Фонетика. Дауыссыз дыбыстар түрлері презентация

Содержание

ФОНЕТИКА Фонетика – тіл ғылымның бір саласы. Онда дыбыстар, екпін және буын, сондай- ақ үндестік заңы қарастырылады.

Слайд 1ФОНЕТИКА


Слайд 2ФОНЕТИКА
Фонетика – тіл ғылымның бір саласы.
Онда дыбыстар, екпін және буын, сондай-

ақ үндестік заңы қарастырылады.



Слайд 3Қазақ тілінде 42 әріп бар. Әріптердің тізбектелген түрі – алфавит. Алфавитте

37 дыбыс 42 әріп бар.



Слайд 7Қатаң   к,қ ,п, х, ф, ч, ш, щ, с, ц, т  Ұяң    

б, в, г, ғ, д, ж, з, һ    Үнді   делиться на два вида: 1)мұрын жолды (носовые)  м, н, ң  2)ауыз жолды (плавные)  л, р, й, (у) 

Слайд 8 ТӘҢ

ДЫБЫСТАР

Қазақ тіліне тән дауыссыздар
  4 – ғ, қ, ң, һ
Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстар
5 - ә, ө, і, ұ, ү


Слайд 9

БУЫН

Қазақ тілінде буынның үш түрі бар. Олар: ашық буын, тұйық буын, бітеу буын. 
Буын - сөз кұрамындағы бір немесе бірнеше дыбыстардың тобы.
Мысалы: қа-ла-мыз-дa, бі-ле-тін-де-рі-міз-дің.


Слайд 10БУЫН ТҮРЛЕРІ
Ашық буын - бір ғана дауысты дыбыстан түратым немесе дауыссыздан

басталып, дауыстыға аяқталатынбуын



Слайд 11МЫСАЛЫ


Слайд 12Туйық буын - дауыстыдан басталып, дауыссызға аяқталатын буын

ӨРТ АЗ АЙ АҚ ҰН

Слайд 14Бітеу буын - дауыссыздан басталып, дауыссызға аякталатын буын
БАЛ

ТІЛ
МҰЗ
ҚЫС

ДОС - ТЫҚ

Слайд 16ҮНДЕСТІК ЗАҢЫ
Қазақ тілінде дыбыстар сөз ішінде, сөз бен қосымша арасында, сөз бен

сөздің арасында бір-бірімен үндесіп, үйлесіп айтылады. Түбір сөздің жуан нежіңішке болуына қарай қосымша да жуан не жіңішке болады және сөздің соңғы дыбысына қарай үйлесіп жалғанады. Сөздің бастан-аяқ үндесіп, үйлесіп, біркелкі әуезбен айтылуы үндестік заңы деп аталады.

Слайд 17Үндестік заңының екі түрі бар:
1) буын үндестігі;
2) дыбыс үндестігі.


Слайд 18БУЫН ҮНДЕСТІГІ
Буын үндестігі – түбір сөздің соңғы буынының жуан не жіңішке болуына қарай қосымшаның да жуан не жіңішке түрде жалғануы.
Мысалы, бала+лар, үйрек+ті, құдірет+ті,

кітап+қа, т.б. 
Буын құрауға негіз болатын дауысты дыбыстар болғандықтан, буын үндестігі дауысты дыбыстар арқылы орындалады.

Слайд 19Буын үндестігі сингармонизм деп те аталады.

Сингармонизм –грек тілінен енген термин. Sуn «бірге» және һаrmoni «байланысу», «үндесу»деген мағынаны білдіреді.


Слайд 20БУЫН ҮНДЕСТІГІНЕ БАҒЫНБАЙТЫН

ҚОСЫМШАЛАР 

  -мен, бен, пен – баламен, жұлдызбен, жолдаспен;
-қор, -паз, -қой – еңбекқор, өнерпаз, әуесқой;
-тал, -дар, -тай – өсімтал, кіріптар, шешетай;
-хана – емхана, дәріхана;
-нікі, -дікі, -тікі – Майранікі, атамдікі, Мақсаттікі;
-кер, -гер, -кеш – айтыскер, қаламгер, арбакеш;
-кес, -күнем – даукес, пайдакүнем;
-ов(а), -ев(а), -ин(а) – Әуезов(а), Серікбаев(а), Майлин(а);
бей – бейтарап, бейуақыт, бейтаныс.


Слайд 21ДЫБЫС ҮНДЕСТІГІ
1.Егер сөздiң алдыңғы буыны жуан болса, келесi буын да жуан

болады.
(Если первый слог слова твердый, то и следующие слоги бывают твердыми)

жуан буын +жуан буынба+лақа+ғаз
қа+лам


Слайд 222.Егер түбiрдiң соңғы буыны жуан болса, қосымша да жуан болады.
(Если последний

слог корня (основы) твердый, то прибавляются твердый суффикс и твердое окончание




жуан буын+жуан қосымша
(твердый слог+твердый суффикс и окончание)
қағаз+ды
бала+лар
қалам+дар


Слайд 23

Егер сөздiң алдыңғы буыны жiңiшке болса, келесi буыны

да жiңiшке болады.

(Если первый слог слова мягкий, то и следующие слоги бывают мягкими)




жiңiшке буын+жiңiшке буын
(мягкий слог+мягкий слог)

те+ре+зе
ең+бек


Слайд 24Егер түбiрдiң соңғы буыны жiңiшке жiңiшке дыбысқа (жiңiшке дауыстыға) бiтсе, қосымша

да жiңiшке болып келедi.

Жiңiшке буын+жiңiшке қосымша
(мягкий слог+мягкий суффикс)
терезе+ге
еңбек+тiң


Обратная связь

Если не удалось найти и скачать презентацию, Вы можете заказать его на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Что такое ThePresentation.ru?

Это сайт презентаций, докладов, проектов, шаблонов в формате PowerPoint. Мы помогаем школьникам, студентам, учителям, преподавателям хранить и обмениваться учебными материалами с другими пользователями.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика