Мұнай және газ шоғырлары презентация

жиналуын айтамыз.

Шоғырдың қалыптасуына 3 түрлі жағдай қажет:
Коллектордың болуы
Жапқыштың болуы
Тұтқыштың болуы

су түрінде орналасады.
Мұнай мен судың шекарасы су-мұнай жапсары, газ шоғырында газ және су шекарасы – газ-су жапсары, газ және мұнай шекарасы, газ- мұнай жапсары деп аталады.
Су-мұнай жапсарының мұнайлы қабаттың жабынымен қиылысқан сызықты сыртқы контур, ал қабаттың табанымен қиылысқан сызықты ішкі контур дейді.

биіктігі болады, сондай-ақ газды телпектің биіктігі және шоғырдың мұнай бөлігінің биіктігі белгіленеді.

График түрінде шоғырлар құрылымдық карталарда (планда) және қималарда бейнеленеді.

бар мұнай шоғыры
Газды-конденсатты шоғыр
Газды шоғыр
Мұнай бөлшегі бар газ шоғыры

(критерийлер) арқылы бөледі:
Табиғи резервуарлардың түрі (мұнымен шоғырдың тобы анықталады)
Тұтқыштардың пайда болу жағдайы, яғни генезисі (мұнымен шоғырдың топшасы анықталады)

тобы
Бұрыс пішінді шоғырлар тобы

байланысты
4 топшаға бөлінеді:

Қабаттық дөңесті шоғыр
Қабаттық тектоникалық экран
Қабаттық стратиграфиялық экран
Қабаттық литологиялық экран

немесе антиклинді тұтқышқа жиналуы мүмкін. Бұл жағдайда қабаттық дөңесті шоғыр пайда болады.
Қабаттық резервуардағы мұнай мен газдың миграция жолдарында тектоникалық немесе стратиграфиялық экран кездессе немесе коллектор қабат жапқыш қабатымен орын ауыстырса сәйкесінше қабаттық тектоникалық, стратиграфиялық және литологиялық экрандалған шоғырлар пайда болады.
Бұл мұнай және газ шоғырлары Жетібай, Өзен, Каспий маңы тұз үсті кенорындарында (Доссор, Макат, Құлсары, Кенбай және т.б) кездеседі.

жері бойынша (қабат дөңесінде) аталады.
Шоғыр антиклиннің және басқа да құрылымдардың ең жоғарғы бөлігінде яғни дөңесінде орналасқан
Қатпарлы дислокациялар тұтқышында (антиклинді тұтқышта) пайда болған

Қабаттық дөңесті шоғыр

мұнайлы немесе газды өрісі;
мұнайлылықтың ішкі және сыртқы контурымен шектелген су-мұнайлы немесе су-газды өрісі.
Су-мұнай өрісінде коллектор жоғарғы жағында мұнаймен немесе газбен, ал төменінде сумен қанығып тұрады.
Ал таза мұнай өрісінде коллектордың толығымен мұнаймен немесе газбен толып тұрады, ал жоғарысында жапқышқа (флюидтірекке) келіп тіреледі.
Су-мұнай жапсары (СМЖ) немесе мұнай-су бөлігі қалыңдығы 0,3-8 м шамасындағы аралық белдем болып табылады.

тұтқыштарында пайда болады.
Бұл шоғырдың аты табиғи резервуардың түрі бойынша (қабаттық) және шоғырдың бас жағында шектеп жатқан тектоникалық экран (жарылымды тектоникалық бұзылымдар) атына байланысты аталған.

түрде қабат қалыңдығынан асып түсетін белгілі-бір амплитудаға жылжып кетуінен коллектордың бас жағында өткізбейтін таужыныстармен тығындалып қалып, осының нәтижесінде қабаттық тектоникалық экрандалған шоғыр пайда болады.

Моноклиндегі қабаттық тектоникалық экрандалған шоғыр сызықты созылған антиклинді емес жарылымды дислокациялық тұтқышта пайда болады

және сыртқы контурлары,
таза мұнайлы немесе газды өрісі мен су-мұнайлы немесе су-газды өрісі
мұнымен қатар шоғырды жан-жағынан қоршап жатқан мұнайлылық контурларымен бірге жалпы тұйық контур түзетін тектоникалық экран болады.

үйлесімсіздік тұтқыштарында пайда болады.
Қабаттық тектоникалық экрандалған шоғыр түріне ұқсас, бір айырмашылығы – бұл шоғырда стратиграфиялық экран болады.

сыналануына (выклинивание) байланысты түзілетін литологиялық тұтқыштарда пайда болады.
Қабаттық литологиялық экрандалған шоғыр антиклиндерде, диапирлі қатпарларда және моноклиндерде көп кездеседі
Құрылысы қабаттық тектоникалық және стратиграфиялық экрандалған шоғырларға ұқсас, бір айырмашылығы – шоғырдың бас жағында литологиялық экран (сыналану(выклинивание) немесе коллектордың коллектор емес қабатқа ауысуы) болады.

резервуардың түрі (массивті) мен оңаша көтерілімнің (выступ) түріне қарай:
құрылымдық (тектоникалық) көтерілімдегі массивті шоғыр
биогенді (рифогенді) көтерілімдегі массивті шоғыр
эрозиялық көтерілімдегі массивті шоғыр болып бөлінеді.

биіктігі жүздеген метрге, кейде алғашқы мыңдық километрге жетеді.

Қимасында СМЖ шоғырдың көлденең барлық бойында жатады, ал төменінде минералды сумен немесе су қаныққан таужыныстармен шектеседі.
Шоғыр жоғарысынан және шет жағынан өткізбейтін немесе өткізгіштігі нашар таужыныстармен шектеліп жатыр.

СМЖ оларда литологиялық және стратиграфиялық шекараларды кесіп өтеді, себебі массивті шоғырлар бірнеше стратиграфиялық комплекстерді кейде жүйелерді қамтуы мүмкін.

Флюидтердің қозғалысы төменнен-жоғары, тік немесе қатты еңіс болып келеді.

Қоры мен энергетикалық потенциалы әдетте, жоғары болып келеді.
Мұндай мұнай және газ шоғырлары Каспий маңы тұз асты кенорындарында Теңіз, Қарашығанақ, Жаңажол, Қожасай және т.б. кездеседі.

тәрізді көтерілімдердің дөңесінде орналасады.
Литологиялық жағынан каверндер мен жарықшақтар есебінен кеуектілігі мен өткізгіштігі жақсы қалыңкарбонатты коллектор қабатынан тұрады.

Құрылымдық (тектоникалық) көтерілімдегі массивті шоғыр

қайталайтын мұнайлылықтың бір (сыртқы) контуры болады.
Мұнайлылықтың сыртқы контуры бір су-мұнайлы өрісін (көбінесе үлкен өлшемді) қоршап жатады.

яғни, әртүрлі органогенді әктастардан тұратын рифогенді көтерілімнің дөңесінде орналасады.

бойында жер бетінде болған және қатты бұзылымға ұшыраған бұрынғы рельеф (бедер) қалдығы болып табылады.

резервуарларда пайда болады.
Табиғатта өте сирек кездеседі.
Коллектор бұрыс пішінді болып келеді.
Көбінесе құмнан, құмтастан алевриттен, алевролиттен тұрады да, жан-жағынан жапқыш таужыныстармен шектеліп жатады.
Коллектордың пішіні - әртүрлі: линза тәрізді, жең тәрізді, бау тәрізді, ұя тәрізді.
Қоры өте аз болып келеді.
Бұл мұнай және газ шоғырлары Солтүстік-Батыс Кавказда алғаш рет 1911ж И.М. Губкин ашқан. Мұндай шоғырлар Оңтүстік Маңғышлақ және Оңтүстік Торғай мұнайгаздылы бассейндерінде де табылған.