³é³çݳÛÇÝ Ùß³ÏÙ³Ý ³ñ·³ëÇùÝ»ñ / ճ³ñå³ÛÇÝ ÛáõÕ»ñ, ˻Żñ, ϳٻ¹Ý»ñ, ϳٻ¹³Ë»Å»ñ, µ³É³ë³ÝÝ»ñ /
λݹ³Ý³Ï³Ý ͳ·Ù³Ý հումք, նրանց առաջնային մշակման արգասիքներ :
λÝë³µ³Ýáñ»Ý ³ÏïÇí ÝÛáõûñ
²½¹áÕ Ï³Ù ý³ñÙ³ÏáÉá·Ç³å»ë ³ÏïÇí ÝÛáõûñ
Слайд 43ü³ñÙ³Ïá·Ýá½Ç³ÛÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÁ
¸»Õ³µáõÛë»ñÇ` áñå»ë ý³ñÙ³ÏáÉá·Ç³å»ë ³ÏïÇí ÝÛáõûñÇ ³ÕµÛáõñÝ»ñÇ, áõëáõÙݳëÇñáõÙÁ
¸»Õ³µáõÛë»ñÇ
ÑáõÙù³å³ß³ñ³µ³Ý³Ï³Ý ѻﳽáïáõÙÁ
¸»Õ³µáõë³Ï³Ý ÑáõÙùÇ ëï³Ý¹³ñï³íáñáõÙÁ
Բáõë³Ï³Ý ͳ·Ù³Ý Ýáñ ¹»ÕերÇ Ñ³ÛÃѳÛÃáõÙÁ`³é³í»É ³ñ¹Ûáõݳí»ï ¹»Õ³å³ïñ³ëïáõÏÝ»ñ ëï»ÕÍելու Ýå³ï³Ïáí
¸»Õ³µáõÛë»ñÇ ÑáõÙù³ÛÇÝ µ³½³ÛÇ Áݹ³ñÓ³ÏáõÙÁ
¸»Õ³µáõÛë»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý ·»ñËݹñÇ ÉáõÍáõÙÁ՝ г۳ëï³ÝÇ ýÉáñ³ÛÇ µáõë³Ï³Ý é»ëáõñëÝ»ñÇ é³óÇáÝ³É û·ï³·áñÍáõÙÁ:
Слайд 44 ü³ñÙ³Ïá·Ýá½Ç³ÛÇ áõëáõÙݳëÇñÙ³Ý ûµÛ»ÏïÝ»ñÁ
ՕýÇóÇݳÉ
¹»Õ³µáõë³Ï³Ý ÑáõÙù»ñ
Նáñ ¹»Õ³µáõÛë»ñ, áñáÝù ¸»Õ³µ³Ý³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ÏáÕÙÇó áõÝ»Ý ÏÇñ³éÙ³Ý ÃáõÛÉïíáõÃÛáõÝ
λݹ³Ý³Ï³Ý ͳ·Ù³Ý հումք, նրանց առաջնային մշակման արգասիքներ
Слайд 45 ü³ñÙ³Ïոգնոզ³ÛÇ Ï³åÁ ÙÛáõë ѳñ³ÏÇó ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï
µáõë³µ³ÝáõÃÛáõÝ
·³É»Ý³ÛÇÝ å³ïñ³ëïáõÏÝ»ñÇ ï»ËÝáÉá·Ç³
¹»Õ³µ³ÝáõÃÛáõÝ
¹»Õ³·Çï³Ï³Ý ùÇÙdz
Ãáõݳµ³Ý³Ï³Ý ùÇÙdz
Ï»Ýë³ùÇÙdz
Слайд 46 ü³ñÙ³Ïá·Ýá½Ç³ÛÇ ½³ñ·³óÙ³Ý å³ïÙ³Ï³Ý ³ÏݳñÏ
º·Çåïáë /³Ï³ódz, ѳÉí», ùݳµ»ñ ϳϳã,
³ÝÇëáÝ íáõß, çÕ³Ëáï, ·»ñã³Ï, Íáí³ëáË
ÐÇÝ Ñáõݳëï³Ý
Слайд 47ÐÇÝ ÑéáÙ»³Ï³Ý µÅßÏáõÃÛáõÝ
âÇÝ³Ï³Ý µÅßÏáõÃÛáõÝ /Å»Ýß»Ý, ¹³ñãÇÝ, ¿ý»¹ñ³, ûÛ/
ÐÝ¹Ï³Ï³Ý ³í³Ý¹³Ï³Ý µÅßÏáõÃÛáõÝ
/ռաուվոլֆիա, փսխընկույզ, ϳñ¹³ÙáÝ, ë»í µáõñ³í»ï åÕå»Õ, ٻ˳Ï, ÇÙµÇñ, քրքում, մշկընկույզ/
²ñ³µ³Ï³Ý µÅßÏáõÃÛáõÝ
ÐÇÝ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý µÅßÏáõÃÛáõÝ
XV ¹³ñ ²Ù»ñÇϳÛÇ Ñ³Ûïݳµ»ñáõÙ /óÇÝËáݳÛÇ Í³é, ÏáϳÛÇ Ãáõփ, ßáÏáɳ¹»ÝÇ, Í˳Ëáï, åÕå»Õ, áïÝï»ñեվ, փë˳ñÙ³ï, ϳñïáýÇÉ, åáÙǹáñ, »·Çåï³óáñ»Ý/
²ýñÇÏÛ³Ý »ñÏñÝ»ñÇó /ëÃñáý³ÝÃ, ÏáɳÛÇ ë»ñÙ»ñ/
Слайд 49Բույսերի քիմիական կազմը
Ջուր 70-80 %
H2O
Չոր
Слайд 50
Օրգանական
Առաջնային սինթեզի
նյութեր
Երկրորդային սինթեզի նյութեր
սպիտակուցներ
ածխաջրեր
ճարպեր
ֆերմենտներ
վիտամիններ
հորմոններ
տերպենոիդներ
կարոտինոիդներ
