Бактериялар және вирустардың генетикасы презентация

Медицина Университеті

Микробиология, вирусология және иммунология кафедрасы

Алматы, 2012 ж.

генетикасы” бойынша сөзжұмбақ
Пайдаланылған әдебиеттер

Жоспары:

қуалау және өзгергіштік туралы ғылым.
- жасушаның тұқым қуалау қасиетін қамтамасыз ететін, нуклеотидтардан тұратын гендердің бірлестігі.
- Сыртқы белгілердің жиынттығы.
- Бір белоктың синтезделуіне жауап беретін ДНҚ молекуласының бір бөлшегі.

Генетика

Генотип

Ген

Фенотип

обьектілері.

Вирустар мен бактериялар генетикалық тәжірибе жасауға қажетті қасиеттерімен ерекшеленеді.

Осы себептен олар молекулярлы генетиканың қалыптасуы мен дамуында маңызды рөл атқарды.

Себептері:

Генетикалық анализ кезінде бактериялар мен вирустардың жиілігі 10ֿ9 мутанттарын алуға болады.

Бактерияларда ДНҚ-ның ерекше аймақтары:плазмидалар,транпозондар мен Is-тіркестіктер болады.

болмайды.
Өте тез көбейеді,лабораторлық жағдайда бірнеше сағат ішінде миллиардтаған поуляциясын алуға болады.
Жыныстық дифференциалды,бұл қасиеті донор және реципиент бактерия жасушаларының болуына негізделген.

молекулалық массасы салыстырмалы түрде жоғары.
Бактерия хромосомасы жинақы нуклеоидты құрайды.
Нуклеоидтан басқа бактериялардың генетикалық материалы хромосомадан тыс элемент-плазмидаларда сақталады.
Плазмидалар клетка цитоплазмасында автономды түрде болады.

Бактерия геномы өздігінен репликациялануға қабілетті генетикалық элемент-репликондардан тұрады.Репликонға бактериялардың хромосомалары мен плазмидалары жатады.
Бактериялардың тұқымқуалаушылық ақпараттары ДНҚ-да тіркестік түрінде сақталады.
Олар аминқышқылдарының ақуыздарға тіркестігін анықтайды.
Әр ақуызға өзінің гені сәйкес келеді.

Бактерия геномының құрылысы:

жауап берілетін микроорганизмдердің бейімделу реакциясы

ДНҚ ның құрылысындағы өзгерістің нәтижесінде болады. Мутация кезінде кейбір қасиеттері жоғалады және ол қасиеттері тұқым қуалайды.

Модификация

Мутация

әсерінен

Спонтанды

Индуцияланган

бактерия қасиеттерінің өзгеруі.
Трансдукция – донорлан реципиентке генетикалық информацияны әлсіз фаг арқылы жеткізу.
Коньюгация – донор жасушадан реципиентке бактериялардың бір- бірімен тікелей жанасқанда генетикалық инфомация берілуі.

Бактериялық рекомбинация

Эклипс

Интеграциялану

Экспрессиялану

Трансформация кезендері:

Плазмидалар
Коньюгативті Коньюгативті емес



Ғ-фактор R Col Ent Hly Биодеградативі

Is-тіркестіктер

бойынша ажыратамыз:
Молекулалық массасы

Автономды репликациялануға қабілеттілігі

Оларда кодталған генетикалық информацияның көлемі

нуклеотиттен тұратын тіркесімдер. Бактерия ДНҚ сына тіркелгенде олар дупликациялар, жылжып ауысқанда – делециялар мен инверсиялар тудырады. Транспорендер бос кезде репликациялануға қабілетсіз сақиналы молекула түрінде болады. Ол тек қана бактерия хромосомасында репликацияланады. Ранспозондар адамдар мен жануарлардың жасушасына интеграцияланған кезде олар хромосомалар құрамында орналасатын провирустармен керемет ұқсастыққа ие болады.

Транспозондар

тізбегінің тіркелімі» деп атайды.Бұның ұзындығы 100 жұп нуклеотидтерден тұратын ДНҚ фраг: Is- тіркесімдерде ДНҚ ның әр түрлі аймағына ауысуға, яғни транспозицияға қажетті ақпарат сақталады. Осындай ауысу нәтижесінде тіркесімдер бірқатар қызметтер атқарады:
Транспозондардың, плазмидалардың және әлсіз фагтардың бір бірімен және де бактерия жасушаларының хромосомасымен өзара әсерлеуін және олардың рекомбинациясын қамтамасыз ету. Is- тіркесімдер интеграциясы болған жағдайда гендердің белсенділігін төмендетеді немесе бактериялық хромосомаға белгілі ретпен қосылған жағдайда промотарлық қызмет атқарады. Промотр реттеуші қызмет атқара отырып, тиісті гендердің трансклипциялануын жүгізеді немесе тоқтатады. Орын ауыстыру және дупликация бактерия хромосомасына 5-6 жұп нуклеотидтердің қосылуы кезінде мутациясы делеция немесе инверция типіндегі индуцирлеу.

Іs-тіркесімдер

ж.н.
IS-тіркестіктерде олардың транспозициясына,яғни ДНҚ-ның түрлі аймақтарына қозғалуына қажетті ақпарат сақталады.
IS-тіркестіктердің ұштарында инвертирленген қайталамалары болады.Оларды транспозаза ферменті таниды.Транспозаза қозғалғыш элементтің екі жағында орналасқан ДНҚ тізбегінің бір тізбекті үзілістерін қамтамасыз метеді.

қамтамасыз етеді.
Өзі тіркескен ДНҚ аймақтарындағы гендердің инактивациясын тудырады.
Транскрипцияны реттейтін промотор ретінде қызмет атқарады.
Делеция,инверсия,дупликация секілді мтацияларды индуцирлейді.

ашқан ғалымның бірі.
Бактерия хромасомасы неше тізбекті....
1928 жылы Гриффитис ашқан құбылыс.
“Фенотиптік өзгергіштің” балама атауы.
Бактерия геномы өздігінен репликациялануға қабілетті генетикалық элемент.
....- мөлшері 10³-10³ н.п. Болатын екі тізбекті ДНК молекуласы деп аталады.

по микробиологии
С А Ефремова
Фохридина, Покровский Медицинская микробиология
Москва 1998