Ұлттық мемлекет құру жолындағы қозғалыстар презентация

Қазақ саяси элитасының қазақ халқының тарихы мен мәдениетін зерттеудегі үлесі

санасының өсуіне ықпал етті. Олар туған жерлеріне түрлі саяси партиялардың мүшесі болып оралды:
Верныйда – “Қара жұмысшылар одағы”;
Сергиопольде (Аягөз) – “Солдаттардың орыс-мұсылман ұйымы”;
Петропавлда – “Жас арбакештер одағы”.

мен Меркеде “Қазақ жастарының революцияшыл одағы”;
Ақмолада – “Жас қазақ” ұйымы;
Петропавлда – “Талап”ұйымы;
Спасск зауытында – “Жас жүрек ” ұйымы;
Омбыда – “Бірлік” ұйымы” құрылды.

саяси партиялар мен ағымдар дағдарыстан шығудың алуан түрлі бағдарламаларын ұсынды.

“Алаш” партиясы құрылды. Әлеуметтік негізі: капиталистік даму жолына бағыт алған зиялылар Мақсаты:
1. Қазақ халқын отарлық езгіден азат ету;
2. Автономиялық ұлттық мемлекет құру.
Бағыты: реформистік капитализм жолы.

қайраткері.
Мүшелері: А.Байтұрсынов, М.Дулатов, Ғ.Қарашаев, Ш.Құдайбердиев, М.Тынышпаев, С.Торайғыров, Х.Ғаббасов, Ә.Ермеков, ағайынды Досмұхамедовтер

жарияланды.
- Дінді мемлекеттен бөлектеу;
- Сот ісін қазақ тілінде жүргізу;
- Әскери қызметін өз жерінде атқару;
-Жұмысшыларды заңмен қорғау;
-Жалпыға бірдей және ақысыз оқыту;
-Жиналыс, сөз, баспасөз еркіндігі;
-Жерді алдымен жергілікті халыққа беру.

балама жолын ұсынды;
буржуазиялық – демократиялық, ұлт-азаттық рефолюцияны аяқтауға бағытталған жолды көрсетті.
1917 ж. қараша-1918 ж. қаңтарда өткен сайлау көрсеткіші бойынша:
Жетісу губерниясында – 57,5%;
Семей уезінде – 85,6%
Торғай, Орал губернияларында – 75% .

Кеңес өкіметін нығайту.
Жетекшісі: Мұқан Әйтпенов, Көлбай Тоғысов.
Бұл партияның іс-әрекеті 1917 ж. күз- 1918 жылдың басы аралығында елеулі түрде өзгерді:
- Алғашқыда социал-революцияшылдар партиясымен одақтасты;Мұқан Айтпенов, Көлбай Тоғысов
Мақсаты:

большевиктердің алашордашыларға қарсы күресінде одақтасы болды.

Оралда, Өскеменде кадеттер ұйымы құрылды.
Мақсаты:
- бөлінбес, біртұтас Ресей, конституциялық монархия құру;
Қоныстандыру саясатын қолдау.
Бұл партия Семейде “Свободная речь” газетін шығарып тұрды.

жер – бүкіл халықтың меншігі – деген ұран көтеру;
патша өкіметінің отарлау саясатын айыптау.
1917 ж. жазына қарай Черняев Кеңесінен басқа Кеңестер эсерлердің қолында болды.

– и- муслимин” (мұсылмандар одағы) партиясы құрылды;
1917 ж. наурызда “Шура - ислами” саяси ұйымы;
Мұсылмандар қозғалысы негізінде “Шура и Ислам” партиясы құрылды, Семейде, Гурьевте, Ақтөбеде, Қазалыда, Павлодарда, Верныйда халық комитеттері пайда болды.

басқару;
Сот ісі;
Салық салу;
Білім беру және ағарту;
аграрлық мәселе;
Босқындарды Қытайдан қайтару;
қазақ-орыс қатынасын реттеу.

мәселелер:
- Автономия құру;
Ресейдегі ұлыстардың еркіндігі, теңдігі және ерекшеліктеріне сәйкес қайта құру мүмкіндігін беру;
Дала генерал-губернаторлығы және приставтарды тарату.

басқару;
Автономия құру;
Жер мәселесі;
Халық милициясын құру;
Білім беру;
Сот ісі;
Дін мәселесі;
Құрылтай жиналысын шақыру;
Жетісудың ашыққан халқына көмек көрсету

бітім жасау;
ұлттық-аймақтық федерациялық негіздегі демократиялық республика құру;
мұсылман әйелдерінің саяси және азаттық құқықтары жағынан ерлермен тең құқылы болуы;
көп әйел алушылық пен қалың малға қарсылық;
8 сағаттық жұмыс күнін енгізу;
міндетті және тегін жалпыға бірдей ана тілінде бастауыш білім беру

автономия құру;
Қазақ (қырғыз) облыстарының автономиясына Алаш атауын беру;
Автономиялы Алаш облыстарының территориясын Алаштың мемлекеттік меншігі деп жариялау;
Алаш автономиясының Конституциясын Бүкілресейлік құрылтай жиналысында бекіту және т.б.

ХХ ғасырдың басындағы жалпы азаттық қозғалыспен тығыз байланысты.
-1902 ж.қазақ тіліндегі мерізімді баспасөздің алғашқы басылымдары “Түркістан уәлаятының газетін” , “Дала уәлаятының газетін” отаршылдық өкімет органдары құрды.
1907 жылғы наурызда Троицкіде “Қазақ” газетінің бірінші нөмері шықты.

көлемді “Қазақстан” газеті шықты.
1913 ж. қыркүйектен желтоқсанға дейін Петропавлда “Ешім даласы” газеті шығып тұрды.
1911 ж. 10 қаңтарда Троицкіде қазақ халқының тарихындағы тұңғыш “Айқап” ұлттық журналының бірінші нөмері шықты. Бұл журналдың 1915 ж. қыркүйекке дейін айына бір рет, 88 нөмері мен 1000 дана таралымы болды.

дана таралым мен 265 нөмері жарық көрді.Ал, жекелеген нөмерлері 8000 данаға дейін жетті.
“Қазақ” газеті ХХ ғасырдың басындағы азаттық қозғалысының стратегиясын анықтап берді.

басында зиялылар салауаттылық қоғамдары мен халықтық оқулар ұйымдастыру жөніндегі қоғамдардың ашылуы туралы шешім қабылданды.
Осылайша, ХХ ғасырдың басында қазақ зиялылары орыс географиялық қоғамы жергілікті бөлімшелерінің жұмысына белсене араласты.

Ж.Ақбаевтың, Ә.Бөкейхановтың еңбектері басылып шықты.
Сонымен қатар, 1905-1907 жж. революциядан кейін Жетісу облысында Орыс географиялық қоғамы белсенділік көрсетті.

Н.Я.Коншин, Н.А. Аристов және т.б үлес қосты.
ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында Қазақстанның табиғи жағдайлары мен әлеуметтік мүмкіндіктерін зерттеу жөніндегі экспедициялар жұмыс істеді.
Осылайша, Қазақстанды зерттеу жөніндегі әртүрлі ғылыми мекемелердің қызметі ғылым тарихын зерттеу нысанына айналды.