Орталық және шеткі ағзаларының иммунды жүйесі презентация

шеткі ағзаларының иммунды жүйесі.

Орындаған: Утинова С.A
Тобы: 206 “A” ЖМ
Қабылдаған: Танабаев Б.Д.

ағзалар.

ІІІ. Қорытынды.
ІV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Жоспар:

маңыздары әртүрлі формалы элементтерінің қалыптасып, пісіп-жетілетін мүшелерін айтамыз. Бұл мүшелер қызметіне байланысты орталық және шеткі болып бөлінеді. Орталық мүшелерде формалы денешіктердің негізі қалыптасып, шеткі ағзаларда толық жетілуі болады. Орталық ағзаға сүйек кемігі мен тимус, ал шеткісіне көкбауыр, лимфа түйіндері және миндалиндер .

Кіріспе:

өсінді, Appendix vermiformis
Сүйек кемігі, medulla ossium

қалыптастыратын ағза болып табылады. Сүйек кемігі негізінен қызыл кемік және сары сүйек кемігі болып бөлінеді. Қызыл сүйек кемігі medulla ossium rubra қуысты сүйектердің эпифизінде және қысқа сүйектермен жалпақ сүйектердің кемікті бөлігінде болады. Сары сүйек кемігі medulla ossium flava ұзын сүйектердің диафизді бөлігін толтырып жатады.

Сүйек кемігі:

қызыл кемік. Ол негізінен құрамына ретикулярлы тін мен гемопоэтикалық элементтерден тұратын миелойдты тіннен қалыптасқан. Онда бағаналы клеткалар мен қан элементтерінің жетілмеген бласты түрлері болады. Ал сары кемікте негізінен май тіні болады. Қалыпты жағдайда мұнда қан түзілмейді, тек көп қан жоғалтқан жағдайда қан жасау элементтері сары кемікте табылады.

бастайды. 12- аптадан бастап мұнда қан тамырлары мен синусоидтар дамиды. 20-аптаға таман сүйек кемігінің массасы тез өсе бастайды

кемігінен қан арқылы келетін бағаналы жасушалар жасушалық иммунитетке жауапты Т-лимфоциттерге айналады. Сондай-ақ тимуста “тимустық фактор” атты секрет өндіріледі. Бұл Т-лимфоциттердің қызметіне әсер етуші жүйе. Айырша без мөлшері жағынан ассиметриялы екі бөліктен тұрады оң және сол dexter en sinister. Жоғары бөліктері біріккен және жіңішкелеу, ал төменгі бөліктері жуандау келеді. Сол жақ бөлігі көбінесе ұзын болады. Жалпы салмағы 37,5г жуық, ал ұзындығы 7,5-16см.

Айырша без

оң және сол жақ медиастинальді плевраның арасында орналасады. Тимустың алдыңғы жағы дөңестеу келеді, ал артында перикардтың жоғарғы бөлігі орналасқан. Тимустың дәнекер тінінен түзілген капсуласы capsula thymi бар. Паренхимасы қыртысты және милы заттан тұрады. Ал стромасы ретикулярлы тін мен эпителиоциттерден түзілген.

жұп ағза түрінде пайда болады. Кейін ол тек 3-сінен дамиды, ал 4-сі руднимент түрінде болады. Тимус иммунды жүйенің басқа ағзаларына қарағанда ерте дамиды.Ол нәрестеде 13,3г болады.

Тимустың дамуы.

9-11 сол жақ қабырға аралығында орналасады. Ересек адамдағы салмағы ерлерде-192г, әйелдерде 153г болады, ұзындығы 10-14см, ені 6-10см, қалыңдығы 3-4см. Көкбауыр жұмсақ, қою қызыл түсті болады. Оның екі бетін ажыратады: диафрагмальды, висцеральды. Висцеральды бетінде көкбауыр қақпасы бар, қақпа арқылы нерв, қан тамырлары өтеді. Көкбауырдың шырышты қабатының астында дәнекер тінді трабекулалар trabeculae lienis бар. Трабекула астында көкбауыр паренхимасы пульпа pulpa lienis орналасқан. Пульпаның екі түрін ажыратады қызыл және ақ. Қызылының құрамында эритроциттер, лейкоциттер, лимфоциттер, макрофагтар бар, ал ақ пульпа лимфойдты түйіндерден, лимфоциттерден тұрады.

артериямен қоректенеді.Вена қаны пульпарлы, трабекулалы тамырлардан қақпа венасы арқылы көкбауыр қақпасынан шығады. Нервтенуі симпатикалық талшықтар арқылы жүреді. Көкбауырдың қалыптасуы эмбрионалды дамудың 5-6 аптасында жүреді. 2-4 айында веналық синустармен қатар трабекулалар қалыптасады, 4-5 айында алғашқы лимфоциттер шоғыры пайда болады.

жинақталуынан түзілген. 1.Тілдік миндалина, tonsilla lingualis тілдің түбірінде тегіс эпителидің астында орналасады. Оның ұзындығы 18-25мм, ені 18-25мм. болады. 2.Таңдайлық миндалина, tonsilla palatina жұп болады, ол миндалиналық ұяда орналасады. Ұзындығы 13-28мм. 3.Жұтқыншақтық миндалина, tonsilla pharyngealis тақ мүше, ол жұтқыншақтың арт жағында орналасады.Ұзындығы 13-21мм, ені 10-15мм. 4.Түтікті миндалина, tonsilla tubaria жұп орган, есту түтігінің жұтқыншақ бөлімінде орналасқан. Бұл да басқалары тәріздес лимфоидты тіннің диффузды жинақталуынан қалыптасқан.

Бадамша без

көп мүшесі болып табылады. Лимфа түйіндері лимфа тамырларын, лимфа бағандарын бойлай дене мүшелерінің барлық аймақтарында орналасады. Олар негізінен топтасып немесе жұптасып орналасады. Сыртынан әрбір лимфа түйіні дәнекер тінді капсуламен қапталған, мұннан ішке қарай капсулалық трабекула тарайды.

Соматикалық лимфа түйіндерінде бір ғана қақпа, ал висцералдыларда 3-4 қақпаға дейін болады. Бұл қақпа арқылы артерия, вена, нервтер де түйінге өтеді. Капсуланың ішінде ретикулярлы тіннен түзілген строма мен екі түрлі заттан тұратын паренхима бар. Паренхима милы medula және қыртысты cortex заттан тұрады.

бастап нәресте дүниеге келгенше біртіндеп дене аймақтарының барлық жерінде дамиды. Біртіндеп жылдар өте келе лимфа түйіндері өзгеріске ұшырай бастайды, яғни жас ұлғайғанда ұсақ түйіндер дәнекер тінденіп, қызмет атқармайтын болады, кейбір жақын орналасқандары бірігіп, бір үлкен түйін құрайды. Олар сегментті немесе лента тәрізді болады.

құрт тәрізді өсінді, Appendix vermiformis,шығады. Құрт тәрізді өсіндінің ұзындығы мен орналасу қалпы көп өзгеріп отырады, орташа ұзындығы 8,6см тең, алайда 2% жағдайда ол 3см ге дейін қысқарады. Құрт тәрізді өсіндінің болмауы өте сирек кездеседі, оның орналасуы соқыр ішікпен тығыз байланысты болады. Өсік алдыңғы жақта құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасы мен сыртта мықын сүйегі қырының, іште m.iliacus-тың арасында орналасады. Медиальды жағдайда құрт тәрізді өскін солға қарай яғни соқыр ішектен ішке қарай бағытталады.

жағдайлары да кездеседі, сол кезде оның бос ұшы жоғарғы бауырға дейін созылуы мүмкін.Құрт тәрізді өсікті іш пердесі жан жағынан жауып тұрады және оның айқын білінетін шажырқайы (mesenterium appendix vermiformis), болады. Өсік қабырғасы соқыр ішек қабырғасының құрылымына ұқсас. Шырышты қабығы, әсіресе шырыш асты қабығы лимфойд ткандеріне folliculi lymphatici aggregati appendics vermiformis-ке бай. Лимфойдты тін патогенді микроптарды жойып жібереді, сол себептен де адамда соқыр ішек ауруы жиі кездесіп тұрады екен.

артериясы(a.mesenterica superior), мықын тоқ ішек артериясы (a.ileocolica), аппендикулярлы артерия (a.appendicularis).




Жоғарғы шажырақайлық тармақ және құрт тіріздінің симпатикалық иннервациясы, ал кезбе нерв арқылы парасимпатикалық иннервацияланады.

Иннервациясы

қан және лимфамен толтырылған. Олардың қызметі мен құрылысы әр алуан (эритроциттер оттегі мен көмір қышқыл газын тасымалдайды,әртүрлі лейкоциттер организмнің реттеуші және қорғаныс реакцияларына кіреді).
Формалық элементтер жілік майындағы бағаналық жасушалардың өсіп-өну нәтижесінде дамиды.Жасушалардың бір бөлігі осы жерде пайда болып, одан әрі айырша безде дамиды.Сондықтан жілік майы мен айырша без орталық қан өндіруші ағзалар деп аталады.Жасушалардың арнаулы формаларға айналу жолдарындағы өзгерістерінің едәуір бөлігі лимфа түйіндері мен көкбауырда іске асады.Сондықтан оларды шеткі қан өндіруші және иммундық жүйе ағзалары деп атайды.

Қорытынды:

Ас қорыту жүйесі. Тыныс алу жүйесі. Несеп-жыныс жүйесі. Эндокриндік бездер. Тамырлар туралы ілім. Лимфа жүйесі- М. : ГЭОТАР - Медиа, 2014.
Кузенбаева, Ә. О. Адам анатомиясы. 2- кітап : оқу құралы . - Алматы: Эверо, 2016. - 248 бет.с.
Рақышев, А. Р. Адам анатомиясы. 1-кітап оқулық / А. Р. Рақышев. - 2-бас., түзет. және толықт.; ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы. - Алматы : Дәуiр, 2009. - 420 бет.
Адам анатомиясы. Т. 2. Ішкі мүшелер жүйесі және эндокринді бездер атлас / Ә. Б. Әубәкіров [ж. б.] ; жалпы ред. басқ. А. А. Идрисов. - Астана : Фолиант, 2008. - 251 бет
Рақышев А.Р. Адам анатомиясы І,ІІ том 2004
Рақышев А.Р. Адам анатомиясының атласы, І,ІІ том. Алматы: «Кітап», 2006.
Жұмабаев У., Әубәкіров Ә.Б., Досаев Т.М. ж.т.б. Адам анатомиясы, атлас. І,ІІ,ІІІ,ІV том. Астана: «Фолиант», 2005.