Слайд 1WYKŁAD III. RYZYKO A NIESTABILNOŚĆ NA RYNKACH FINANSOWYCH
Pojęcie i rodzaje ryzyka
na rynku finansowym.
Czynniki ryzyka na rynku finansowym.
Rating instrumentów finansowych.
Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego.
Слайд 2RYZYKO NA RYNKU FINANSOWYM
to prawdopodobieństwo niezrealizowania spodziewanego dochodu z inwestycji finansowych.
Ryzyko
na rynku finansowym może dotyczyć:
instrumentów finansowych (dotyczy inwestycji finansowych) tzw. ryzyko inwestycyjne.
instytucji finansowych i/lub przedsiębiorstw tzw. ryzyko kredytowe (dotyczy warunków ich funkcjonowania),
Слайд 3Ryzyka te są ze sobą bardzo mocno powiązane, chociaż nie są
tożsame.
Ryzyko instrumentów finansowych to typowe ryzyko inwestycyjne, na które składa się:
ryzyko niedotrzymania warunków inwestycji w dany instrument finansowy (default risk),
ryzyko rynkowe (market risk),
ryzyko otoczenia finansowego,
ryzyko otoczenia niefinansowego,
ryzyko wydarzeń (event risk).
Слайд 4RYZYKO RYNKOWE
wynika z faktu, że dochód z tytułu inwestycji w instrument
finansowy zależy od parametrów, które ustala rynek.
= ryzyko ceny (price risk)
Przyjmując za kryterium wpływ ceny instrumentu finansowego na dochód z inwestycji wyróżniamy następujące rodzaje ryzyka rynkowego:
Слайд 5
ryzyko stopy procentowej (interest rate risk),
ryzyko kursu walutowego (exchange rate risk),
ryzyko
płynności (liquidity risk),
ryzyko zmiany cen rynkowych instrumentów finansowych (np. akcji, obligacji),
ryzyko konkurencji.
Слайд 6Czynniki ryzyka na rynkach finansowych
Można mówić o przyczynach:
- makro i mikroekonomicznych,
-
gospodarczych, politycznych i społecznych,
- przewidywalnych i przypadkowych,
- ekstremalnych i modyfikujących trend rozwoju rynku.
Слайд 7Ważne czynniki potencjalnych strat inwestycyjnych
Wahania koniunktury gospodarczej i rynkowej
Kryzysy finansowe
– giełdowe, bankowe, walutowe – szoki podażowo – popytowe
Reakcje inwestorów (zachowania behawioralne) i ich subiektywny stosunek do ryzyka – awersja do ryzyka
Bąble spekulacyjne
Czas
Brak informacji
Dźwignia finansowa
Слайд 8Dźwignia finansowa
Dźwignia finansowa oznacza sytuację, w której aktywa finansowe są
wyższe niż wielkość posiadanego kapitału,
Sytuacja taka jest możliwa gdy korzysta się z możliwości zaciągania pożyczek,
Miarą dźwigni finansowej jest więc relacja kapitału obcego i własnego,
dzięki dźwigni finansowej możliwe jest osiąganie portfeli o wyższej stopie zwrotu niż portfel rynkowy ,
Dźwignia finansowa oznacza jednak większe ryzyko inwestycyjne – przykład kredyty bankowe na zakup akcji.
Слайд 9Ryzyko inwestycji w instrumenty finansowe można ograniczać poprzez:
rating instrumentów finansowych,
dywersyfikację portfela
inwestycyjnego,
ubezpieczenie ryzyka.
Слайд 10RATING INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH-
Credit - rating
proces oceny i klasyfikacji ryzyka inwestycyjnego dłużnych
papierów wartościowych kończących się przyznaniem oceny wiarygodności finansowej,
względna miara ryzyka rozpatrywanego w relacji do innych walorów,
Слайд 11pozwala inwestorom na porównanie ryzyka kredytowego związanego z różnymi instrumentami finansowymi,
a tym samym – na żądanie odpowiedniego wynagrodzenia,
znak jakości dłużnych papierów wartościowych.
Sprzyja ograniczeniu ryzyka kredytowego
Слайд 12CREDIT - RATING
nadawany jest podmiotom gospodarczym krajowym i zagranicznym (rating ubezpieczeniowy,
rating różnorodnych przedsiębiorstw emitujących instrumenty finansowe), a także państwom (sovereign rating). Dotyczy krótko i długoterminowych inwestycji, instrumentów finansowych
o charakterze wierzycielskim i udziałowym
Слайд 13
SOVEREIGN RATING
polega na ocenie ryzyka niespłacenia zobowiązań przez obce państwa i
podmioty zagraniczne. Jest ratingiem długów zaciąganych przez rządy i gwarantowanych przez nie. Dotyczy ryzyka kraju, w szczególności ryzyka politycznego i ryzyka transferu.
Слайд 14
Oceną wiarygodności kredytowej zajmują się specjalistyczne agencje ratingowe:
Standard & Poor’s 1992
Moody’s
Fitch Inwestors
Sevois 1924
J. P. Morgan
Euromoney
International Bank Credit
Analysis (IBCA) 1978
Agencje ratingowe posługują się skalą ocen.
Слайд 15Ocena zdolności kredytowej
Oceny dla papierów krótkoterminowych
S & P Moody’s
A1+
P1
A1
A2 P2
A3 P3
Слайд 16 Oceny dla papierów długoterminowych
Слайд 17
UWAGA:
Obecnie emisja dłużnych instrumentów finansowych bez oceny wiarygodności kredytowej jest niemożliwa
– szczególnie na rynku publicznym.
Wymogi oceny ratingowej:
adekwatność,
dokładność i aktualność,
niezależność agencji ratingowej,
zrozumiałość procesu oceny.
Слайд 18Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego
Jest to zróżnicowanie portfela inwestycyjnego w myśl zasady: “nie
wkłada się wszystkich jajek do jednego koszyka, aby uniknąć lub zmniejszyć ryzyko.
Głównym założeniem teorii portfela jest to, że racjonalny inwestor wykazuje awersje do podejmowania dodatkowego ryzyka gdy nie jest ono skompensowane wystarczającym wzrostem oczekiwanego przychodu.
Przy danym poziomie dochodu większość inwestorów preferuje mniejsze ryzyko i odwrotnie
Слайд 19Początek lat pięćdziesiątych XX wieku – Harry Markowitz wykazał, że
dywersyfikacja portfela
akcji poprawia relacje oczekiwanego dochodu do ponoszonego ryzyka inwestycyjnego.
Zalecał budowanie portfeli efektywnych tzn. oferujących maksymalną stopę zwrotu przy danym poziomie ryzyka inwestycyjnego.
Pokazał w jaki sposób te portfele budować
Слайд 20Portfele efektywne
Inna nazwa portfeli efektywnych to portfele niezdominowane a zatem takie
, w których przy ustalonym jednym parametrze inwestycji dla żadnego z nich nie istnieje lepszy portfel
najważniejszą częścią budowy tych portfeli jest przygotowanie całej mapy ryzyko- zysk.
Wszystkie portfele z tej krzywej charakteryzują się najwyższym możliwym do osiągnięcia zyskiem przy zadanym (akceptowanym) ryzyku i jednocześnie najniższym możliwym do wystąpienia ryzykiem przy zadanym (wymaganym) zysku.
–
Слайд 21wyznaczenie krzywej portfeli efektywnych nie rozwiązuje problemu dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych
Na krzywej
tej znajduje się bowiem nieskończenie wiele portfeli, a każdy może być uznany odpowiednim dla innego inwestora
Stad mamy portfele zachowawcze i agresywne
Portfele zachowawcze preferowane są przez inwestorów ostrożnych
Charakteryzują się one niskim ryzykiem co okupują niezbyt wysokim zyskiem.
Cechą charakterystyczną portfeli zachowawczych jest to, że przejście do innego portfela zachowawczego, o wyższym poziomie minimalnego akceptowanego zysku, wiąże się z mniejszym wzrostem ryzyka niż wzrost zysku. Jeśli więc pewien portfel efektywny P1 ma zysk 1% i ryzyko 5%, a inny portfel efektywny P2 zysk 2% i ryzyko 5.5%, wtedy portfele te można nazwać zachowawczymi - ze wzrostem zysku o 1% związany jest wzrost ryzyka o 0.5%.
Слайд 22Portfele agresywne
tworzą grupę portfeli efektywnych preferowanych przez inwestorów agresywnych i spekulantów.
Mogą one przynosić wysoką stopę zwrotu, lecz jest to okupione wysokim ryzykiem.
Charakterystyczne dla portfeli agresywnych jest to, że przejście do innego portfela agresywnego o wyższym poziomie minimalnego akceptowanego zysku wiąże się z większym wzrostem ryzyka niż wzrost zysku. Jeśli więc pewien portfel efektywny P3 ma zysk 4% i ryzyko 10%, a inny portfel efektywny P4 zysk 5% i ryzyko 12%, wtedy portfele te można nazwać agresywnymi - ze wzrostem zysku o 1% kojarzy się wzrost ryzyka o 2%.
Слайд 23Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego może odbywać się na wiele sposobów.
Możemy posiadać akcje
kilku lub kilkunastu spółek giełdowych.
Wybierając spółki do portfela możemy dywersyfikować je sektorowo.
Posiadanie spółek tylko jednej gałęzi przemysłu i branży stwarza ryzyko znacznej utraty wartości portfela w przypadku dekoniunktury w danym sektorze gospodarki.
Слайд 24Dywersyfikować portfel inwestycyjny możemy geograficznie
Możemy inwestować w innych krajach, na innych
kontynentach jeżeli posiadamy znaczne sumy pieniężne.
Dywersyfikacja geograficzna miała większy sens, w czasach gdy nie było jeszcze tak głębokiej globalizacji gospodarki światowej.
Wtedy wydarzenia, jakie miały miejsca w USA, nie miały wpływu na to co działo się w Europie. Obecnie dzięki ogromnemu rozwojowi telekomunikacji, wszystkie rynki wzajemnie na siebie wpływają.
To co się dzieje Stanach Zjednoczonych, jest natychmiast odczuwane na innych rynkach. Również polska giełda wykazuje korelację z giełdą amerykańską i innymi rynkami rozwiniętymi.
Слайд 25Dywersyfikować portfel inwestycyjny możemy także ze względu na ;
różne instrumenty finansowe,
aktywa rzeczowe oraz takie powiązanie ich ze sobą, aby wzajemnie zabezpieczały przed niekorzystną zmianą cen. Takim przykładem jest zabezpieczenie portfela akcji kontraktem terminowym.
Слайд 26 Rozwój teorii portfelowej
Inwestorzy próbują szukać portfeli optymalnych pokazującymi kompromis między
przychodem i ryzykiem .
James Tobin wykazał, że współrzędne zbioru portfeli efektywnych tworzą linię prostą, jeżeli częściowo składają się z inwestycji ryzykownych, a częściowo z aktywów pozbawionych ryzyka /np. bonów skarbowych/
William Sharpe stwierdził, że optymalna relację oczekiwanej stopy zwrotu do ryzyka oferuje portfel rynkowy, odwzorowujący strukturę rynku tj. relacje wielkości poszczególnych papierów wartościowych