օրգանական թթուներ
ալկալոիդներ
գլիկոզիդներ
ֆենոլայիններ
Слайд 51Դեղաբուսական հումքերի դասակարգումը ըստ կենսաբանորեն ակտիվ նյութերի
Ածխաջրեր /օսլա, ինուլին, լորձեր,
Слайд 52Ճարպեր, ճարպանման նյութեր
Վիտամիններ
Տերպենոիդներ /ացիկլիկ, մոնոցիկլիկ, բիցիկլիկ, արոմատիկ,
մոնո- և
սեսկվիտերպեններ, դիտերպեններ (խեժեր, բալասաններ)/
Слайд 53Գլիկոզիդներ /սրտային գլիկոզիդներ, սապոնիններ, դառը գլիկոզիդներ, թիո-ցիանո գլիկոզիդներ/
Слайд 54Ֆենոլային միացություններ /պարզ ֆենոլներ, ֆենոլաթթուներ, ֆենոլասպիրտներ, ֆենիլքացախաթթուներ, օքսիդարչնաթթուներ, կումարիններ, ֆուրոկումարիններ, քրոմոններ,
լիգնաններ, անտրացենի ածանցյալլներ, դաբաղային նյութեր/
Слайд 55Տարբեր քիմիական կազմ ունեցող և
չբացահայտված կառուցվածքով
դեղաբույսեր և դեղաբուսական
հումքեր
Տեխնիկական նպատակներով
կիրառվող դեղաբույսեր և
դեղաբուսական հումքեր
Կենդանական ծագման դեղահումքեր
Слайд 56Քիմիական նյութերի դասակարգում
ֆարմակոլոգիապես ակտիվ
ուղեկցող
բալաստային
Слайд 57Հանքային տարրեր
C
O
H
N
S
P
ուլտրամիկրոտարրեր
Ra,
U
մակրոտարրեր
K, Si, Cl, P
Na,
Ca,
Mg,
միկրոտարրեր
Fe, Cu, Zn, Co, Ba, J, B, Mn, Mo, Ni, Ag, Se, Cr
Слайд 58Մինկրոտարրերի նշանակությունը
P
Ֆոսֆորական թթվի ձևով մտնում է ԱԵՖ-ի կազմի մեջ
Fe, Cu,
Mo
մտնում են ֆերմենտների (ցիտոքրոմ) կազմի մեջ
Ca
Բջջաթաղանթների կառուցվածքային տարր
Слайд 59 I
վահանաձև գեզձի հորմոնի կազմի մեջ
Cr, Cu
անբավարարությունը բերում է սրտի իշեմիկ հիվանդության , ուղեղի ինֆարկտի
Zn
անհրաժեշտ է օրգանիզմի նորմալ սեռական զարգացման համար
Слайд 60 Mn (Zn, I, Co, Cu)
նպաստում է օրգանիզմում
վիտամին C-ի, հակամարմինների, կուտակմանը, դրսևորում է հակաբորբոքային, հակավարակային ազդեցություն
Mg
հակաուռուցքային ազդեցություն
Слайд 61Բուսական հորմոններ
Գլիկոկինիններ
կարգավորում են ածխաջրատային փոխանակությունը
Թիրեոկինիններ
նպաստում են վահանաձև գեղձի
հորմոնների առաջացմանը
Թիրեոստազիններ
Ընկճում են վահանաձև գեղձի
գործունեությունը
Слайд 62Շրջակա միջավայրի գործոններ
աշխարհագրական դիրքը
ծովի
մակարդակից բարձրությունը
ջրային ավազանների առկայությունը
կլիմայական գոտիների փոփոխությունը
ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը