Слайд 113 – ТАҚЫРЫП
СИНДИЦИРЛЫҚ ЖӘНЕ КОНТОКОРРЕНТТІК НЕСИЕ
Слайд 2ДӘРІС ЖОСПАРЫ
1. КОНТОКОРРЕНТТІК НЕСИЕ.
2. КОНТОКОРРЕНТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТАРИХЫ.
3. КОНТОКОРРЕНТ БОЙЫНША
НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ЖАҢА ҮЛГІСІ.
4. СИНДИЦИРЛЫҚ НЕСИЕ.
5. СИНДИЦИРЛЫҚ НЕСИЕ АРТЫҚШЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ.
Слайд 3 1 СҰРАҚ. КОНТОКОРРЕНТТІК НЕСИЕ - КЛИЕНТТІҢ БАРЛЫҚ ТҮСІМДЕРІ МЕН ТӨЛЕМДЕРІ
ЕСЕПКЕ АЛЫНАТЫН БАНКТЕГІ БІРЫҢҒАЙ АҒЫМДЫҚ (КОНТОКОРРЕНТТІК) ШОТЫ БАР, ӨЗІНІҢ ТҰРАҚТЫ КЛИЕНТТЕРІНЕ БАНКТІҢ БЕРЕТІН НЕСИЕСІ.
Слайд 4ОЛ КЛИЕНТТІҢ АҒЫМДАҒЫ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАЖЕТТІЛІГІ ӨЗІНДЕ БАР РЕСУРСТАРДАН АСЫП КЕТКЕН ЖАҒДАЙДА,
ОНЫҢ ТӨЛЕМ АЙНАЛЫМЫНДАҒЫ АЙЫРМАШЫЛЫҚҚА БЕРІЛЕДІ.
НЕСИЕ БЕРУ НЕСИЕ БАҒЫТЫ ШЕҢБЕРІНДЕ ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ.
НЕСИЕ БАҒЫТЫНЫҢ МӨЛШЕРІ АЙНАЛЫМ ҚАРЖЫЛАРЫНЫҢ ӘРТҮРЛІ ЭЛЕМЕНТТЕРІНІҢ СОМАСЫ МЕН ОНЫ ҚҰРУДЫҢ ӨЗІНДІК КӨЗДЕРІ МЕН НЕСИЕЛІК БОРЫШ СОМАЛАРЫ АРАСЫНДАҒЫ АЙЫРМА РЕТІНДЕ ЕСЕПТЕЛІП ШЫҒАРЫЛАДЫ.
Слайд 5КОНТОКОРРЕНТТ – БҰЛ КӨРСЕТІЛГЕН ҚЫЗМЕТ ТҮРЛЕРІ ҮШІН ТӨЛЕМДІК ЕСЕП АЙЫРЫСУ ҚҰЖАТТАРЫН
ҚОСА АЛҒАНДАҒЫ ТӨЛЕМДЕР (ДЕБЕТ БОЙЫНША) ЖҮРГІЗІЛЕТІН БІРЫҢҒАЙ АКТИВТІ- ПАССИВТІ ЕСЕП ШОТ. ӨНІМДЕРДІ ӨТКІЗУ МЕН КӨРСЕТІЛГЕН ҚЫЗМЕТТЕРДЕН ТҮСЕТІН БҮКІЛ ТҮСІМ НЕСЕИЕГЕ ҚАБЫЛДАНАДЫ. КОНТОКОРРЕКТ БОЙЫНША ҚАЛДЫҚ (САЛЬДО) ДЕБЕТТІК ЖӘНЕ КРЕДИТТІК БОЛУЫ МҮМКІН.
Слайд 6ӨЗГЕ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ НЕСИЕЛЕРГЕ ҚАРАҒАНДА БІРШАМА ЖОҒАРЫ БОЛАДЫ. ОВЕРДРАФТ КОНТОКОРРЕКТІК НЕСИЕНІҢ
БІР ТҮРІ БОЛЫП САНАЛАДЫ. БҰЛ ФОРМА ЖАҒДАЙЫНДА КЛИЕНТТІҢ БАНКТЕГІ ЕСЕП ШОТЫ САҚТАЛЫП ҚАНА ҚОЙМАЙДЫ, ОНДА ДЕБЕТТІК ҚАЛДЫҚ (САЛЬДО) ИЕЛЕНУГЕ РҰҚСАТ ЕТІЛЕДІ. ОВЕРДРАФТ СОНДАЙ-АҚ КОНТОКОРРЕКТ СИЯҚТЫ БІРІНШІ СЫНЫПТЫ АЛУШЫЛАР ҮШІН ЕНГІЗІЛЕДІ.
Слайд 72 СҰРАҚ. КОНТОКОРРЕНТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТАРИХЫ.
КОНТОКОРРЕНТТ - БІР ТҰТАС
БЕЛСЕНЕ-БЕЙТАРАП (АКТИВТІ-ПАССИВТІ) ЕСЕП ШОТ.
Слайд 8КОНТОКОРРЕНТТІҢ ТАРИХЫ, БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП АЛТЫ МЫҢДАҒАН ЖЫЛ БОЙЫ ЕСЕПТЕЛІНІП КЕЛЕДІ. ОНЫ
АДАМНЫҢ САРАМЖАЛ-САРАН ҚЫЗМЕТІ ӨМІРГЕ ШАҚЫРТТЫ. БІРІНШІ МЫҢЖЫЛДЫҚТАРДЫҢ НЫСАНДАРЫ, ЖӘНЕ ӘДІСТЕР БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ШЕГІНДЕ УНИГРАФИЯЛЫҚ БУХГАЛТЕРИЯЛАР(ЖАЙ БУХГАЛТЕРИЯ) ӨЗГЕРДІ.
ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ САЯСИ ӨЗГЕРІСТЕРДІҢ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ДАМЫДЫ, ОНЫҢ ҚЫЗМЕТІНІҢ КӨЛЕМДЕРІ ЖӘНЕ ДҮНИЕ-МҮЛІКТІҢ ҚҰРАМЫ ӨЗГЕРДІ, ДЕМЕК, ПӘН БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ЖӘНЕ ОНЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ ҰШТАЛДЫ.
Слайд 9ЕСЕПТІҢ МАҚСАТЫ ӨЗГЕРМЕДІ: СӘЙКЕСІНШЕ БАР ДҮНИЕ-МҮЛІКТІ ЖӘНЕ ЕСЕПТЕРДІ САРАМЖАЛ-САРАН АЙЛАНЫСТЫҢ ҚАТЫСҚАНДАРЛАРЫНЫҢ
АРАСЫНДА ҚАЛДЫ. ОСЫ КЕЗГЕ МЫНАДАЙ ӘДІС-АЙЛА, СИЯҚТЫ НЫСАН, ОЛАР КОНТОКОРРЕНТ (АЛЫС -БЕРІС) ЖӘНЕ СМЕТА ҚИСЫНДА ЕСЕПШОТТАР БОЛҒАН.
Слайд 10ЕСЕП ШОТТАРДА БАС ЕСЕПШОТТЫҢ ЖАЗБАСЫ ҒАНА БІР РЕТТІ ДЕБЕТ НЕМЕСЕ БІР
ЕСЕПШОТТЫҢ КРЕДИТІНДЕ ҚАМТЫЛАДЫ. БІРТҰТАС АҚШАЛЫ ӨЛШЕУШІ, ҚОС ЖАЗБА, ТЕҢГЕРІМ БОЛМАЙДЫ. ӨЗІНІҢ ДАМУЫНДА ОЛ ТӨРТ КЕЗЕҢНЕН ӨТТІ:
1. ИНВЕНТАРЛЫҚ ЕСЕП;
2. КОНТОКОРРЕНТ;
3. ЕСЕПТЕУ НЫСАНЫНАН ТҮСКЕН АҚША;
4. АҚША СИЯҚТЫ ЕСЕПТІҢ НЫСАНЫ ЕСЕБІМЕН ЕСЕПТЕРДІҢ ТҮЙІСТІ;
Слайд 11ОЛАЙ БОЛСА, ПАПИРУСТЫҢ ЖӘНЕ ПЕРГАМЕНТТІҢ ИГЕРУШІЛІГІ ЕСЕПТІҢ "БОС ПАРАҚТАРДА" , ТАСТЫҢ
КЕСТЕСІНІҢ - "КАРТОЧКАЛАРДЫҢ", АЛ ҚАҒАЗДЫҢ ТАРАТУЫ ҰЗАҚ КІТАПТЫ ЕСЕПТІК РЕГИСТРДІҢ БАСТЫ КӨРІНІСІМЕН АЙҚЫНДАЛДЫ. ОЛАРДА ШАРУАШЫЛЫҚТЫҢ БАРЛЫҚ ДҮНИЕ-МҮЛІКТІҢ ЕСЕБІ ӨНДІРІЛГЕН, НЕГІЗГІ ӨЛШЕУШІЛЕРДЕ.
Слайд 123 СҰРАҚ. КОНТОКОРРЕНТ БОЙЫНША НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ЖАҢА ҮЛГІСІ.
ШАРТТАР НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫҢ БІРІНШІ
СЫНЫПТЫ ҚАРЫЗ АЛУШЫНЫҢ НЕСИЕЛЕУІНІҢ ҮЛГІСІМЕН БЕЛГІЛЕНДІ, КОНТОКОРРЕНТТІ НЕСИЕЛЕУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. КОНТОКОРРЕНТ КӘСІПОРЫНҒА ЖЕКЕ ЕСЕПШОТ АШЫЛАДЫ, ЕСЕПШОТ АРАДА АЙТЫЛМЫШ УАҚЫТ ӨТКЕНДЕ ЖАБЫЛАДЫ.
КОНТОКОРРЕНТТІҢ ТАРИХЫНАН. КОНТОКОРРЕНТ ҚАЗІРГІ ТӘЖІРИБЕНІҢ ӨНЕРТАБСЫ БОЛЫП ТАБЫЛМАЙДЫ. ОНЫ ОРЫС КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕР ПАЙДАЛАНДЫ. ТҮП ҒАСЫРДЫҢ КОНТОКОРРЕНТ АМАНАТПЕН БАҒАЛЫ ҚАҒАЗ ҚОЛДАНЫЛДЫ, ТАУАРДЫҢ ЖӘНЕ ВЕКСЕЛЬТЕРДІҢ БІРНЕШЕ ҚОЛЫММЕН КӨРСЕТІЛДІ
Слайд 13
КОНТОКОРРЕНТ ЕСЕПШОТТЫҢ ТӘУЕЛСІЗМАҚСАТЫНЫҢ ОНЫҢ ФУНКЦИОНИРОВАНИЕ ОРТАҚ ҰСТАНЫМДАРДА НЕГІЗДЕДІ.
БІРІНШІДЕН КОНТОКОРРЕНТТІҢ КЕЛІСІМІ
ЖАСАЛДЫ; "КОНТОКОРРЕНТ" ДЕГЕН ӨЗІНІҢ ТЕРМИНІНІҢ ӨЗІ КЕЛІСІМНІҢ МАҒЫНАСЫНДА ҚОЛДАНЫЛДЫ.
ЕКІНШІДЕН, КЕЛІСІМДЕ САЛЬДОНЫҢ - "ЕСЕПШОТТЫҢ ТҰЖЫРЫМДАРЫ" БЕКІТІЛЕДІ.
ҮШІНШІДЕН, МІНДЕТТЕМЕЛЕР ША ЖЕКЕ МӘМІЛЕЛЕРГЕ ТОҚТАДЫ ЖӘНЕ ЖАҢАРТЫЛ- МІНДЕТТЕМЕМЕН ША ЕСЕПШОТТЫҢ (САЛЬДОСЫНЫҢ АЙТЫЛМЫШ ҰСТАНЫМ ВЕКСЕЛЬТЕРГЕ ДЕГЕН ТАРАМАДЫ.
Слайд 14
КЕЛІСІМ ЖӘНЕ ПАЙЫЗДЫҚ ҰТЫС ТІГУДІ АНЫҚТАДЫ. СОНЫМЕН ҚАТАР, УАҚИҒАНЫҢ Ш КӨПШІЛІГІНДЕ
ОНЫҢ АУМАҒЫ АРА ТӘУЕЛДІЛІК ОТ ОРТАЛЫҚТЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК БАНКІНІҢ ЕСЕПТІК ҰТЫС ТІГУІНІҢ ДЕҢГЕЙІНІҢ БЕКІТІЛДІ.
БАСҚА ПАЙЫЗДЫҢ ОПЕРАЦИЯЛАРДАН КОНТОКОРРЕНТКЕ КОМИССИЯ ҮШІН БАНКТІК ҚЫЗМЕТ АТҚАРУЛАРЫ БАСТАЛДЫ.
КОМИССИЯНЫҢ ӘДІС-АЙЛАСЫ ҚОЛДАНЫЛАДЫ:
1)ЖЕКЕ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ БАНК ТӘУЕЛДІЛІГІНІҢ ДӘРЕЖЕСІ БОЙЫНША;
2) АЙЛАНЫСТЫҢ СОМАСЫНАН; 3) ДЕБЕТ САЛЬДОНЫҢ ӨСІМІНІҢ СОМАЛАРЫНАН;
3) АЙНАЛЫМДЫ КОМИССИЯ АРА ТІРКЕСІ МЕН КОМИССИЯМЕН ЖЕКЕ ОПЕРАЦИЯЛАРҒА
Слайд 154 СҰРАҚ. СИНДИЦИРЛЫҚ НЕСИЕ.
СИНДИЦИРЛЫҚ НЕСИЕ (SYNDICATED LOAN АНГЛ.) - ҚАРЫЗ АЛУШЫҒА
КЕМІНДЕ ТАҒАЙЫНДЫ СЫБАҒАЛАР ШЕГІНДЕ АТАЛМЫШ МӘМІЛЕДЕ ҚАТЫСУШЫЛАРМЕН ЖӘНЕ ЕКІ НЕСИЕГЕРМЕН (НЕСИЕГЕРДІҢ СИНДИКАТЫНЫҢ) КРЕДИТ ЖІБЕРУІ СИЯҚТЫ ЕРЕЖЕ, ОЛ БІРТҰТАС НЕСИЕ КЕЛІСІМ ЖҮЙЕСІ РЕТІНДЕ БОЛАДЫ.
Слайд 16НЕГІЗГІ ӨЗГЕШЕЛІКТЕРІ.
КӨЛЕМ. НӘТИЖЕСІНДЕ, СИНДИЦИРЛАУ АРҚЫЛЫ ҚАРЫЗ АЛУШЫ ҮЛКЕН КӨЛЕМДЕ АҚША ҚАРАЖАТЫН
АЛА АЛАДЫ (10 МЛН- НАН МИЛЛИАРДҚА ДЕЙІНГІ АҚШ ДОЛЛАРЫ), ӘДЕТТЕ БАНКТЕР БҰЛ НЕСИЕ СОМАСЫН БІР ЖАҚТЫ ҚАРЫЗ АЛУШЫҒА БЕРМЕЙДІ.
ШАРТТАР. КРЕДИТТІҢ БАРЛЫҚ ШАРТТАРЫ, СОНЫҢ ІШІНДЕ ҚҰҚЫҒЫ ЖӘНЕ НЕСИЕ МІНДЕТТЕРІ, АҒЫЛШЫН ҚҰҚЫҒЫНА БІРТҰТАС ЖАҚТАРМЕН ҚОЛ ҚОЙЫЛҒАН ҚҰЖАТТАМАДА БАЯНДАЛАДЫ.
МЕРЗІМ. ЕРЕЖЕГЕ СӘЙКЕС, СИНДИЦИРЛЕУ НЕСИЕСІНІҢ МЕРЗІМІ 6 АЙДАН 3 ЖЫЛҒА ДЕЙІН СОЗЫЛАДЫ, КЕЙДЕ УАҚЫТ МЕРЗІМІ 10-15 ЖЫЛҒА (БИЗНЕС ЖОСПАРЛАУ ҮШІН) СОЗЫЛАДЫ.
ДАЙЫНДЫҚТЫҢ УАҚЫТЫ. ЕРЕЖЕГЕ СӘЙКЕС, МӘМІЛЕНІҢ ЖӘНЕ ҚҰЖАТТАМАНЫҢ ДАЙЫНДЫҒЫНЫҢ ЖІКТЕЛУІНІҢ МЕРЗІМІ 1,5 - 2 АЙ, НАРЫҚ ҚАТЫСУШЫЛАРЫНА ЖӘНЕ 3 АЙ БОЛҒАН ЖАҢА ҚАТЫСУШЫЛАРҒА.
АЙРЫҚША ШАРТТАР. СИНДИЦИРЛЫҚ НЕСИЕЛЕР,СТАНДАРТТЫ ӨЗГЕ БАНКТІК НЕСИЕЛЕРДІҢ, АРНАУЛЫ ҚАРЖЫ ЖӘНЕ БАСҚАДА КОВЕНАНТТЫ (МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ), БҰЗУШЫЛЫҚ ӨЗ СОҢЫНАН НЕСИЕГЕРДІҢ ТАЛАБЫ ТУРАЛЫ НЕСИЕНІҢ МЕРЗІМІНЕН БҰРЫН ӨТЕУІН ТАЛАП ЕТЕДІ.
Слайд 17
5 СҰРАҚ. СИНДИЦИРЛЫҚ НЕСИЕ АРТЫҚШЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ.
СИНДИЦИРЛЕНГЕНДЕР БОЛЫП: ЭКСПОРТТЫҚ
КРЕДИТ, НЕСИЕ СЫЗЫҚТАРЫ, ЛИЗИНГТІК МӘМІЛЕЛЕР, ЖӘНЕ Т.Б. БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ . СИНДИЦИРЛЕНГЕН НЕСИЕ ӘДЕТТЕГІДЕН ӨЗГЕШЕЛІГІ, ОНДА БІРНЕШЕ БАНК-НЕСИЕГЕРЛЕР ҚАТЫСА АЛАДЫ.
Слайд 18СИНДИЦИРАЛЫҚ НЕСИЕЛЕР МЫНАНДАЙ БОЛАДЫ:
- ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛГЕН;
- ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛМЕГЕН
-ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛГЕН СИНДИЦИРАЛЫҚ
НЕСИЕ.